قمار پرهزینه آمریکا علیه حوثی‌ها

اگرچه این گزارش در روز مذاکره منتشر می‌شود اما هفته گذشته فضای رسانه‌ای ایران و جهان تحت تاثیر این رخداد بوده است. در ادامه سعی می‌کنیم مهم‌ترین اخبار را در این زمینه بررسی کنیم. «سید عباس عراقچی»، وزیر خارجه ایران گفت: تا زمانی که سیاست فشار حداکثری و تهدیدها ادامه داشته باشد، مذاکرات مستقیم با آمریکا وجود نخواهد داشت. وی که در الجزایر به سر می‌برد، افزود: آمریکا برگزاری مذاکرات غیرمستقیم را پذیرفته است. وزیر خارجه ایران در ادامه تصریح کرد: ایران به دنبال جنگ نیست اما به خوبی می‌داند در صورت نیاز چگونه از خود دفاع کند. آن‌گونه که ایسنا گزارش داده: عراقچی تاکید کرد: آمریکایی‌ها به خوبی از میزان قدرت دفاعی ایران و گسترش دامنه آن اطلاع دارند. وی گفت: ما نسبت به نیت واشنگتن شک داریم و از جدیت آن در مذاکره عادلانه مطمئن نیستیم اما آن را امتحان می‌کنیم. مقامات جمهوری اسلامی ایران بارها تاکید کرده‌اند که مذاکرات کنونی با آمریکا غیرمستقیم است اما واشنگتن ادعا می‌کند که مذاکرات مستقیم است.

روز شنبه تنها دیدار برگزار خواهد شد، نه مذاکره

«تمی بروس»، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا تایید کرد که «استیو ویتکاف»، نماینده ویژه رئیس‌جمهوری این کشور در امور خاورمیانه در گفت‌وگوهای عمان حضور خواهد داشت. آن‌گونه که ایلنا گزارش داده: وی در عین حال مدعی شد که ویتکاف قرار است مطالباتی را درباره برنامه هسته‌ای تهران مطرح کند، نه اینکه وارد مذاکره شود. بروس به خبرنگاران گفت: «روز شنبه جلسه‌ای برگزار خواهد شد، اما مذاکره‌ای در کار نخواهد بود.» وی با ادعای اینکه ترامپ به دیپلماسی متعهد است، گفت: «وی بارها از تمایل خود برای دستیابی به توافقی با ایران برای حل این مسئله صحبت کرده است. حالا نوبت ایران است و اگر این کشور نخواهد وارد مسیر توافق شود، اوضاع برایش بسیار، بسیار بد خواهد شد.» بروس در مورد جزئیات پیام آمریکا در عمان توضیح بیشتری نداد، اما تاکید کرد: «آمریکا بر این باور است که ایران هرگز نباید به سلاح هسته‌ای دست یابد.»

واکنش‌های بین‌المللی به مذاکره ایران و آمریکا

 در همین زمینه یک سخنگوی اتحادیه اروپا، از مذاکره میان جمهوری اسلامی ایران و ایالات‌متحده آمریکا که قرار است در عمان و به صورت غیرمستقیم برگزار شود، استقبال کرد. آن‌گونه که ایسنا گزارش داده: او گفت: «ما اعلام گفت‌وگوها میان ایران و ایالات‌متحده را مورد توجه قرار داده‌ایم. هر تحولی که فرصت‌های یک نتیجه دیپلماتیک را افزایش دهد، حرکت در مسیر درست است و ما از آن استقبال می‌کنیم.» این دیپلمات اروپایی در ادامه گفت: «ما بر تعهد خود برای نیل به یک راه‌حل دیپلماتیک که تنها راه پایدار برای رسیدگی به برنامه هسته‌ای ایران است، تاکید می‌کنیم. این موضوع اخیراً از سوی نماینده عالی اتحادیه اروپا در جلسه شورای امنیت سازمان ملل نیز مورد تاکید قرار گرفت.» او گفت: «ما همچنین بر اهمیت یک رویکرد چندجانبه تاکید می‌کنیم.» این سخنگوی اتحادیه اروپا در پایان خبر داد: «ما کانال‌های ارتباطی مستقیم با ایران را حفظ می‌کنیم.» «ماریا زاخارووا»، سخنگوی وزارت امور خارجه، روسیه، نیز در واکنش به اظهارات تهدیدآمیز اخیر مقام‌های آمریکایی درباره برنامه هسته‌ای ایران و ضرورت توافقی در این باره میان طرفین گفت که «بمباران ایران مسیر صلح را هموار نخواهد کرد» و مسکو امیدوار است مذاکرات میان آمریکا و ایران به جلوگیری از این بحران کمک کند. وزارت خارجه قطر هم با اشاره به مذاکرات ایران و آمریکا در عمان، ابراز امیدواری کرد که «این مذاکرات به توافقی پایدار منجر شود که امنیت، ثبات و صلح را در منطقه تقویت کرده و افق‌های جدیدی برای همکاری و گفت‌وگوی منطقه‌ای بگشاید». این وزارتخانه همچنین «از تلاش‌های دیپلماتیک عمان که با هدف نزدیک کردن دیدگاه‌های دو طرف صورت گرفته» قدردانی کرد.

نشست سه‌جانبه ایران، چین و روسیه

«میخائیل اولیانوف»، سفیر و نماینده دائم روسیه نزد سازمان‌های بین‌المللی، با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «چین، ایران و روسیه یک نشست کارشناسی ثمربخش در مسکو درباره موضوعات مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران، از جمله چشم‌اندازها و چالش‌ها در این حوزه برگزار کردند.» وی تصریح کرد: «به نظر می‌رسد هماهنگی سه‌جانبه بسیار مفید و ارزشمند است.» آن‌گونه که ایرنا گزارش داده: پیشتر نیز «کاظم غریب‌آبادی»، معاون حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در پیامی در شبکه ایکس، این نشست را سازنده توصیف کرده و با اشاره به تفاهمات صورت‌گرفته در نشست پیشین پکن، نوشت: هیات‌های کارشناسی در نشست مسکو دیدگاه‌ها و پیشنهادهای خود را درباره مسیر پیش‌رو، تحولات مربوط به برنامه هسته‌ای، رفع تحریم‌ها و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت به اشتراک گذاشتند. وی تاکید کرد که سه کشور بر تداوم هماهنگی‌های نزدیک در این زمینه پایبند هستند و ایران نیز در چهارچوب تعهد اصولی خود به دیپلماسی، به رایزنی با تمامی طرف‌های ذی‌ربط ادامه خواهد داد. در همین حال سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه در سخنانی ابراز امیدواری کرد که رایزنی‌های سه‌جانبه میان سه کشور بتواند به کاهش تنش‌ها در موضوع هسته‌ای ایران کمک کند. نشست سه‌جانبه ایران، روسیه و چین در حالی برگزار می‌شود که قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل، که در تایید برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) صادر شده، مهرماه ۱۴۰۴ منقضی خواهد شد. در حالی که ایالات‌متحده در سال ۲۰۱۸ با خروج یک‌جانبه از برجام آغازگر نقض توافق بود، تروئیکای اروپایی نیز با بی‌عملی در اجرای تعهدات برجامی و تهدید به بازگرداندن تحریم‌ها از طریق مکانیسم ماشه، به پیچیده‌تر شدن فضای دیپلماتیک دامن زده‌اند. در مقابل، روسیه و چین همواره بر ضرورت حفظ چهارچوب‌های حقوقی موجود، رعایت مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ و احترام به حق ایران برای فعالیت صلح‌آمیز هسته‌ای تاکید کرده‌اند و تلاش دارند از مسیر دیپلماسی، راه‌حلی پایدار برای این پرونده رقم بخورد.

عملیات یک میلیارد‌دلاری آمریکا در یمن

وب‌سایت آمریکایی سی‌ان‌ان به نقل از منابعی آگاه مدعی شد، هزینه کلی عملیات نظامی ایالات‌متحده علیه حوثی‌ها در یمن در حدود یک میلیارد دلار برآورد شده است. در تشریح این گزارش آمده است که این هزینه فقط در کمتر از سه هفته تخمین زده شده که البته تاثیرگذاری محدودی بر توانایی‌های این گروه داشته است. در جریان عملیات نظامی ایالات‌متحده که از ۱۵ مارس آغاز شده، صدها میلیون دلار مهمات برای حملات به حوثی‌ها به کار گرفته شده است؛ از جمله موشک‌های کروز دوربرد، بمب‌های هدایت‌شونده جی‌پی‌اس و موشک‌های تاماهاوک. آن‌گونه که اعتماد گزارش داده: همزمان مقامات دفاعی ایالات‌متحده مدعی‌اند که بمب‌افکن‌های B-2 که در پایگاه دیه‌گو گارسیا مستقر شده‌اند نیز علیه حوثی‌ها استفاده می‌شوند. علاوه بر آن، یک ناو هواپیمابر اضافی به همراه چندین اسکادران جنگنده و سیستم‌های پدافند هوایی به زودی به منطقه فرماندهی مرکزی منتقل خواهند شد. به ادعای سی‌ان‌ان هر چند پنتاگون برآورد دقیقی از تاثیرگذاری حملات اخیر آمریکا به یمن ارائه نداده است، اما مقامات دفاعی واشنگتن اذعان کرده‌اند که تاکنون قادر نبوده‌اند پناهگاه‌های خود را در تقابل با یمن تقویت کرده و ذخایر سلاح خود را در زیر زمین نگه دارند. به گفته این منابع، از طرفی دیگر تعیین دقیق میزان ذخایر سلاح باقی‌مانده در اختیار حوثی‌ها نیز دشوار است. گمانه‌زنی‌ها در باب نتایج حملات اخیر ایالات‌متحده به حوثی‌ها در حالی اوج گرفته است که همزمان نشریه بلومبرگ با انتشار گزارشی مدعی شد: بخش زیادی از اطلاعات مربوط به حملات اخیر آمریکا به حوثی‌ها در دولت ترامپ به‌طور تصادفی فاش شده است. حال نیز این پنهانکاری درباره یمن، تردیدهایی را در میان کارشناسان سیاست خارجی و امنیت ملی برانگیخته است، به طوری که آنها نسبت به اثربخشی راهبرد ترامپ که خودش آن را «قدرتمند و قاطع» توصیف کرده ابراز تردید کرده‌اند. از طرفی شرکت‌های بزرگ حمل‌ونقل همچنان ترجیح می‌دهند از مسیر طولانی‌تر، پرهزینه‌تر، اما ایمن‌تری در اطراف نوک جنوبی قاره آفریقا استفاده کنند. به ادعای نیویورک‌تایمز اگرچه تردید چندانی وجود ندارد که حملات هوایی اخیر آمریکا بسیار شدید بوده‌اند، اما حوثی‌ها نیز در برابر سال‌ها تهاجم خارجی، تاب‌آوری بالایی از خود نشان داده‌اند، چنان‌که تلاش‌های پیشین عربستان ‌سعودی، امارات متحده عربی و ایالات‌متحده در شکست این گروه ناکام مانده‌اند.

کاهش قیمت نفت

مناقشه تجاری آمریکا و چین و در پی آن، ترس از رکود اقتصادی و تقاضا برای نفت خام، قیمت‌های جهانی این کالای راهبردی را به پایین‌ترین حد از آوریل سال ۲۰۲۱ رساند. آن‌گونه که مهر گزارش داده: با تشدید تنش‌های تجاری آمریکا و چین و در پی آن ترس از رکود اقتصادی و اثر منفی بر رشد تقاضای نفت و در عین حال آمادگی هشت کشور عضو ائتلاف سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و متحدانش (اوپک‌پلاس) برای اجرای برنامه تعدیل تدریجی کاهش عرضه داوطلبانه اضافه (افزایش مرحله‌ای)، قیمت نفت در معامله‌های روز دوشنبه (۱۸ فروردین) سه درصد کاهش یافت. شاخص‌های نفت خام شاخص برنت دریای شمال و دبلیوتی‌آی هر دو به پایین‌ترین حد خود از آوریل ۲۰۲۱ رسیدند. نفت خام شاخص برنت دریای شمال (دوشنبه 18 فروردین) تا ساعت 11:30 دقیقه به وقت گرینویچ با یک دلار و ۹۴ سنت یا سه درصد افت به ۶۳ دلار و ۶۴ سنت برای هر بشکه رسید. در همین حال نفت خام شاخص دبلیوتی‌آی آمریکا با یک دلار و ۹۴ سنت یا 1 /3 درصد افت، ۶۰ دلار و ۵ سنت به ازای هر بشکه دادوستد شد. با تشدید تعرفه‌های چین بر کالاهای آمریکایی و تشدید جنگ، نفت هفت درصد سقوط کرد. قیمت‌های نفت خام دو شاخص برنت و دبلیوتی‌آی هفته گذشته به ترتیب 9 /10 درصد و 6 /10 درصد کاهش یافتند. هری چیلینگوئیریان در موسسه اونیکس کپیتال گروپ (Onyx Capital Group) در این زمینه گفت: ابهام درباره سیاست تعرفه‌ها هنوز هم وجود دارد. شما شماری از بانک‌های وال‌استریت را دارید که چشم‌انداز اقتصادی را کاهش داده‌اند و احتمال رکود اقتصادی بسیار بیشتری را مطرح می‌کنند، به واقع این همان وضعی است که احساسات را تحریک می‌کند. گلدمن ساکس روز دوشنبه 18 فروردین ۴۵ درصد احتمال رکود در اقتصاد ایالات‌متحده آمریکا طی ۱۲ ماه آینده را پیش‌بینی کرد و پیش‌بینی قیمت نفت را دوباره کاهش داد. این بانک آمریکایی همچنین چشم‌انداز قیمت نفت خام برنت را کاهش داد و بانک جی‌پی مورگان هم هفته گذشته اعلام کرده بود که احتمال رکود اقتصادی در ایالات‌متحده و جهان را ۶۰ درصد پیش‌بینی می‌کند.