حمله به آرامکو، اتهام به ایران
ظریف: پمپئو در «فشار حداکثری» شکست خورده، به «دروغ حداکثری» روی آورده است
بامداد شنبه 23 شهریورماه تاسیسات نفتی آرامکو در عربستان مورد حمله قرار گرفت. جنبش انصارالله یمن با فاصله اندکی پس از حملات صورت‌گرفته، مسوولیت این حملات را برعهده گرفت، اما مقام‌های آمریکایی و سعودی ایران را به دست داشتن در این حملات متهم کردند و با وجود تکذیب مقامات ایران، بر اتهام‌زنی به ایران پافشاری می‌کنند. منابع خبری عربستان صبح شنبه از وقوع آتش‌سوزی در دو پالایشگاه شرکت نفت آرامکو در شهرهای بقیق و خریص در شرق این کشور خبر دادند.
ریاض محاسبات خود را تغییر دهد
یحیی سریع، سخنگوی نیروهای مسلح یمن، با پذیرفتن مسوولیت این حمله که نام آن عملیات «توان بازدارندگی دوم» اعلام شده، در بیانیه‌ای هشدار داد: در صورتی که عربستان به تجاوز و محاصره خاک این کشور ادامه دهد، اهداف و رشته عملیات بعدی یمنی‌ها روزبه‌روز گسترده‌تر و دردناک‌تر خواهد بود تا جایی که ریاض چاره‌ای جز توقف تجاوزهای خود نداشته باشد. وی در بیانیه‌ای تلویزیونی افزود: هدف‌گیری بسیار دقیق انجام شده و این عملیات در شرقی‌ترین نقطه عربستان حق قانونی و طبیعی ما در پاسخ به جنایت‌های متجاوزان و محاصره کشورمان طی پنج سال گذشته است. همچنین طبق گزارش ایرنا به نقل از پایگاه خبری المسیره یمن، سخنگوی نیروهای مسلح یمن اعلام کرد که در حمله به پالایشگاه‌های «بقیق» و «خریص» از پهپادهایی با موتورهای مختلف و جدید و از نوع عادی و جت استفاده شده است. او به شرکت‌ها و افراد خارجی هشدار داد که در تاسیسات هدف قرارگرفته، حاضر نشوند و توضیح داد: این تاسیسات همچنان از اهداف ماست و ممکن است که هر لحظه نشانه گرفته شود. سخنگوی نیروهای مسلح ارتش و کمیته‌های مردمی یمن خطاب به دولت عربستان تاکید کرد: ما می‌توانیم هر جایی را که بخواهیم هدف قرار دهیم. ریاض باید محاسبات خود را تغییر دهد و از تجاوز و محاصره یمن دست بردارد.
پافشاری بر اتهام‌زنی به ایران
با وجود اینکه جنبش انصارالله یمن، مسوولیت حمله پهپادی به تاسیسات نفتی آرامکو را برعهده گرفته است، مقامات سعودی و آمریکایی تهران را متهم کرده‌اند که عامل این حملات است. ای‌بی‌سی نیوز به نقل از یک مقام ارشد کاخ سفید گزارش داد که دونالد ترامپ از عربستان سعودی خواسته که به صورت رسمی تایید کند ایران پشت این حملات بوده تا از حمایت واشنگتن برخوردار شود. خبرگزاری ایرنا نوشت: مقام‌های آمریکایی، ایران را بدون هیچ مدرکی متهم کردند که در این عملیات دست داشته است هرچند ترامپ در جریان نشست خبری‌اش با ولیعهد بحرین تا حدودی از مواضع اولیه‌اش عقب‌نشینی کرد. دونالد ترامپ به دنبال حمله یادشده در «توئیتر» نوشته بود: «صادرات نفت سعودی مورد حمله قرار گرفت... دلیلی وجود دارد که ما را متقاعد می‌سازد عامل این حملات برای ما شناخته شده است، ما آمادگی کامل داریم تا بر اساس نتایج تحقیقات واکنش نشان دهیم، اما از پادشاهی عربی سعودی توقع داریم ما را از کسی که گمان می‌کند عامل این حملات است مطلع سازد.» ترامپ همچنین روز دوشنبه در صفحه توئیترش نوشت: «به یاد بیاورید وقتی که ایران یک پهپاد را سرنگون کرد ادعا کرد که آگاهانه آن را در حریم هوایی‌اش سرنگون کرده است این در حالی است که در واقعیت این پهپاد نزدیک حریم هوایی ایران هم نبود. آنها سرسختانه بر این روایت خودشان پافشاری کردند در حالی که می‌دانستند دروغ بزرگی است. اکنون هم می‌گویند دخالتی در حمله در داخل عربستان نداشته‌اند. خواهیم دید؟»
رئیس‌جمهوری آمریکا در جریان نشست خبری با ولیعهد بحرین تا حدودی از مواضع قبلی عقب‌نشینی کرد و در پاسخ به پرسشی در مورد اینکه ایران را مسوول حملات پهپادی به تاسیسات نفتی عربستان دانسته است، گفت: «من چنین حرفی نزده‌ام و فقط گفته‌ام فکر می‌کنم می‌دانیم چه کسی بوده است که البته به‌نظر می‌رسد ایران (پشت آن حملات) باشد ولی با این لحنی که شما گفتید، نگفته‌ام.» او در پاسخ به پرسشی دیگر در مورد احتمال جنگ با ایران گفت: «به‌دنبال جنگ با هیچ‌کسی نیستیم.»
این اظهارات ترامپ در حالی طرح شده که پیش‌تر مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا، اتهام‌زنی بدون مدرک علیه ایران را آغاز کرده و در واکنش به حمله به تاسیسات نفتی عربستان در صفحه توئیترش نوشته بود: «ایران در حمله‌ای بی‌سابقه منبع انرژی جهان را هدف قرار داده است.» وی در توئیتر نوشت: «در حالی که روحانی و ظریف مدعی‌اند در حال دیپلماسی هستند ایران پشت ۱۰۰ حمله به عربستان است و اکنون در میانه تلاش‌ها برای کاهش تنش، حملات بی‌سابقه‌ای به منابع تامین انرژی جهان صورت گرفته است.» پمپئو مدعی شد که «هیچ نشانه‌ای از اینکه این حملات از یمن شکل گرفته در دست نیست». وزیر خارجه آمریکا نوشت: «ما از همه ملت‌ها می‌خواهیم به‌طور واضح و علنی حملات ایران را محکوم کنند. ایالات‌متحده با شرکا و هم‌پیمانان‌مان همکاری خواهد کرد تا اطمینان حاصل آید که تقاضای بازارهای انرژی به خوبی تامین شود و ایران بابت تعرضش مسوول شناخته شود.»
ایران با حوثی‌ها برابر نیست
سناتور کریس مورفی، نماینده کنگره آمریکا، در پیامی توئیتری ادعای مایک پمپئو، وزیر خارجه این کشور، درباره دست داشتن ایران در حمله پهپادی به تاسیسات نفتی آرامکو عربستان را رد کرد و نوشت: «سعودی‌ها و حوثی‌ها در جنگ با هم هستند. سعودی‌ها به حوثی‌ها حمله می‌کنند و حوثی‌ها در برابر به آنها پاسخ می‌دهند و به آنها حمله می‌کنند. ایران از حوثی‌ها حمایت می‌کند، اما اینکه بگوییم ایران با حوثی‌ها برابر است، موضوعی نادرست است.»
دروغ حداکثری به‌جای فشار حداکثری
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان، در واکنش به ادعای همتای آمریکایی خود علیه ایران، در پیامی توئیتری نوشت: مایک پمپئو که در «فشار حداکثری» شکست خورده است، به «دروغ حداکثری» روی آورده است. ظریف در ادامه افزود: آمریکا و مشتریانش به دلیل این توهم که برتری تسلیحاتی به پیروزی نظامی منجر خواهد شد، در یمن گیر افتاده‌اند. مقصر دانستن ایران، به فاجعه خاتمه نخواهد داد. پذیرفتن طرح پانزدهم آوریل ما برای پایان دادن به جنگ و آغاز مذاکرات ممکن است به آن پایان دهد. طبق گزارش ایسنا، ظریف دو روز بعد مجدداً در توئیتی خواستار پایان یافتن فوری جنگ یمن شد. وزیر امور خارجه کشورمان نوشت: «ایالات‌متحده در حال انکار واقعیت است اگر فکر کند که قربانیان بدترین جرائم جنگی طی چهار سال و نیم، هرچه در توان دارند، برای پاسخ انجام نخواهند داد. شاید ایالات‌متحده خجالت‌زده است که صدها میلیارد دلار تسلیحاتش نتوانسته با آتش یمنی‌ها مقابله کند. ولی متهم کردن ایران، این را تغییر نخواهد داد. پایان دادن به جنگ، تنها راه‌حل برای همگان است.» ظریف با استفاده از هشتگ «پایان فوری جنگ یمن» در توئیت دیگری نوشت: «تنها تصور کنید آمریکا از این ناراحت نیست که متحدانشان بی‌رحمانه با استفاده از تسلیحات و کمک‌های نظامی آمریکا، برای چهار سال کودکان یمنی را بمباران می‌کنند اما از این ناراحت است که قربانیان از طریق تنها راهی که دارند -یعنی با اقدام علیه ذخایر نفتی متجاوزان- واکنش نشان می‌دهند.»
موضع‌گیری سعودی علیه ایران
ترکی المالکی، سخنگوی ائتلاف نظامی به رهبری عربستان که از سال ۲۰۱۵ میلادی تاکنون درگیر جنگ یمن شده، مدعی شد که تمام نشانه‌ها در تحقیقات اولیه حاکی از آن است که سلاحی که در هر دو حمله علیه تاسیسات نفتی عربستان استفاده شده از ایران آمده است. طبق گزارش ایرنا، المالکی در یک نشست خبری مدعی شد یافته‌های مقدماتی نشان می‌دهد که این حملات از خاک یمن انجام نشده است. وی گفت: تحقیقات برای یافتن مبدأ این حملات ادامه دارد. متعاقب اظهارات المالکی، وزارت امور خارجه عربستان نیز شامگاه دوشنبه در بیانیه‌ای ادعا کرد: تحقیقات اولیه نشان می‌دهد که در این حملات از سلاح ایرانی استفاده شده است و تحقیقات درباره منشأ این حملات ادامه دارد. محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، روز دوشنبه طی تماس تلفنی با محمد بن زاید ولیعهد ابوظبی، در نخستین واکنش به حملات پهپادی نیروهای یمنی به تاسیسات نفتی عربستان، گفت که عربستان قادر به مقابله با این حملات است. همچنین به گزارش خبرگزاری رسمی سعودی (واس)، محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی، در گفت‌وگویی تلفنی با وزیر دفاع آمریکا ادعا کرد: «تهدیدهای ایران نه‌تنها علیه سعودی بلکه علیه منطقه و جهان است.»
هشدار ایران به آمریکا
ایران روز دوشنبه در یادداشتی رسمی به سفارت سوئیس که حفاظت منافع آمریکا در ایران را برعهده دارد، نسبت به ادعاهای مقامات آمریکا درباره نقش ایران در آرامکو هشدار داد. آن‌طور که ایسنا و خبرآنلاین گزارش داده‌اند، در این یادداشت که به‌طور رسمی به سفیر سوئیس ارسال شده، تاکید شده است که این حمله کار ایران نبوده و ادعاهای مایک پمپئو و دونالد ترامپ، وزیر امور خارجه و رئیس‌جمهوری آمریکا، تکذیب و محکوم شده است. همچنین ایران در این نامه هشدار داده است که اگر اقدامی علیه ایران صورت بگیرد، آن اقدام بلافاصله با پاسخ ایران روبه‌رو خواهد شد و دامنه آن محدود به منشأ تهدید نخواهد بود. ایران این یادداشت رسمی را از طریق سوئیس به آمریکا فرستاده و در آن اعلام کرده است که ایران در برابر هر اقدام آمریکا علیه خود، واکنش نشان خواهد داد.
ترامپ خواستار افزایش تحریم‌ها علیه ایران شد
رئیس‌جمهور آمریکا خواستار افزایش تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران شد. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در توئیتر خود نوشت که از استیون منوچین، وزیر خزانه‌داری این کشور، خواسته است تا تحریم‌های علیه جمهوری اسلامی ایران را «به شکلی قابل توجه» افزایش دهد. به گزارش ایسنا، رسانه‌های آمریکایی دلیل این درخواست ترامپ را حمله اخیر به تاسیسات نفتی عربستان اعلام کرده‌اند.
بزرگ‌ترین شوک نفتی پس از جنگ خلیج فارس
حملات به تاسیسات نفتی عربستان سعودی بیش از پنج‌ونیم میلیون بشکه نفت از تولید روزانه این کشور کاست و حدود ۵۰ درصد از صادرات نفت خام عربستان به بازارهای جهانی برای چند هفته متوقف شد. در پی این حملات، روز دوشنبه لحظاتی بعد از بازگشایی معاملات، بهای نفت با جهشی 5 /19درصدی به بیش از ۷۱ دلار بر بشکه صعود کرد. روزنامه دنیای اقتصاد نوشت: بیست و هشت سال بعد از حمله صدام حسین به چاه‌های نفت کویت، انفجار در تاسیسات شرکت ملی نفت عربستان بزرگ‌ترین جهش بهای طلای سیاه را برای ساعاتی در بازار نفت رقم زد. در صورت طولانی شدن روند بازیابی نیمی از تولید روزانه نفت عربستان که بر اثر حملات اخیر از دست رفته، بهای نفت به راحتی از سطوح ۷۰ دلار در هر بشکه عبور کرده و به پیش‌بینی نفت ۱۰۰دلاری نزدیک می‌شود.
