جنگ سوریه

امید اندکی به موفقیت طرح آتش‌بس محدود سازمان ملل متحد وجود دارد. بعد از سه و سال و نیم جنگی که 200هزار کشته به جای گذاشته، بیش از 10 میلیون نفر را ناچار به ترک خانه‌هایشان و رفتن به آمریکا، روسیه و ده‌ها مداخله‌کننده دیگر در منطقه کرده، سازمان ملل متحد طرح جدیدی برای سوریه دارد: «نخست حلب». در این طرح تلاش می‌شود یک آتش‌بس منطقه‌ای در حلب تثبیت شود که زمانی شهری غرورآفرین و کلانشهری شلوغ با سه میلیون نفر جمعیت بود و اکنون به لاشه‌ای آبله‌رو با ساختمان‌های خالی، به امید «سرد شدن» نبردها در دیگر مناطق است. نفس خود را حبس نکنید. حوزه محدود این ابتکار عمل که در 10 نوامبر توسط استفان دمیستورا فرستاده ویژه سازمان ملل پیشنهاد شد لاینحل بودن خونبارترین کشمکش این کشور را دست‌کم می‌گیرد. وقفه‌ای که در جنگ ایجاد شد و حلب را به دو بخش تقسیم کرد مطمئناً ساکنان نجات‌یافته آن را خوشحال خواهد کرد که برای بسیاری از آنها دیگر اهمیتی ندارد کدام طرف پیروز شود. اما فاکتورهای بسیار دیگری حتی از آتش‌بس محدود محلی جلوگیری می‌کند، چه برسد به یک صلح بر اساس مذاکره.
دولت بشار اسد رئیس‌جمهور سوریه گفت طرح آتش‌بس را مطالعه خواهد کرد که آقای دمیستورا آن را یک گام سازنده برای رسیدن به راه‌حلی گسترده توصیف کرده است. امیل حُکَیمه از موسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک (اتاق فکری در لندن) می‌گوید «البته آنها نه نخواهند گفت. اسد هر چیزی را که به نظر می‌رسد مشروعیتش را تقویت کند دوست دارد». اما وی خاطرنشان می‌سازد آتش‌بس‌های قبلی سوریه در دو زمینه ایجاد شدند: یا نیروهای رژیم اسد یک منطقه شورشی را محاصره کرده و به مردم انتخاب بین دو گزینه یعنی گرسنگی و تسلیم را می‌دادند، یا توقف نبرد به‌طور تاکتیکی مفید شناخته شد و به دولت اجازه گسیل نیروها را به مناطق دیگر داد. در حقیقت، آقای اسد اخیراً بهتر عمل کرده است. حمله هوایی به رهبری آمریکا علیه دولت خودخوانده اسلامی (داعش) و دیگر گروه‌های تروریست بعضی از دشمنانش را درهم کوبیده و به وی اجازه داده به عنوان یک متحد در مبارزه علیه تروریسم قد علم کند. آقای اسد بمباران هوایی خود را که دقیق نیست در مناطق شورشیان افزایش داده است و توانسته نیروهای زمینی را آزاد کند تا در بعضی مناطق ازجمله حلب، بعد از ماه‌ها وقفه دستاوردهایی داشته باشند. تصمیم آمریکا برای ضربه زدن به گروه‌های تروریست غیر از داعش شورشیان متمرد را هر چه بیشتر متلاشی کرده است. بعضی به گروه‌های افراط‌گرا از جمله داعش و جبهه النصره (که به القاعده وابسته است) روی آورده و این ما را متقاعد کرده که ائتلاف به رهبری آمریکا در واقع هم‌پیمان آقای اسد است. این خبر‌ها مبنی بر اینکه پرزیدنت اوباما طی نامه‌ای محرمانه به آیت‌الله علی خامنه‌ای (رهبر ایران و متحد آقای اسد) وعده داده به رژیم اسد حمله نکند به چنین ترس‌هایی دامن زده است.
اما حتی با وجود اینکه آنها ناامیدانه میان این رژیم و نیروهای متخاصم داعش که تا شرق حلب را در کنترل خود دارد گرفتار شده‌اند، به نظر می‌رسد گروه‌های شورشی جریان اصلیِ درون شهر مصمم به مقاومت هستند. یک فرمانده نظامی در واکنش به آقای دمیستورا چهار شرط را عنوان داشت: توقف بمباران از سوی رژیم؛ آزادسازی زندانیان سیاسی (که برآورد می‌شود تعدادشان 85 هزار نفر باشد)؛ اخراج «شبه‌نظامیان» که متحد دولت هستند (یعنی پیکارجویان لبنانی و عراقی که، ارتش تحلیل‌رفته سوریه را تقویت می‌کنند)؛ و تسلیم کردن افرادی که مسوول استفاده از سلاح‌های شیمیایی علیه شهروندان سوری هستند برای محاکمه کردن‌شان. اما احتمالاً به‌رغم فرسایش جنگ و کمرنگ شدن هیجان کشورهای حوزه خلیج‌فارس دشمنان آقای اسد به حمله به نیروهایش ادامه می‌دهند. بمباران‌های هوایی سخت، نتوانسته مانع پیشرفت کند اما پیوسته از جنوب به سمت پایتخت یعنی دمشق بشود. با توجه به ظالم بودن این رژیم و قدرت فزاینده تروریست‌ها، ناامیدی پشت این واقعیت که مردم سوریه با آن روبه‌رو هستند به‌خوبی در نوشته یک فرمانده در حلب نمایان است که با نام مستعار ادوارد دارک نوشته: «پیروزی حتمی هر یک از دو طرف نه احتمالی واقعی و نه یک آینده مطلوب است.»
منبع: اکونومیست