سلب صلاحیت
سخنگوی قوه قضائیه: موضوع صلاحیت با موضوع اعمال مجرمانه، رابطه عموم و خصوص مطلق دارد
هفته گذشته با اعلام نتیجه بررسی مجدد صلاحیت نامزدهای انتخابات مجلس مشخص شد که شورای نگهبان تصمیمی برای تغییر رویه نگرفته است. علی مطهری، بهروز نعمتی، محمود صادقی، طیبه سیاوشی، فاطمه سعیدی و علیرضا رحیمی از جمله نمایندگان مجلس فعلی هستند که این نهاد صلاحیت آنها را برای ورود دوباره به رقابت‌های انتخاباتی تایید نکرده است. روزنامه ایران نوشت: تنها از میان نمایندگان فعلی مجلس 83 نفر رد صلاحیت شده‌اند، حتی بیشتر از انتخابات مجلس هفتم در اسفند 82. فهرست نمایندگانی که در مرحله اول رد صلاحیت شده بودند و حالا توانسته‌اند صلاحیت مجدد خود را کسب کنند این‌گونه است؛ بهمن طاهرخانی نماینده تاکستان، محمدعلی وکیلی نماینده تهران، زهرا ساعی نماینده تبریز، محمدرضا بادامچی نماینده تهران، جلیل رحیمی‌جهان‌آبادی نماینده تایباد، قاسم احمدی‌لاشکی نماینده نوشهر، رحیم زارع نماینده آباده و سلام امینی نماینده ایلام. با این وضع نه‌تنها چشم‌انتظاری‌ها برای تایید صلاحیت چهره‌های مطرح‌تری چون علی مطهری، محمدرضا تابش، غلامعلی جعفرزاده، بهروز نعمتی، محمود صادقی، عبدالکریم حسین‌زاده، غلامرضا حیدری، طیبه سیاوشی، فاطمه سعیدی و... بی‌نتیجه ماند که حتی صلاحیت تاییدشده علیرضا رحیمی نماینده تهران و عضو فعلی هیات‌رئیسه مجلس هم رد شد. این روزنامه دولتی در ادامه گزارش انتخاباتی‌اش آورده است: اصولگرایان برنامه‌های انتخاباتی خود را قبلاً اعلام کرده‌اند و حالا هم مشغول کار روی آنها هستند. اما سوال این است که با این وضع قرار است اصلاح‌طلبان چه کنند؟ این سوالی است که حالا تشکل‌های سیاسی جریان اصلاحات می‌خواهند برای آن پاسخی عملی پیدا کنند. اینکه با وجود عدم امکان رقابت در اکثر حوزه‌های انتخابیه و نداشتن نیروی لازم در شهرهای بزرگ، آیا می‌خواهند نهایتاً در کلانشهرهایی چون تهران لیست ارائه کنند یا خیر؟ حالا برخی‌ها نظرشان این است که با حجم رد صلاحیت‌های صورت‌گرفته دادن لیست هم لزومی ندارد. گروه‌هایی چون حزب اتحاد ملت از این ایده حمایت می‌کنند. حزبی که دیروز خواستار تقاضای انجام رفراندوم برای «نظارت استصوابی» توسط رئیس‌جمهوری شد. اوضاع آن‌طور است که محمود میرلوحی، عضو شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان، آن را این‌گونه توضیح داده؛ «اصولگرایان یک لیست ۱۵۰نفره دارند که می‌توانند به کشورهای دیگر صادر کنند.» میرلوحی در گفت‌وگو با «ایلنا» درباره تایید صلاحیت چهره‌هایی مانند محمدباقر قالیباف به شورای نگهبان انتقاد کرد و گفت: «آقایان که در مورد نماز جماعت رفتن افراد سوال می‌کنند، به محله روحانیون سرشناس می‌روند درباره آنها سوال می‌کنند، چطور حاضر نشدند بپرسند ۸۰ پرونده و گزارشی که بازرسی کل کشور داده است، چیست؟ چگونه است برای همه به گفته خودشان وقت گذاشته‌اند؛ ۱۰ دقیقه وقت می‌گذاشتند از مدیریت می‌پرسیدند که قضیه هولوگرام، املاک نجومی، شمس‌الشموس و خیریه امام رضا چه بود؟ فقط همین امسال بازرسی کل کشور پرونده‌هایی در خصوص ۴۱ ملک فرستاده و عنوان کرده است که خرید و فروشش دارای اشکال است و مقررات شهرداری رعایت نشده است.»
با مسوولان سابق و فعلی تعارف نداریم
در پاسخ به انتقادات مطرح‌شده، عباسعلی کدخدایی، سخنگو و قائم‌مقام دبیر شورای نگهبان، در یک نشست خبری تاکید کرد که شورای نگهبان بر اساس اسناد و مدارک تصمیم می‌گیرد و با هیچ شخصی حتی اگر مسوول باشد، تعارف ندارد. روزنامه اعتماد نوشت: «پس از اعلام اسامی رد و تایید صلاحیت‌شدگان و انتشار اظهارات کدخدایی مبنی بر توجه ویژه شورای نگهبان به تخلفات مالی، آنچه نظر بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی و همچنین فعالان عرصه سیاست را به خود جلب کرد، مساله تایید صلاحیت شهردار اسبق تهران بود. محمدباقر قالیباف پس از افشای فساد عیسی شریفی، معاون و قائم‌مقامش، و پرونده املاک نجومی همواره با انتقادات بسیاری به دلیل آگاهی از این مسائل مواجه بوده و همین مساله محور یکی از پرسش‌های نشست خبری کدخدایی بود و او در پاسخ بیان کرد: «هیچ‌گونه تفاوتی بین اشخاص نیست؛ اگر تخلفی بر اساس مستندات و چارچوب پرونده باشد، هیچ فرقی برای شورای نگهبان ندارد. اگر شما در مورد افرادی خاص، پرونده یا مدارکی دارید در اختیار شورای نگهبان قرار دهید. ما بر اساس حرف‌هایی که در فضای مجازی مطرح می‌شود، قضاوت نمی‌کنیم. ما با هیچ شخصی، چه مسوولان امروز و چه آنان که در گذشته سمت و مسوولیتی داشته‌اند، تعارف نداریم و بر اساس اسناد و مدارک تصمیم می‌گیریم. نه رودربایستی با کسی داریم و نه نگاه سیاسی و جناحی.»
مطهری: فکر کردم خواب می‌بینم
اما بخش قابل توجه اخبار رد صلاحیت‌ها هفته گذشته درباره روایت نمایندگان اصلاح‌طلب از جلساتشان با شورای نگهبان بود. از جمله علی مطهری در یادداشتی راجع به جلسه با شورای نگهبان نوشت: «اینکه عضو حقوقدان شورای نگهبان در جلسه‌ای که به دعوت شورا به آنجا رفتم تلویحاً گفت شما باید همان را بگویید که ما می‌گوییم، لرزه بر اندامم انداخت و در یک لحظه فکر کردم که دارم خواب می‌بینم.» روزنامه ایران نوشت: مطهری به‌رغم اینکه گفته دیگر برای تایید صلاحیت اعتراض مجدد نمی‌کند، مردم را به حضور در انتخابات دعوت کرده است. او با بیان اینکه ادامه این رویه را که در این دوره از انتخابات مجلس شدت گرفته خطری تهدیدکننده برای کیان جمهوری اسلامی می‌داند، گفته که بنا بر دو دلیل دوباره به رد صلاحیت خود اعتراض نمی‌کند؛ اول اینکه اعتراض در این مرحله اعتراض به شورای نگهبان است در حالی که داور نیز شورای نگهبان است در صورتی که باید شخص سومی باشد.
موارد نافی صلاحیت لزوماً وصف مجرمانه ندارد
سخنگوی دستگاه قضا در توضیحی درباره بررسی صلاحیت نمایندگان و سوابق مجرمانه اظهار کرد: «موضوع صلاحیت با موضوع اعمال مجرمانه، رابطه عموم و خصوص مطلق دارد.» غلامحسین اسماعیلی در یک نشست خبری به پرسشی درباره اینکه آیا قوه قضائیه برنامه‌ای برای برخورد با رد صلاحیت نمایندگان مجلس به دلیل مسائل مالی و اخلاقی دارد، پاسخ داد: «موضوع صلاحیت با موضوع اعمال مجرمانه، رابطه عموم و خصوص مطلق دارد. به عنوان مثال برخی موارد موجب نفی صلاحیت می‌شود، اما وصف مجرمانه ندارد و همه موارد نفی صلاحیت، الزاماً به معنای داشتن وصف مجرمانه نیست. مثلاً ممکن است نماینده‌ای از یک طرح عمرانی باخبر باشد و بستگان خود را مطلع کند تا در آن منطقه زمین و ملک بخرند. این کار وصف مجرمانه ندارد، اما ممکن است از منظر بررسی‌کنندگان، موجب نفی صلاحیت شود؛ زیرا نماینده مجلس باید حامی منافع مردم باشد، نه منافع خود و خانواده‌اش؛ اما اگر از ما بپرسید می‌گوییم که این موضوع در قانون جرم‌انگاری نشده است؛ لذا هر نفی صلاحیتی الزاماً عمل مجرمانه نیست.» او ادامه داد: «نکته دیگر اینکه یک انتظاری از هیات نظارت بر رفتار نمایندگان داریم. برخی موارد را اگر هیات نظارت بر رفتار نمایندگان به موقع تذکر می‌داد، کار به سلب صلاحیت و رد صلاحیت نمی‌انجامید. ما از اینکه افرادی رد صلاحیت شوند، خوشحال نیستیم و خواهان این هستیم که افراد مراعات کرده و صلاحیت‌های قانونی خود را حفظ کنند. ما از ضابطان و نهادهای مختلف خواستیم، آن بخشی را که وصف مجرمانه دارد برای ما بفرستند. هر آنچه وصف مجرمانه داشته باشد، مطمئن باشید رسیدگی می‌کنیم.» اسماعیلی همچنین درباره شایعه‌ای که می‌گویند قوه قضائیه پرونده رسایی و زاکانی را به شورای نگهبان ارجاع نداده و به همین دلیل آنها تایید صلاحیت شده‌اند، چنین توضیح داد: «ما به عنوان نهادهایی که در مراجع چهارگانه استعلامات بودیم، تمامی استعلامات را بدون ملاحظه‌ای بررسی کردیم و در پاسخ به استعلامات نسبت به هیچ فرد و جریانی ملاحظه‌ای نداشتیم و عین آنچه در پرونده قضایی مطرح بوده را به مراجع رسیدگی‌کننده صلاحیت منعکس کردیم و تشخیص با آنها یعنی هیات‌های اجرایی و نظارت است.»
نمی‌توانم اتهامات پروانه سلحشوری را بگویم
سخنگوی قوه قضائیه در بخش دیگری از نشست خبری خود درباره موضوع احضار پروانه سلحشوری نماینده اصلاح‌طلب مجلس توضیحاتی ارائه کرد. طبق گزارش روزنامه «اعتماد»، اسماعیلی به خبرنگاران پرسش‌کننده توصیه کرد که اصل قانون اساسی در ارتباط با مصونیت نمایندگان مجلس و مواد قانونی را مطالعه کنند. سخنگوی قوه قضائیه یادآوری کرد که قانون اساسی مصونیت نمایندگان را در ارتباط با وظایف نمایندگی، رای آنها در مجلس شورای اسلامی و نطق آنها در مجلس در نظر گرفته است. او ادامه داد: «به عنوان مثال اگر یک نماینده، بیرون مجلس به گوش فردی بزند، آیا این کار جزو وظایف نمایندگی یا آیا افترا زدن به دیگران از وظایف نمایندگی تلقی می‌شود؟ من نمی‌خواهم بگویم ایشان این کار را کرده است و در حال حاضر هم نمی‌توانم اتهامات ایشان را بگویم؛ چون هنوز اثبات نشده است.»
پنج بازداشتی جدید در پرونده آمدنیوز
موضوع دیگری که خبرنگاران حاضر در نشست خبری سخنگوی دستگاه قضا درباره آن طرح پرسش کردند، پرونده روح‌الله زم، مدیر کانال تلگرامی آمدنیوز بود. اسماعیلی خبر صدور کیفرخواست روح‌الله زم را که روز دوشنبه و یک روز پیش از برگزاری نشست خبری رسانه‌ای شده بود، تایید و اعلام کرد که پرونده او به شعبه 15 دادگاه انقلاب ارجاع شده است. نکته دیگری که غلامحسین اسماعیلی درباره این پرونده مطرح کرد، پنج بازداشتی دیگر پرونده بود. او با بیان اینکه «در این پرونده جز خود متهم اصلی، پنج نفر بازداشت‌اند»، توضیح داد: «در مورد آنها کیفرخواست صادر نشده و شاید چند روز دیگر نسبت به این افراد هم کیفرخواست صادر شود و ملحق به پرونده اصلی شود.» این مقام قضایی ادامه داد: «افراد زیاد دیگری در پرونده مطرح‌اند. کار تحقیقات و بررسی و راستی‌آزمایی اسناد و مدارک و اظهارات متهم ردیف اول بررسی می‌شود که این اسناد چقدر منطبق بر واقعیت است. البته برخی افراد در فرآیند رسیدگی خودمعرف و خوداظهاری داشتند و با اظهار ندامت، برخی ارتباطات خود را بیان کردند که به لحاظ پشیمانی آنها حتماً اقدامات قانونی مراعات می‌شوند، اما گروهی دیگر هم کسانی‌اند که هنوز تحقیقات در موردشان انجام می‌شود.»
جاسوس سیا را اعدام می‌کنیم
سخنگوی قوه قضائیه در نوزدهمین نشست خبری خود اعلام کرد که فردی به نام امیر رحیم‌پور، جاسوس سازمان سیا، به اعدام محکوم شده است، دیوان عالی کشور هم حکم اعدام او را تایید کرده و به زودی سزای اعمال خود را خواهد دید. همچنین به گفته اسماعیلی دو نفر از جاسوس‌های سازمان سیا که در قالب خیریه فعالیت می‌کردند، به جرم جاسوسی به ۱۰ سال حبس و به جرم اقدام علیه امنیت ملی به پنج سال حبس محکوم شدند که چون رای آنها قطعی نشده است اسامی آنها اعلام نمی‌شود. این جاسوس‌ها ایرانی هستند. حکم علیرضا زیباحالت‌منفرد، معروف به جعبه سیاه پرونده بابک زنجانی نیز صادر شده است؛ او به جرم اخلال کلان در سیستم ارزی کشور و کلاهبرداری شبکه‌ای به تحمل ۲۵ سال حبس، استرداد کلیه اموال منقول و غیرمنقول و جزای نقدی معادل مال کلاهبرداری محکوم شده است. اسماعیلی همچنین اعلام کرده است که خبر مربوط به آزادی عیسی شریفی (قائم‌مقام قالیباف) دروغ است. کیفرخواست این پرونده صادر و جلسات در سازمان قضایی نیروهای مسلح در حال برگزاری است. به گفته سخنگوی قوه قضائیه پلمب خانه یکی از مداحان معروف نیز ربطی به پرونده‌های قضایی نداشته و این ملک بابت دریافت تسهیلات در رهن بانک پلمب شده، اما این کار از سوی بانک صورت گرفته است.
