اقتصاد سرگرمی در دنیای پساکرونا

پرطرفدارترین چارچوب داستانی تا گذشته‌ای نه‌چندان دور فیلم سینمایی بود. بودجه فیلم‌های بزرگ دنیا در دو سه دهه گذشته از یکصد میلیون دلار گذشته و این روزها برخی فیلم‌ها با بودجه‌هایی نزدیک به 200 میلیون دلار تولید می‌شود و دستمزد برخی ستاره‌های سینما برای بازی در یک فیلم به سی، ‌چهل میلیون دلار رسید. مولتی‌پلکس‌ها در دنیا محیطی جذاب برای تفریح خانواده‌ها فراهم آورده و ترکیب امکانات صوتی و تصویری تجربه‌ای تکرارناشدنی را برای بینندگان خلق می‌کرد. در گذشته در کنار سینما، تلویزیون واسطی درجه دو برای پخش فیلم بود. یعنی وقتی نمی‌شد فیلمی را در سینما دید، بیننده قانع حاضر می‌شد در خلوت و راحت خانه با تماشای فیلم در صفحه کوچک تلویزیون کنار بیاید. اما کیفیت سریال‌ها هیچ‌وقت بودجه و زرق‌وبرق فیلم‌های سینمایی را نداشت و دست‌کم در نیم‌قرن نخست حیات تلویزیون، هنرپیشگان فیلم، بازی در سریال‌ها را دون شأن خود می‌دانستند. کارگردانان مطرحی چون اسپیلبرگ و اسکورسیزی صفحات کوچک را در مقایسه با پرده بزرگ جدی نمی‌گرفتند. با پیشرفت فناوری و بزرگ شدن دستگاه‌های گیرنده تلویزیون و به بازار آمدن امکانات سینمای خانگی و راه افتادن شبکه‌های کابلی به‌مرور تلویزیون به رقیب جدی‌تری برای سینما تبدیل شد. در چنین شرایطی سرویس خدمات کرایه فیلم نت‌فلیکس و سپس دیگران رقیبی جدید محسوب می‌شوند و به‌ویژه در جهان پساکرونا مدعی اول صنایع سرگرمی هستند. سریال‌های امروزی از نظر بودجه چیزی از فیلم‌های سینمایی کم ندارند و هنرپیشه‌های طراز اول سینما با افتخار در سریال‌های شبکه‌های اینترنتی نقش بازی می‌کنند.

در گذشته وقتی فیلمی در بازارهای فرعی می‌گرفت، تهیه‌کنندگان بزرگ حقوق آن را می‌خریدند و با هنرپیشگان و عوامل معروف به زبان خودشان بازسازی‌اش می‌کردند. مثلاً فیلمی در ژاپن گل می‌کرد. حقوقش خریداری و داستانش متناسب با شرایط فرهنگی اصلاح می‌شد. نتیجه این بود که همان داستان با عوامل آمریکایی ساخته و بازاریابی و منتشر می‌شد و چندین برابر در سرتاسر دنیا می‌فروخت. اما با گسترش نفوذ شبکه‌های اینترنتی، سریال‌های مهجورتر نیز مجالی یافتند تا در کنار نمونه‌های پرخرج و عظیم هالیوودی رقابت کنند. موفق‌ترین این سریال‌ها «سرقت پول» است که محصول اسپانیاست. تهیه‌کنندگان نت‌فلیکس ابتدا در سال 2017 آن را خریداری کرده و پس از انجام اصلاحات و دوبله به انگلیسی در قسمت‌های کوتاه‌تر عرضه کردند. مزیت سریال به فیلم سینمایی در این است که در سریال مجال برای پرداخت داستان و شخصیت‌ها وسیع‌تر است و موضوعات متواتری فرصت طرح و بسط پیدا می‌کنند. سریال سرقت پول پس از انتشار در نت‌فلیکس، آن‌هم در کنار انبوهی از آثار کلاسیک و شناخته‌شده آمریکایی و تعدادی سریال پرستاره و پرخرجِ جدید درخشید و به یکی از محبوب‌ترین و پربیننده‌ترین سریال‌های دنیا تبدیل شد. شش هفته در صدر پربیننده‌ترین برنامه نت‌فلیکس بود که بالغ بر 180 میلیون نفر مشترک ماهانه در سرتاسر دنیا دارد. همچنین این سریال برای مدتی نسبتاً طولانی در صدر سریال‌های دیتابیس فیلم اینترنت (IMDB) قرار داشت و موضوعاتش به‌طور مرتب در توئیتر ترند می‌شد.