آمریکا: آماده مذاکره‌ایم
قاضی منصوری در رومانی دستگیر شد
هفته گذشته، هم سومین و چهارمین جلسه دادگاه اکبر طبری، متهم اقتصادی برگزار شد و هم بحث در خصوص تمدید تحریم تسلیحاتی ایران در فضای بین‌الملل در جریان بود. به‌ویژه اینکه نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم برگزار شد؛ نشستی مجازی که گفته می‌شود محور اصلی گفت‌وگوهای آن، بررسی جدیدترین گزارش مدیرکل آژانس درباره فعالیت هسته‌ای ایران و اجرای تعهدات برجام است. ماجرا از گزارش دبیر کل سازمان ملل و ادعای جدید او درباره ایران آغاز شد. روز جمعه هفته گذشته رویترز مدعی شد به بخش‌هایی از گزارش دبیر کل سازمان ملل دست یافته که نشان می‌دهد موشک‌های شلیک‌شده به اهدافی در عربستان سعودی منبع ایرانی داشته است.
این گزارش سازمان ملل با واکنش مقامات ایران همراه شد. به گزارش ایرنا وزارت امور خارجه ایران در بیانیه‌ای اعلام کرد: «به نظر می‌رسد گزارش دبیرخانه سازمان ملل متحد تحت فشارهای سیاسی رژیم‌های آمریکا و عربستان صورت گرفته، مراتب نگرانی عمیق خود را در قبال استفاده ابزاری از دبیرخانه سازمان ملل متحد برای اهداف سیاسی ابراز می‌دارد. جالب‌تر آنکه گزارش دبیرخانه همزمان با اقدام آمریکا در ارائه پیش‌نویس قطعنامه خطرناکی برای تمدید غیرقانونی محدودیت‌های تسلیحاتی علیه ایران منتشر می‌شود و مفاد آن دو هفته قبل از انتشار توسط آمریکا مورد استناد قرار گرفته و این شائبه را تقویت می‌کند که این گزارش به سفارش آمریکا و برای بهره‌برداری توسط آن کشور در شورای امنیت علیه ایران تهیه شده است.»
در این گزارش آمده «چنین گزارش‌هایی نه‌تنها به صلح و امنیت در منطقه و اجرای قطعنامه‌های شورای امنیت کمکی نخواهد کرد بلکه اعتبار و آبروی سازمان ملل متحد را نیز یکسره نابود می‌کند. جمهوری اسلامی ایران قویاً به دبیرخانه سازمان ملل متحد توصیه می‌کند در سناریوی از پیش طراحی‌شده آمریکا برای جلوگیری از لغو محدودیت‌های تسلیحاتی ایران حرکت نکرده و با تهیه گزارش‌هایی که هیچ محمل قانونی ندارند به این روند خطرناک کمک نکند.»
نه به مدیریت درازدستانه
تلاش و تاکید آمریکا بر تمدید تحریم تسلیحاتی ایران، این هفته هم واکنش‌هایی را در پی داشت. به گزارش دنیای اقتصاد بعد از نامه سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه، «وانگ یی» وزیر خارجه چین هم با ارسال نامه‌ای به دبیرکل سازمان ملل و رئیس شورای امنیت سازمان ملل اعلام کرد: «چین قاطعانه از اعتبار قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل و برجام حراست می‌کند و با اقدام آمریکا در تلاش برای تصویب تمدید تحریم تسلیحاتی علیه ایران در شورای امنیت موافقت نخواهد کرد.» وزیر خارجه چین با اشاره به اینکه آمریکا به‌طور یکجانبه از برجام خارج شده و تحریم‌های یکجانبه و غیرقانونی علیه ایران را از سر گرفته است که نقض توافقنامه و قطعنامه شماره ۲۲۳۱ شورای امنیت است، از ایالات متحده خواست که از تحریم‌های یکجانبه و «مدیریت درازدستانه» که هیچ پایه و اساسی در حقوق بین‌المللی ندارد، صرف نظر کند و به مسیر صحیح یعنی پیروی از برجام و قطعنامه شورای امنیت بازگردد.
از سوی دیگر محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در صفحه توئیتر خود با به اشتراک گذاشتن تصویری از متن نظر مشورتی دیوان بین‌المللی دادگستری در سال ۱۹۷۱ (مورد نامیبیا) به عنوان یکی از مبانی حقوقی برای مخالفت با ادعای واهی دولت ایالات متحده برای بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران، نوشت: «آمریکا تلاش کرده است تا تنش با ایران را افزایش دهد و با قلدری، دیگران را به تبعیت از خود وادارد.» وی در ادامه نمونه‌هایی از تنش‌زایی‌های آمریکایی علیه ایران را لیست کرد: «اما [آمریکا] به قتل تروریستی در عراق، همدستی در جنایات جنگی در یمن و فلسطین، دزدی دریایی، نقض برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ و تصمیمات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعتراف کرده است.»
رئیس دستگاه دیپلماسی ایران سپس با تاکید بر ناتوانی آمریکا در بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل یا تمدید تحریم تسلیحاتی علیه تهران، افزود: «آمریکا هیچ حقی برای سوءاستفاده از سازمان ملل و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی جهت بدنام کردن ایران ندارد.» پیشتر انگلیس، فرانسه، آلمان و اتحادیه اروپا نیز بیانیه مشترکی صادر و تاکید کرده بودند که به تلاش‌های خود به منظور حفظ برجام ادامه خواهند داد. جوزف بورل مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم یادآوری کرده بود که آمریکا عضوی از برجام نیست و از این‌رو نمی‌تواند از طریق این توافقنامه علیه ایران اقدام کند.
ایران، محور نشست شورای حکام
15 ژوئن (26 خرداد) نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی آغاز شد؛ نشستی که محور اصلی گفت‌وگوهای آن، بررسی جدیدترین گزارش مدیرکل آژانس درباره فعالیت هسته‌ای ایران و اجرای تعهدات برجام است. سخنگوی وزارت امور خارجه ایران پیش از آغاز نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هشدار داد که هرگونه تصمیم غیرسازنده در این نشست با واکنش درخور ایران روبه‌رو می‌شود. «رافائل گروسی» در آغاز این نشست، درباره خودداری ایران از اجازه بازرسی دو مرکز در ارتباط با سوالاتی درباره فعالیت‌های گذشته این مراکز ابراز نگرانی جدی کرد. «گروسی» در آغاز این نشست مدعی شد: «بیش از چهار ماه است که ایران اجازه دسترسی به دو مرکز را نداده و افزود که حدود یک سال است جمهوری اسلامی از گفت‌وگوی جدی درباره سوالات مربوط به فعالیت‌ها و مواد هسته‌ای اعلام نشده احتمالی در این مراکز امتناع می‌کند.» مدیرکل آژانس با اشاره به اینکه این مساله بر توانایی آژانس در حل و فصل سوالات باقی‌مانده تاثیر می‌گذارد، خواهان همکاری فوری ایران و دسترسی سریع آژانس به این مراکز شد.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی ایران هم در واکنش به این اظهارات گفت: «آمریکا، سازمان ملل و نهادهای بین‌المللی را گروگان اهداف خود گرفته است و این مشی آمریکاست. اما به آژانس توصیه می‌کنم در این زمینه واقع‌نگری داشته باشد و با مراجعه به اسناد متقن و همکاری خوب جمهوری اسلامی با آژانس، ادعای آمریکا و رژیم صهیونیستی را مبنای سوال خود قرار ندهد.» این دیپلمات افزود: «آژانس باید قدر همکاری‌های ایران را بداند و وارد حاشیه‌سازی بی‌مورد نشود. امیدواریم نشست آنها منجر به نتیجه‌ای شود که برای حفظ صلح و امنیت بین‌المللی مهم و کارآمد و سازنده باشد.» علی ربیعی، سخنگوی دولت نیز تاکید کرد که ایران آماده بازدید از مراکز خود است اما «بازرسی‌های فنی نباید سیاسی شود».
آماده مذاکره‌ایم
اما هدف ترامپ از تمدید تحریم تسلیحاتی چیست؟ دنیای اقتصاد نوشت بسیاری از کارشناسان این تلاش آمریکا را آخرین تیر دونالد ترامپ بر پیکر بی‌جان توافق هسته‌ای ایران می‌دانند تا دولت کنونی از مرگ برجام پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در نوامبر اطمینان حاصل کند و راه را برای بازگشت روسای جمهور آتی آمریکا به توافق هسته‌ای ببندد. اما تحلیلگران همزمان هشدار داده‌اند که این اقدام علاوه بر ریسک‌های مربوط به ایران، اعتبار و مشروعیت سازمان ملل را نیز به حد یک نهاد خنثی و منسوخ تنزل خواهد داد.
از طرف دیگر در حالی که آمریکا بر تمدید تحریم‌ها اصرار دارد، همچنان مساله مذاکره جدید را مطرح می‌کند. برایان هوک، مسوول ویژه امور ایران در وزارت خارجه آمریکا در جدیدترین سخنانش گفت که دونالد ترامپ «آماده گفت‌وگو» با تهران است و مایک پمپئو، وزیر خارجه این کشور نیز شروطی برای این مذاکره وضع کرده است. اظهارات هوک در حالی مطرح می‌شود که محمدجواد ظریف پیش از این با اشاره به تبادل زندانیان میان ایران و آمریکا در صفحه شخصی خود در توئیتر نوشته بود: «آقای ترامپ، ما به‌رغم تلاش‌های «زیردستان» شما، به یک تبادل بشردوستانه دست یافتیم؛ ضمن اینکه ما در زمان بر سر کار آمدن شما یک توافق داشتیم. ایران و دیگر شرکای برجام، هرگز میز گفت‌وگو را ترک نکردند. مشاوران شما که بیشتر آنها را هم برکنار کرده‌اید، دست به قمار احمقانه‌ای زدند. اینکه چه زمانی تصمیم بگیرید این مساله را اصلاح کنید، به خودتان مربوط است.»
رشوه 200میلیاردی
سومین و چهارمین جلسه دادگاه اکبر طبری هفته گذشته برگزار شد؛ جلساتی که اندازه هفته پیشتر خبرساز نبود اما نکات خاص خود را داشت. آن‌گونه که ایران نوشت: سومین جلسه رسیدگی به اتهامات اکبر طبری و متهمان دیگر این پرونده، در شعبه ۵ دادگاه کیفری یک استان تهران به ریاست قاضی بابایی برگزار شد. پرونده اکبر طبری با ۲۲ متهم و به جرم اعمال نفوذ در پرونده‌ها، ارتشاء و پرداخت رشوه‌های کلان؛ رشوه‌ای که دادگاه مجموع آن را حدود ۲۰۰ میلیارد تومان اعلام کرد. ابهام در مدرک تحصیلی او مساله دیگری بود که مطرح شد چراکه نماینده دادستان اعلام کرد در پرونده طبری هیچ مدرکی از لیسانس پیدا نشده و حتی کارشناسی او هم محل تردید است. رسول قهرمانی تصریح کرد: سوال این است که تخصص آقای طبری چیست؛ اول یک سوال از خود ایشان بپرسم: آقای طبری لیسانس خود را از کجا اخذ کرده‌اید؟ ما در پرونده شما هیچ مدرکی از لیسانس پیدا نکردیم.
طبری پاسخ داد: مدرک لیسانس خود را در رشته معماری از دانشگاه شهید رجایی تهران اخذ کردم. قهرمانی در ادامه گفت: طبری مدرک کارشناسی ارشدی که ارائه کرده است در رشته مدیریت دولتی بوده نه راه و ساختمان، همچنین این مدرک را از دانشگاه نگرفته بود بلکه آن را از سازمان استخدامی اخذ کرده بود بنابراین مدرک او صرفاً ارزش استخدامی داشت، حال آنکه برای اخذ مدرک کارشناسی رسمی دادگستری باید مدرک ارائه‌شده از جانب فرد دارای ارزش علمی باشد.
در ادامه نماینده دادستان تصریح کرد: طبری در این جلسه می‌گوید ۲۴ساعته در خدمت قوه قضائیه بوده است، بعد می‌پرسیم پول‌ها را از کجا آورده‌اید که جواب می‌دهد بعدازظهرها در ابهر و سایر جاها سوله‌سازی می‌کردم. خب قبول کردیم که کار اقتصادی می‌کردید، بفرمایید کدام کار اقتصادی بوده که این همه سود برای شما داشته است؟ سود کدام سوله‌سازی در خلال سال‌های ۸۴ تا ۸۶ به میزان هشت میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان بوده است؟
دستگیری در رومانی
بخش دیگر دادگاه به اتهامات قاضی منصوری مربوط بود؛ فردی که از ایران گریخته و رسانه‌ها در هفته گذشته خبر دستگیری وی در رومانی را منتشر کردند. به گزارش برنا هفته گذشته یکی از بستگان غلامرضا منصوری در اینستاگرام مدعی شد: منصوری در بخارست (پایتخت رومانی) توسط پلیس اینترپل بازداشت شده است. پس از انتشار این خبر سخنگوی قوه قضائیه دستگیری قاضی منصوری در رومانی را تایید کرد و گفت: این فرد در رومانی دستگیر شده است اما به دلیل شیوع کرونا چون هیچ پروازی انجام نشده فعلاً به ایران آورده نشده است. مدتی بعد از اعلام خبر دستگیری قاضی منصوری خبر رسید که با تصمیم دادگاه بخارست، استرداد قاضی «غلامرضا منصوری» از رومانی تا تاریخ ۱۰ ژوئیه (۲۰ تیرماه) به تعویق افتاده است و دادگاه تصمیم گرفته متهم تا تاریخ ۲۰ تیرماه تحت شرایط خاصی آزاد باشد. بر اساس این گزارش، غلامرضا منصوری حق خروج از رومانی را ندارد و تحت نظر پلیس به‌سر می‌برد. او در حال حاضر زندانی نیست و باید در صورت ضرورت به پلیس مراجعه کند. این در حالی است که عبدالرضا سلطانی (فعال رسانه‌ای) در کانال تلگرام خود نوشته بود: «غلامرضا منصوری، بازپرس ویژه پرونده فاضل لاریجانی پیش از آنکه از آلمان سر درآورد ... در اوین بازداشت بود؛ حالا باید مشخص شود یک محکومِ (متهم) قاعدتاً ممنوع‌الخروج چطور از امتیاز مرخصی (!) برخوردار می‌شود و پس از آن، از آلمان سر درمی‌آورد.»
