زنجیر بدهی بر بال حمل و نقل هوایی

با گذشت بیش از یک سال و نیم از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها و به تبع آن افزایش قیمت حامل‌های انرژی، بدهی دو شرکت حمل و نقل هوایی «ایران ایر» و «آسمان» بابت سوخت هواپیما‌، به اندازه‌ای شده که شرکت پخش فرآورده‌های نفتی می‌تواند از محل طلب خود این دو شرکت را بخرد! هیچ یک از دو طرف میزان بدهی این دو شرکت هوایی را اعلام نمی‌کنند، اما برخی گمانه‌زنی‌ها حاکی از افزایش بدهی شرکت‌های هوایی به 160 میلیارد تومان بابت سوخت خریداری‌شده است. به گفته مسوولان شرکت پخش فرآورده‌های نفتی‌، مشکل این دو شرکت هوایی «زیان‌ده» از جایی شروع شده که قیمت سوخت هواپیما از 100 تومان به 400 تومان افزایش پیدا کرده است. اما شرکت‌های حمل و نقل هوایی این موضوع را رد می‌کنند و مدعی‌اند که مشکل از جای دیگری است. سال گذشته که قیمت سوخت هواپیما در پروازها از قیمت 100 تومان به 200 تومان افزایش یافت، تعدادی از شرکت‌های هواپیمایی این افزایش مبلغ را پرداخت کردند اما تعدادی از شرکت‌های دولتی نتوانستند این مبلغ را بپردازند و بدهی زیادی برای آنها انباشته شد. از تیرماه پارسال که ستاد هدفمندی یارانه‌ها‌، 200 تومان دیگر به قیمت سوخت هواپیما اضافه کرد‌؛ بدهی شرکت‌هایی چون «ایران ایر» و «آسمان» انباشته شد. مسوولان این دو شرکت معتقدند «نمی‌توان در شرایطی یک‌طرفه قیمت بالای سوخت هواپیما را پرداخت کرد» و «تا زمانی که قیمت بلیت پروازهای داخلی و خارجی به صورت رقابتی و غیر‌دستوری تعیین نشود این زیان و بدهی انباشته ادامه دارد.» هر چند بدهی سال گذشته شرکت‌های هوایی بر اساس توافق صورت گرفته قرار است به صورت «قسطی» پرداخت شود؛ اما این تمام ماجرای زیان انباشته دو شرکت ایران ایر و آسمان نیست. شرکت مادر تخصصی فرودگاه‌های کشور هم به گفته مدیرعامل آن طلبی 180 میلیارد تومانی از این شرکت‌ها دارد.  در مورد بدهی این دو شرکت به شرکت فرودگاه‌های کشور نیز داستان به شکل دیگری است‌. گویا شرکت‌های هواپیمایی بابت اقلام متفاوتی که  شرکت فرودگاه‌ها  در قالب خدمات به آنها عرضه می‌کند، به این شرکت بدهی  پیدا کرده‌اند. به گفته مسوولان شرکت فرودگاه‌های کشور، بخشی از هزینه‌هایی که  شرکت فرودگاه‌ها از شرکت‌های هواپیمایی  دریافت می‌کند مصوبه دولت را دارد که در این بخش قیمت‌ها تغییر نکرده است اما در آن بخش که مربوط به خدماتی است که خود فرودگاه‌ها می‌دهند و خارج از مصوبه دولت است  قیمت‌ها افزایش یافته است، بنابراین بابت این موارد نیز شرکت‌های هواپیمایی به شرکت فرودگاه‌ها بدهی‌هایی دارند. برخی کارشناسان صنعت حمل و نقل عنوان می‌کنند که نبود توازن بین هزینه‌ها و در‌آمدهایی که شرکت‌های هواپیمایی به دست می‌آورند موجب بدهکار شدن این شرکت‌ها به بخش‌های مختلف دولتی می‌شود. این در حالی است که رئیس انجمن شرکت‌های هواپیمایی اعلام کرده: شرکت‌های هواپیمایی رقم بدهی اعلام شده از سوی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی را قبول نکرده و تحت هیچ شرایطی نمی‌توانند آن را پرداخت کنند.