تاریخ انتشار:
داد و ستد کرزی در واشنگتن
دیدار رئیس‌جمهور افغانستان از ایالات متحده و آنچه رهاورد این سفر خوانده می‌شود از ابعاد و زوایای مختلف مورد توجه قرار گرفته است.
دیدار رئیس‌جمهور افغانستان از ایالات متحده و آنچه رهاورد این سفر خوانده می‌شود از ابعاد و زوایای مختلف مورد توجه قرار گرفته است. رسانهها و سیاستمداران منتقد و مخالف کرزی، عموماً موضعی بدبینانه نسبت به این سفر دارند و دستاوردهای ناچیزی برای آن بر‌می‌شمارند اما رسانهها و سیاستمداران نزدیک به دولت، از آن به مهم‌ترین سفر رئیس‌جمهور افغانستان به آمریکا تعبیر می‌کنند و می‌گویند نتایج این گفت‌و‌گو‌ها می‌تواند آینده بهتری برای افغانستان به ارمغان بیاورد. در پایان مذاکرات سه‌روزه حامد کرزی با مقام‌های آمریکایی اعلام شد وظایف عملیاتی نیروهای ائتلاف از حدود شش ماه دیگر به نیروهای مسلح افغانستان محول می‌شود. البته به گفته باراک اوباما نظامیان آمریکا «همچنان در کنار نیروهای افغان خواهند جنگید» با این تفاوت که «نوع حضور و ماهیت وظایف» آنها تغییر می‌کند. وظایف نیروهای ائتلاف از این پس صرفاً ارائه خدمات آموزشی و انتقال تجارب رزمی به نیروهای افغان خواهد بود. «لئون پانه‌تا» وزیر دفاع آمریکا این مرحله را «فصل آخر» از روند اعاده حاکمیت ملی در افغانستان نامیده است. با این حال هنوز مشخص نیست که آیا تمام
سربازان آمریکایی بعد از سال 2014 خاک افغانستان را ترک می‌کنند یا خیر؟ به نظر می‌رسد یکی از موضوعات مناقشه‌برانگیز در مذاکرات رهبران آمریکا و افغانستان نیز همین مساله بوده است چرا که آمریکا تداوم حضور سربازان خود در افغانستان را منوط به اعطای مصونیت قضایی به آنها می‌داند در حالی که موافقت با چنین خواسته‌ای، دولت افغانستان را در شرایط دشواری قرار می‌دهد. حامد کرزی روز دوشنبه گفت «لویه جرگه» که عالی‌ترین مرجع تصمیم‌گیری در افغانستان محسوب می‌شود باید در مورد مصونیت قضایی نظامیان آمریکایی تعیین تکلیف کند. با توجه به وجود اختلاف نظرهایی از این دست بین رهبران آمریکا و افغانستان اینکه چرا سفر کرزی به آمریکا در چنین زمانی انجام شده نیز دارای اهمیت است. اوباما تا چند روز دیگر کابینه دوم خود را معرفی می‌کند حال آنکه شماری از وزرای کلیدی کابینه (از جمله وزیر خارجه و دفاع) در دولت جدید او حضور نخواهند داشت. اینکه چرا حامد کرزی و باراک اوباما منتظر تشکیل دولت جدید نشده‌اند تا مذاکرات را در چارچوب آن پیگیری کنند به ملاحظات و دلایل متفاوتی بازمی‌گردد. به نظر می‌رسد اولویت‌ها و ترجیحات دوره دوم ریاست‌جمهوری اوباما، معطوف به
مسائل مربوط به تحولات سوریه و موضوع هسته‌ای ایران باشد، بنابراین او از تعیین شاکله و سرفصل‌های مطالبات و انتظارات خود از رئیس‌جمهوری افغانستان، دو هدف عمده را دنبال می‌کند: اول تعیین خط‌مشی برای دستگاه دیپلماسی تا جابه‌جایی‌های آتی در راس وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دولتی وقفه یا خللی در پیشبرد مذاکرات دوجانبه به وجود نیاورد و دوم فراهم آوردن فرصت تمرکز بیشتر بر موضوعاتی که در سیاست خارجی آمریکا از اولویت برخوردارند. در عین حال رئیس‌جمهور افغانستان هم ملاحظاتی را در تعیین این مقطع زمانی در نظر داشته است. اولاً قدرت چانه‌زنی حامد کرزی بعد از تشکیل دولت دوم اوباما کاهش می‌یافت. دلیل این امر را باید در اولویت‌های سیاست خارجی اوباما جست‌و‌جو کرد. ثانیاً این دیدار و دستاوردهای آن، موقعیت و وجاهت داخلی آقای کرزی و سیاستمداران نزدیک به او را بهبود بخشید و ثالثاً روابط سرد روسای جمهور آمریکا و افغانستان نیز رو به گرمی گذاشت. وقتی باراک اوباما در سال 2009 به ریاست‌جمهوری رسید از فساد اداری در افغانستان و ناتوانی دولت کرزی در مقابله با آن انتقاد کرد. این انتقادات و افزایش فشار به دولت افغانستان باعث سرد شدن مناسبات بین
کرزی و اوباما شد. همچنین طی این مدت حمله نیروهای ائتلاف به غیرنظامیان افغان و عدم حمایت اوباما از کرزی در انتخابات دوره قبل ریاست‌جمهوری بر سردی روابط افزود. اما افغانستان اکنون نیازمند کمک‌های مالی و نظامی آمریکاست و کرزی می‌کوشد تا یخ روابط دوجانبه را آب کند. گرچه برخی از ناظران اقدامات کرزی را بی‌ارتباط با انتخابات ریاست‌جمهوری آینده نمی‌دانند اما او در نشست خبری مشترک با رئیس‌جمهوری آمریکا گفت می‌خواهد بازنشسته شود. حامد کرزی در سال1957 میلادی در روستای «کرز» ولایت قندهار به دنیا آمد. پدرش از سیاستمداران برجسته دوران ظاهرشاه بود که مدتی معاونت پارلمان افغانستان را نیز بر عهده داشت. حامد کرزی دوره ابتدایی را در قندهار به اتمام رساند و برای تحصیلات متوسطه به کابل رفت. در آنجا دیپلم گرفت و وارد دانشگاه شد؛ ولی برای ادامه تحصیل در رشته علوم سیاسی و روابط بین‌الملل مجبور شد کابل را به مقصد هندوستان ترک کند. در اواخر دهه 70 میلادی افسران کمونیست افغان که از حمایت شوروی برخوردار بودند، «محمد داوود‌خان» رئیس‌جمهوری وقت را ترور کردند و قدرت را به دست گرفتند. رفته‌رفته اعتراض‌ها علیه دولت کمونیستی اوج گرفت و به
خیابان‌ها کشیده شد. بر اثر گسترش ناآرامی‌ها، واحدهایی از ارتش سرخ اتحاد جماهیر شوروی برای حمایت از دولت و سرکوب مخالفان به افغانستان گسیل شدند. این حضور اشغالگرانه منجر به شکل‌گیری گروه‌های مقاومت شد که «مجاهدین» نام گرفتند. حامد کرزی هم که بعد از پایان تحصیلات در هند به پاکستان رفته بود به عضویت یکی از گروه‌های جهادی به رهبری صبغت‌الله مجددی درآمد. او در طول سالیان جنگ با نیروهای شوروی، مسوولیت کمیته سیاسی «جبهه ملی افغانستان» و ریاست دفتر صبغت‌الله مجددی را عهده‌دار بود تا آنکه در دوران کوتاه ریاست‌جمهوری آقای مجددی به معاونت وزارت خارجه رسید ولی با بسط سیطره طالبان بر افغانستان، از کشور خارج شد. با این وجود برخی معتقدند حامد کرزی روابط حسنه‌ای با رهبری طالبان داشته چون بعد از ترور پدرش در سال 1999 در کویته پاکستان، گروه طالبان به او اجازه داد تا جسد پدرش را طی مراسم باشکوهی در قندهار به خاک بسپارد. هر چه بود حملات تروریستی یازدهم سپتامبر حامد کرزی را به صحنه نبرد مسلحانه با طالبان کشاند. چند ماه بعد در اجلاسی که با حضور نمایندگان اتحاد شمال و محمد ظاهرشاه در بن برگزار شد، دولت موقتی به ریاست حامد کرزی
تشکیل شد. پس از آن هم اجلاس لویه جرگه، مسوولیت ریاست دولت انتقالی را به کرزی سپرد. وظیفه اصلی دولت انتقالی تصویب قانون اساسی و برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری بود. این انتخابات در سال 2004 برگزار شد و حامد کرزی به عنوان اولین رئیس‌جمهور منتخب، قدرت را در دست گرفت. کرزی طی نخستین دور ریاست‌جمهوری از حمایت‌های گسترده بین المللی و داخلی برخوردار بود اما این حمایت‌ها در دومین دور ریاست‌جمهوری او رنگ باخته است. چند سالی است که کشورهای خارجی به خصوص آمریکا دولت کرزی را در مبارزه با فساد اداری ناکام می‌دانند و حتی نام چندین نفر از نزدیکان رئیس‌جمهور در پرونده‌های پولشویی، اختلاس، اخذ رشوه و مفاسد اقتصادی به چشم می‌خورد. در صحنه داخلی هم دولت کرزی آماج انتقادات گسترده‌ای از سوی منتقدان است که طیف گسترده‌ای را دربر می‌گیرند. منتقدان او را به تلاش برای تحکیم قدرت از طریق حذف مخالفان، نزدیکی به گروه‌های شورشی (طالبان و القاعده)، بی‌اعتنایی به موازین و ترتیبات قانونی و ناتوانی از حل مشکلات اقتصادی متهم می‌کنند. به رغم تمام این انتقادات آقای کرزی می‌گوید «مهم‌ترین دستاورد من در نهایت از نظر مردم افغانستان این خواهد بود
که بتوانم انتخاباتی آزاد و بدون دخالت دیگران در کشور برگزار کنم تا مردم بتوانند رئیس‌جمهوری خود را انتخاب کنند.»
دیدگاه تان را بنویسید