چانه‌زنی در وقت اضافه

دو هفته تمام، صبح، ظهر و شب؛ مثل قرصی که پزشکان تجویز کرده باشند، بلندپایه‌ترین دیپلمات‌های ایرانی و آمریکایی در هتل کوبورگ وین مذاکره، گفت‌وگو، بحث و جدل کردند تا یکی از بزرگ‌ترین تلاش‌های دیپلماتیک قرن بیست‌ویکم را به نتیجه برسانند. تلاش برای حل‌وفصل پرونده هسته‌ای ایران، آن هم به گونه‌ای که «نه سیخ بسوزد و نه کباب» دست‌کم در 21 ماه گذشته بیش از هر چیز به گفت‌وگوی دوجانبه ایران و آمریکا شباهت داشته، تا مذاکرات شش کشور (آمریکا، انگلیس، فرانسه، چین، روسیه و آلمان) با ایران. البته در ماه‌های نخست، حتی کنار هم نشستن محمدجواد ظریف و جان‌کری در نشست عمومی ایران و 1+5 نیز برای رسانه‌ها اتفاقی عجیب به نظر می‌رسید، اما هرچه گفت‌وگوها بیشتر پیش رفت، بحث‌ها بیشتر دوجانبه شد. تا جایی که در دو هفته اخیر، حساب این دیدارها که تقریباً هر روز برگزار می‌شد، از دست خودشان هم در رفت.

ملاقلات‌های دو یا چندجانبه ظریف با همتایانش در گروه 1+5 برخلاف تصاویر منتشرشده در رسانه‌ها، همواره با لبخند و روی خوش طرفین همراه نبود و در همین دور آخر، یک‌بار روایت شد که در جریان مذاکرات وزیران خارجه، پس از بالا گرفتن بحث بر سر تحریم‌های موشکی و توانایی‌های نظامی ایران، محمدجواد ظریف با صدای بلند خطاب به طرف‌های غربی گفته است: «یادتان باشد هیچ‌گاه یک ایرانی را تهدید نکنید.» شاید همین واکنش قاطعانه ظریف بود که سه‌شنبه‌شب گذشته زبان تحسین حسن روحانی را گشود و او در ضیافت افطاری خود با استادان دانشگاه‌ها از «دلاوری» تیم مذاکره‌کننده این‌گونه تمجید کرد: «خدا را گواه می‌گیرم که هر وقت متن لحظه‌به‌لحظه مذاکرات را دیدم، به سهم خودم مغرور شده و مباهات کردم که چگونه فرزندان دلاور شما به خوبی از عزت و حقوق ملت دفاع کردند.» ظریف قبلاً خودش هم یک‌بار به خبرنگاران گفته بود: «مذاکره مثل دعواست و من در جریان مذاکرات همیشه عصبانی هستم.»

با روی خوش و لبخند یا با تندی و فریاد، هرچه بود ظریف و تیم او تمام دو هفته گذشته را در وین پای میز مذاکرات گذراندند تا آخرین چانه‌زنی‌ها را برای دستیابی به «توافقی خوب» انجام دهند؛ توافقی که «عزتمندانه، منصفانه و مطابق با مصالح و منافع ایران» باشد.