بوی تورم

این هفته برای بازارهای دارایی با رشد قیمت‌ها همراه شد. حدود شش درصد دیگر بر ارتفاع شاخص کل بورس تهران افزوده شد و با رونق گرفتن معاملات، ارزش دادوستد سهام از 10 هزار میلیارد تومان فراتر رفت. در بازار ارز، نرخ دلار به سقف 9ماهه خود رسید و در بازار مسکن و خودرو نیز شواهد حاکی از رشد قیمت‌هاست. به نظر می‌رسد مجدداً شاهد تقویت انتظارات تورمی در نگاه صاحبان سرمایه هستیم. باید دید آیا این وضعیت ادامه خواهد یافت؟ آیا بازارها می‌توانند قله‌های تاریخی خود را دوباره فتح کنند؟

سالگرد تاریخی

هفته گذشته بورس تهران در نخستین سالگرد یک اتفاق تاریخی بود. دقیقاً یک سال از رسیدن شاخص کل بورس تهران به قله اعجاب‌انگیز دو میلیون و ۷۸ هزارواحدی گذشت و سپس نزولی آغاز شد که 10 ماه به درازا کشید. حالا دماسنج تالار شیشه‌ای مجدداً در مسیر صعود قرار گرفته و در فاصله 28درصدی تا تجربه مجدد این محدوده قرار دارد. ابرنوسان شاخص سهام در سال 99 اتفاقی بود که تصور می‌شد سهامداران هیچ‌گاه آن را فراموش نکرده و دیگر به سمت سرمایه‌گذاری در تالار شیشه‌ای نیایند. اینکه در حال حاضر سرمایه‌گذاران به چه میزان آن حادثه را فراموش کرده‌اند مشخص نیست اما انتظار می‌رود دادوستدهای خود را در موج جدید افزایشی با درس‌های سال 99 پیش ببرند. سال گذشته در بحبوحه رشد قیمت سهام شاید سهامداران بورس تهران تصور نمی‌کردند که رشد افسارگسیخته قیمت‌ها به پایان برسد اما بهار بورس خیلی سریع به خزان تبدیل شد و سرمایه‌گذارانی که به امید کسب سودی بیش از دیگر بازارهای دارایی و البته حفظ ارزش سرمایه خود از گزند تورم به این بازار پناه آورده بودند، بیش از ۱۰ ماه در انتظار چیرگی رنگ ‌سبز بر تابلوی معاملات آن بودند و حتی برای فروش سهام خود (با وجود ضرر) برای روزها و ماه‌ها در صف‌های فروش سنگین منتظر می‌نشستند. در این مدت بورس هم در کنار کرونا به درد خیلی از خانواده‌های ایرانی افزوده بود و سهامداران در اوج ناامیدی اگر توانسته بودند، سرمایه باقی‌مانده خود را از بازار سهام بیرون کشیدند و به اصطلاح عطایش را به لقایش بخشیدند. برخی نیز منتظر نشستند تا ببینند در آینده چه در انتظارشان است. حالا دو ماهی است که ایام هر روز یأس و هر روز زیان پشت ‌سر گذاشته شده و در کنار فروکش کردن هیجانات، تعادل نسبی به دادوستدهای بازار سهام بازگشته است. بد نیست در چنین شرایطی چند سوال از خود بپرسیم. آیا در صورت تداوم رشد قیمت سهام، سهامداران از تجربیات یک سال گذشته خود برای کاهش ریسک معاملات بهره می‌جویند یا همانند تیر و مرداد سال۹۹ مجدداً شاهد حضور سراسیمه سرمایه‌گذاران برای خرید سهام بدون توجه به سطح قیمت‌ها و البته پتانسیل‌های یک سهم خواهیم بود؟ آیا سیاستگذار می‌تواند یا اصلاً تمایل دارد که با اصلاح ساختارهای معیوبی که عامل مهمی در به ‌وجود آمدن هیجان و در نتیجه ابرنوسان‌های مخرب است، گامی در راستای کارا شدن بازاری که می‌تواند نقشی مولد در اقتصاد ایفا کند، بردارد؟

حکایت معروفی در میان فعالان بازار سرمایه وجود دارد که از آن با عنوان ماجرای «پسرک واکسی» یاد می‌کنند. پسرک واکسی از نگاه بورس‌بازان قدیمی، نشانه‌ای بر پایان روند صعودی بازار است. معروف است که «کارینا» یکی از معامله‌گران حرفه‌ای بورس آمریکا، پس از شنیدن تصمیم پسرک واکسی اقدام به فروش سهام خود کرد. «وارن بافت» سرمایه‌گذار افسانه‌ای نیز معتقد بود «با ورود غیرحرفه‌ای‌ها، نوبت فروش است». این پسرک واکسی که همان پول داغ است، در همان ماه‌های ابتدایی سال 99 به بورس قدم گذاشت و در تابستان آن سال یعنی اوج قیمت سهم‌ها سرمایه‌اش را بیش از گذشته افزایش داد تا سودی عجیب در کمترین زمان ممکن به جیب بزند و سرمایه خود را از گزند تورم حفظ کند. به قول معروف بورسی‌ها «از تورم سود کند». شاید بد نباشد نگاهی کوتاه به معنای پول داغ بیندایم. پول داغ (Hot Money) به پول سرگردانی گویند که در پی دریافت سود کوتاه‌مدت بالا و سریع، از بازاری به بازار دیگر انتقال پیدا می‌کند. این اتفاق گاهی درون یک بازار رخ می‌دهد. صاحبان پول‌های داغ از نگهداری نقدی آن واهمه دارند. انتظارات تورمی و عدم‌اطمینان نسبت به آینده عامل مهم ظهور پول‌های داغ در بازارهاست؛ دو عاملی که این‌ روزها پدیدار شده‌اند. آلارم تورم هم در عامل پولی و بانکی و هم در صنعت به صدا درآمده است. نرخ دلار نیز پس از گذشت هشت ماه از مقاومت ۲۶ هزار تومان عبور کرده و در فضای سیاسی وضعیت احیای برجام همچنان مبهم است. دولت سیزدهم علاوه بر قطعی بودن کسری بودجه در سالی سخت، فهرست کابینه پیشنهادی خود را چهارشنبه به مجلسی‌ها رساند و باید دید چه زمانی بررسی آن به سرانجام می‌رسد. با وجود ارسال فهرست پیشنهادی وزرا اما هنوز مشخص نیست رئیسی می‌خواهد با چه سیاستی به جنگ با کسری بودجه و تحریم‌ها برود. دو عاملی که شرایط را برای ورود پسرک واکسی فراهم می‌کند. اما به نظر می‌رسد هنوز زمان آن فرا نرسیده است. چرا؟ هنوز سرمایه‌گذاران از ریسمان سیاه و سفید بورس هراس دارند. هنوز اطمینان رخت بربسته به بازار بازنگشته و هنوز بازار در فاز نهان است. شوق و طمع و توهم هنوز راه به بازار سهام نیافته‌اند و تا فاز شیدایی فاصله است. آمارها نیز نشان می‌دهد سهامداران خرد همانند سال گذشته هنوز عطشی برای ورود به بازار سهام ندارند و حتی در روزهای تماماً سبز تالار شیشه‌ای، یا خالص خرید مثبتی را ثبت نمی‌کنند یا رقم پول‌های ورودی از سوی آنها چندان دندان‌گیر نیست. با این حال ارزش معاملات خرد در حال فتح قله‌های شش ماه گذشته است و در دادوستدهای روز چهارشنبه از 10 هزار میلیارد تومان نیز فراتر رفت تا این سیگنال مثبت را به سرمایه‌گذاران ارسال کند که گویا رشد قیمت سهام ادامه خواهد یافت. اما زمان ورود پسرک واکسی سرانجام می‌رسد و امید می‌رود این‌بار سرمایه‌گذاران هوشمندتر از سال گذشته عمل کنند.

پرسه بورس‌بازان در چهارراه استانبول

انتظارات تورمی گویا رو به افزایش است. هفته گذشته دلار پس از هشت ماه، 26 هزارتومانی شد. مرزی روانی که اسکناس آمریکایی روزهای متوالی در تلاش برای عبور از آن بود و بالاخره با دریافت سیگنال‌های تورمی، موفق شد. 26 هزار تومانی شدن دلار سبب شد تا در بازار سهام نیز شاهد تقویت تقاضا در نمادهای دلاری باشیم. رشدی یکدست بازار را فراگرفت و دیگر کمتر سهمی بود که در محدوده منفی تابلو دادوستد ‌شود. به نظر می‌رسد رشد نرخ ارز بار دیگر توانسته توجه فعالان بازار سهام را به تحولات چهارراه استانبول معطوف کند. نگاهی به آمارها حکایت از سهم حدود 60درصدی گروه‌های موسوم به دلاری دارد. شرکت‌های صادراتی و کامودیتی‌محوری که درآمد خود را دلاری کسب کرده و با رشد دلار منتفع می‌شوند. رشدی که البته در سطوح مناسب قیمت کالاها در بازار جهانی در حال رقم خوردن است و توانسته نگاه‌ها را معطوف به سهام مذکور کند.

منهای دلاری‌ها

هفته گذشته اما تنها دلاری‌ها نبودند که مورد توجه بورس‌بازان واقع شدند. نگاهی به وضعیت دو نماگر اصلی تالار شیشه‌ای این واقعیت را آشکار می‌کند. در حالی طی هفته‌های گذشته شاهد سبقت شاخص کل به عنوان نماینده گروه‌های بزرگ و پرارزش از شاخص هم‌وزن به عنوان نماینده کوچک‌ترها بودیم که هفته گذشته تا قبل از معاملات روز چهارشنبه، این کوچک‌ترها بودند که پیشتاز بودند. رشدی که البته حاصل نگاه به آینده و احتمال تقویت انتظارات تورمی است. از این‌رو حالا تنها سهام کامودیتی با سهم حدود 60درصدی از ارزش کل بازار سهام نیستند که با موج صعودی ارز همراه شده‌اند بلکه گروه‌های ریالی نیز شاهد ورود سرمایه‌های گریزان از بی‌ارزش شدن هستند. شاهد این مدعا رشد 7 /3درصدی نماگر هم‌وزن همزمان با رشد 4 /3درصدی شاخص کل تا قبل از دادوستدهای چهارشنبه بود. در پایان هفته اما صعود قیمت‌ها شتاب گرفت و بزرگان رشد بیشتری را ثبت کردند. در نهایت نیز معاملات هفته منتهی به 20 مردادماه، با افزایش ارتفاع 6 /5درصدی شاخص کل و رشد 7 /4درصدی نماگر هم‌وزن پایان یافت.

دلار در سقف 9‌ماهه

هفته گذشته دلار توانست مقاومت 26 هزارتومانی را پشت سر بگذارد. روز اول هفته، زمان نزول معنادار قیمت سکه و افزایش جزئی دلار بود. روز شنبه، سکه امامی ۱۵۰ هزار تومان از ارزش خود را از دست داد و به بهای ۱۱ میلیون و ۱۵۰ هزار تومان رسید. این افت در شرایطی رخ داد که دلار با افزایش جزئی ۱۰تومانی در محدوده ۲۵ هزار و ۵۹۰ تومان قرار گرفت. عدم افت دلار در روز شنبه برای برخی از معامله‌گران به معنای آن بود که ممکن است اسکناس آمریکایی طی روزهای بعدی با عبور از جو هیجانی آغاز به کار ریاست‌جمهوری جدید، در مسیر صعودی قرار بگیرد. این اتفاق نیز افتاد و اسکناس آمریکایی در دومین روز هفته نه‌تنها کاهش قیمت را تجربه نکرد، بلکه با سرعت بیشتری حرکت در مسیر افزایشی را ادامه داد. این در حالی بود که برخی از فعالان انتظار داشتند با آغاز به کار ابراهیم رئیسی، میزان عرضه ارز افزایش پیدا کند و قیمت دلار در مسیر کاهشی قرار بگیرد. به نظر می‌رسد معامله‌گران نگرانی‌ها و ابهام‌هایی دارند و همین مساله موجب شده است سطح تقاضا در بازار پایین‌تر نیاید. از یک‌سو مشخص نیست که دولت جدید چه برنامه‌ها و سیاست‌هایی برای مدیریت بازار ارز خواهد داشت و از سوی دیگر، تنش‌های منطقه‌ای کمی بالاتر رفته است. عاملی که البته کمی سطح تقاضای احتیاطی بازار را بالا برده است. در این بازار برخی معتقدند سطح عرضه ارز در دو روز ابتدایی هفته تغییر معناداری نکرد که زمینه‌ساز نزول قیمت اسکناس آمریکایی شود. این گروه باور دارند که با استقرار گروه جدید در وزارت اقتصاد و تغییر رئیس کل بانک مرکزی، سطح عرضه ارز بیشتر خواهد شد. در روزی که دلار رشد قیمت را تجربه کرد، سکه امامی نیز از فاز نزولی خارج شد و توانست به بالای مرز مهم ۱۱ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان بازگردد. روز یکشنبه اسکناس آمریکایی ۱۰۰ هزار تومان افزایش قیمت را به ثبت رساند و به بهای ۱۱ میلیون و ۲۵۰ هزار تومان رسید. صعود سکه در روز یکشنبه تا حدودی انتظارات افزایشی را در بازار تقویت کرد.

در سومین روز هفته، دلار توانست به مرز ۲۶ هزارتومانی نزدیک‌تر شود. روز دوشنبه، اسکناس آمریکایی ۲۲۰ تومان رشد را به ثبت رساند و به بهای ۲۵ هزار و ۹۲۰ تومان رسید. به گفته فعالان، افزایش تقاضای حواله‌ای مهم‌ترین عاملی بود که زمینه‌ساز صعود قیمت دلار در بازار داخلی شد. در این روز نرخ حواله درهم نه‌تنها بالای مرز هفت هزارتومانی باقی ماند که توانست تا نزدیک محدوده هفت هزار و ۷۰ تومان جهش پیدا کند. در حالی که برخی معامله‌گران افزایش قیمت درهم را عامل اصلی افزایش دلار دانسته بودند، دسته دیگری باور داشتند نزول معنادار اونس طلا نقش اساسی در افزایش خریدهای ارزی داشت. از نگاه برخی فعالان، سکه‌بازان برای اینکه فشار را بر بازار خود کاهش دهند، وارد بازار ارز شدند و از طریق خرید دلار، ارزش ذاتی فلز گران‌بهای داخلی را بالا آوردند. افزایش قیمت دلار موجب شد سکه امامی۱۰ هزار تومان رشد را تجربه کند و به بهای ۱۱ میلیون و ۲۶۰ هزار تومان برسد. رشد قیمت سکه نسبت به دلار چندان قابل قیاس نبود، ولی نشان داد فلز گران‌بهای داخلی بیشتر از نوسانات اونس طلا، جابه‌جایی‌های قیمت دلار را جدی می‌گیرد.

در چهارمین روز هفته، دلار سرانجام پس از حدود هشت ماه از مرز ۲۶ هزارتومانی عبور کرد. روز سه‌شنبه اسکناس آمریکایی ۲۰۰ تومان رشد قیمت را به ثبت رساند و به بهای ۲۶ هزار و ۱۲۰ تومان رسید. به گفته فعالان، یکی از عوامل حیاتی رشد قیمت دلار، اختلالی بود که در زمینه عرضه حواله درهم وجود داشت. صحبت‌های فعالان نشان می‌دهد روز سه‌شنبه صرافی‌ها به راحتی اقدام به عرضه درهم نمی‌کردند و همین عامل موجب شد ارز یادشده به راحتی تا نزدیکی محدوده هفت هزار و ۲۰۰ تومان افزایش پیدا کند. به باور تحلیلگران فنی، در صورتی ‌که درهم خط هفت هزار و ۲۰۰ تومانی را بشکند، احتمال رشد قیمت دلار به بالای محدوده مقاومتی ۲۶ هزار و ۳۰۰ تومان وجود خواهد داشت. از نگاه برخی تحلیلگران فنی، شکست محدوده ۲۶ هزار و ۳۰۰تومانی می‌تواند زمینه‌ساز ورود تقاضای احتیاطی بیشتر به بازار شود و قیمت گارد صعود قدرتمندتری بگیرد. روز چهارشنبه نیز دلار رشد بیشتری را ثبت کرد و از میانه کانال 26 هزار تومان نیز عبور کرد.

پرواز خودرویی

همزمان با ثبت پیک جدید کرونا در کشور، قیمت‌ها هم در بازار خودرو روندی افزایشی به خود گرفتند. به‌طوری که آمارها نشان می‌دهد قیمت برخی خودروها نسبت به 10 روز گذشته رشد ۲۰ میلیون‌تومانی را نیز تجربه کرده است. موضوعی که سبب شده تا قرعه‌کشی واگذاری خودروها به صورت فوق‌العاده نیز مجدداً داغ شود. هفته گذشته در قرعه‌کشی ایران‌خودرو برای دو مدل پژو‌پارس شاهد شرکت حدود چهار میلیون نفر برای دریافت تنها 12 هزار خودرو بودیم. خریدارانی که به نظر می‌رسد انتظار دارند قیمت خودروها افزایش بیشتری را تجربه کند و امیدوارند در این قرعه‌کشی‌ها بخت یارشان شده و بتوانند نه‌تنها از اختلاف میان کارخانه و بازار این خودروها بلکه از رشد آتی قیمت‌ها نیز سودی کسب کنند.

توان پایین متقاضیان مسکن

در بازار مسکن نیز شرایط متفاوت نیست. گزارش‌ها نشان می‌دهد در روزهای اخیر تغییر قیمت‌های پیشنهادی برخی از فروشنده‌های مسکن به مقاومت سمت تقاضای خرید آپارتمان منجر شده و متقاضیان این مقاومت را در شکل کاهش مراجعه به بازار برای بازدید از فایل‌های عرضه‌شده نشان داده‌اند. به این ترتیب در حالی در فصل پیک تقاضا، روزبه‌روز فایل‌های عرضه مسکن شلوغ‌تر می‌شود که خبر چندانی از متقاضیان نیست. علت این موضوع را می‌توان در افزایش بی‌پایه و اساس برخی از قیمت‌های پیشنهادی در بعضی از فایل‌های فروش مسکن جست‌وجو کرد. این در حالی است که هفته گذشته سامانه طرح اقدام ملی مسکن و همچنین دریافت تسهیلات ودیعه مسکن که یک ماه قبل از دسترس خارج شده بود، مجدداً در دسترس کاربران قرار گرفت. در بازار اجاره گفته می‌شود مستاجران به‌واسطه تورم‌های سرسام‌آور که تأثیر مستقیمی بر نرخ اجاره‌بها دارد نگران هستند. مشاهدات نشان می‌دهد در قراردادهای اجاره مسکن تمدیدشده در فصل بهار قیمت‌ها تا حدود 40 درصد افزایش داشته است.

کریپتوها مجدداً محبوب می‌شوند؟

معروف‌ترین رمزارز هفته گذشته حدود هفت درصد رشد قیمتی را ثبت کرد و تا مرز 46 هزاردلاری شدن پیش رفت. برخی کارشناسان معتقدند روزهای خوب برای بیت‌کوین در راه بازگشت است و به نظر می‌رسد این ارز دیجیتالی افزایش قیمت بیشتری را تجربه کند. شرکت AMC Entertainment، دارنده بزرگ‌ترین سینماهای زنجیره‌ای جهان گفته قصد دارد بستر فروش بلیت‌های سینمای خود به بیت‌کوین را فراهم کند. این نخستین شرکت سینمایی خواهد بود که برای فروش بلیت‌هایش بیت‌کوین قبول خواهد کرد. به گفته آدام آرون، مدیرعامل این شرکت، AMC Entertainment در نظر دارد از سیستم‌های فناوری اطلاعات با امکان پرداخت ارزهای رمزنگاری‌شده در ۵۹۳ سینمای خود در ایالات متحده تا پایان سال جاری استفاده کند. در مجموع نیز اقبال نهادهای دولتی و غیردولتی به فناوری بلاک‌چین روزبه‌روز بیشتر می‌شود و می‌تواند به ارزندگی ارزهای دیجیتال منتهی شود. البته هفته گذشته خبر رسید مسوولان ایالت کارابوبو در ونزوئلا برق تمامی واحدهای مجاز استخراج بیت‌کوین را قطع کرده‌اند. این اتفاق در شرایطی رخ می‌دهد که استخراج ارزهای دیجیتال در این کشور منع قانونی ندارد و ماینرها برای فعالیت در این حوزه باید از نهادهای ناظر مجوز استخراج کسب کنند. از این‌رو به نظر می‌رسد هدف از این قطعی برق جلوگیری از فعالیت ماینرهای غیرمجاز بوده است. ماموران ایالت کارابوبو در جدیدترین عملیات خود ۱۴۰ دستگاه ماینر را در واحدهای غیرمجاز کشف و توقیف کردند.