رو در رویی در اوپک

سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) روز جمعه 31می در نشست خود در مقر این سازمان در وین، سقف تولید نفت خود را در سطح روزانه 30 میلیون بشکه ثابت نگه داشتند. در این نشست نگرانی‌ها در مورد تولید نفت شیل ایالات متحده تصمیمات این گروه را تحت‌الشعاع خود قرار داده بود. افراد حاضر در این نشست می‌گفتند وزرای اوپک در جلسه‌ای قبل از این نشست، همگی مدعی شده بودند رشد تولید نفت شیل تهدیدی برای کاهش درآمدهای نفتی آنها محسوب می‌شود؛ این کشورها که متحمل تاثیرات منفی رونق تولید نفت آمریکا شده‌اند، مدتی است به اوپک فشار می‌آورند تا به حل این مشکل بپردازد. با این حال اعضای اوپک شاهد تلاش‌های اندکی از جانب اوپک برای حل این مشکل بوده‌اند، عبدالله سالم البدری، دبیر کل اوپک در این نشست قول داد اوپک مطالعه‌ای در خصوص تاثیر نفت شیل روی اعضای گروه ترتیب دهد.

با این حال دبیر کل اوپک در پایان این نشست گفت اعضایی که از نفت شیل متاثر شده‌اند، می‌بایست در جست‌وجوی بازارهای جدیدی برای نفت خود برآیند. شکاف در مقیاس تاثیر‌گذاری نفت شیل روی اعضا نشان می‌دهد که چگونه تاثیر ناموزون نفت شیل روی اعضا هم‌اکنون آنها را رو در روی یکدیگر قرار داده است. تصمیم اوپک در مورد عدم تغییر سقف تولیدی در حالی است که اکثر اعضا مدعی شده‌اند با قیمت‌های کنونی ارضا شده‌اند، اما با این حال افزایش تولید نفت آمریکا تهدیدی است جدی برای کاهش تقاضای نفت خام اوپک.

تولید نفت ایالات متحده با کمک حفاری سنگ‌های رسی در دشت‌های تگزاس و داکوتای شمالی به بالاترین سطح خود در 21 سال گذشته رسیده است؛ در این حفاری‌ها از ترکیب جدیدی از تکنولوژی‌ها موسوم به فرکینک (شکاف هیدرولیک و حفاری افقی) استفاده می‌شود. تحلیلگران اوپک پیش‌بینی می‌کنند تقاضای نفت این گروه امسال تا 400 هزار بشکه سقوط خواهد کرد. نیجریه، الجزیره و آنگولا از اعضای آفریقایی اوپک که کیفیت نفت تولیدی آنها مشابه نفت شیل ایالات متحده است، کشورهایی هستند که تاثیرات بد رونق تولید نفت شیل نصیب آنها شده است. طبق داده‌های وزارت اطلاعات انرژی ایالات متحده، در مجموع از سال 2011 تا 2012، ترانزیت نفت این کشورها به ایالات متحده تا 41 درصد سقوط کرده است. با این حال این سه کشور در ابتدای نشست اوپک از بیان تهدید نفت شیل به خبرنگاران خودداری کردند. یوسف یوسفی وزیر نفت الجزایر گفت کشورش هیچ مشکلی با تولید نفت شیل ندارد. او می‌گفت: «ما داریم خود را با این بازار سازگار می‌کنیم... ما هیچ مشکلی در مورد بازاریابی تولید نفت خود نداریم.» یکی از اعضای ارشد یکی از کشورهای اوپک حوزه خلیج فارس گفت، با این حال بعد از ترک خبرنگاران، وزرای کشورهای الجزیره، ایران، ونزوئلا و نیجریه، در این نشست در مورد رشد عرضه نفت شیل نسبتاً نگران شده بودند. یکی از نمایندگان کشورهایی که صادرات آن به ایالات متحده کاهش یافته بود گفت، برخی از کشورهای آفریقایی در مورد نفت شیل اظهار نگرانی کرده‌اند، با این حال در این مورد کاری از دست اوپک بر نمی‌آید. برخی از اعضای اوپک همچون لیبی، ایران و عراق که مستقیماً از تولید نفت شیل متاثر نشده‌اند، مسائل سیاسی خاص خود را دارند و امکان این را ندارند برای حمایت از قیمت صادرات‌شان را کاهش دهند.

یکی دیگر از نمایندگان اوپک که صادرات نفت آن به آمریکا کاهش یافته می‌گوید، تحت رهبری آقای البدری، واکنش اوپک نسبت به تغییرات بازار کند بوده است و او اکنون که به پایان ریاست خود رسیده، دارد نسبت به این وضعیت حالت بی‌تفاوتی اختیار می‌کند. این نماینده در این نشست گفته بود: «البدری بایستی توجه ویژه‌ای به مساله نفت شیل داشته باشد.» در این میان هیچ نشانه‌ای از کمک اعضای ثروتمند اوپک یعنی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس به دیگر کشورهای عضو وجود ندارد؛ این کشورها تاثیرات کمی را از تولید نفت شیل متحمل شده‌اند، آنها نفت خام سنگین‌تری تولید می‌کنند و کمتر به بازارهای ایالات متحده وابسته هستند. هنگامی که از وزیر نفت بزرگ‌ترین عضو اوپک یعنی عربستان سعودی، در مورد کمک به نیجریه، آنگولا و الجزیره سوال شد، او از دادن پاسخ اجتناب کرد. علی النعیمی وزیر نفت سعودی در میز کنفرانس گفت: «بروید از وزیر آنگولا بپرسید، بروید از وزیر نیجریه بپرسید.» همچنین هنگامی که از آقای النعیمی در مورد مسوولیت اوپک در قبال حفظ علاقه اعضای اوپک سوال شد، او حالت تهاجمی به خود گرفت و گفت: «ما به اندازه کافی در مورد نفت شیل صحبت کرده‌ایم. لطفاً در مورد چیزهای دیگر سوال بپرسید.» اوپک در مجله داخلی خود که روز جمعه منتشر شده بود گفت، پیش از این آنگولا و نیجریه در حال جست‌وجوی بازارهای جدیدی برای نفت خام خود بوده‌اند. اوپک می‌گوید، بعد از سقوط صادرات نفت نیجریه به ایالات متحده که به کمترین سطح خود در 15سال گذشته رسید، اکنون این کشور دارد بیشتر نفت خود را به آسیا اختصاص می‌دهد. خوزه ماریا وزیر نفت آنگولا به این مجله گفت: «بازارهای نوظهوری مانند هند و چین در حال رشد هستند؛ این دو کشور بخش بزرگی از صادرات آنگولا را به خود جذب کرده‌اند.» با این حال دیزانی آلیسون مادوک وزیر نفت نیجریه مدعی است چین ممکن نیست بتواند اکسیر علاج بلند‌مدتی برای جذب نفت اوپک باشد. مادوک سابقاً در ماه می‌گفته بود نفت شیل می‌تواند درآمد نفتی صادرکنندگان نفت آفریقایی را تا 25 درصد کاهش دهد.