کمدی دولتی
چرا سیاست‌های دولتی به خطا می‌رود؟
رضا ترشیزی: هگل در جایی گفته است که همه رویدادها و شخصیت‌ها در تاریخ گویی دو بار رخ می‌دهند و مارکس به این جمله افزوده است که نخست به صورت تراژدی و دوم به صورت کمدی. گزاره‌ای که احتمالاً امروز برای ذهن مخاطب جذاب و باورپذیر است و به نظر نقش پنهان نهاد دولت در ایجاد چنین ذهنیتی پررنگ باشد. دولت‌ها سیاست‌های زیادی به اجرا گذاشته‌اند که در کوتاه‌مدت تراژیک و در بلندمدت کمدی جلوه کرده است، از دستور مائو برای شکار گنجشک‌ها در چین تا نهضت تولید شکر فیدل کاستروی فقید در کوبا. و البته نمونه‌های زیاد دیگری از مداخله دولت‌ها در اقتصاد، اعم از اقتصادهای توسعه‌یافته تا ورشکسته. سیاست‌هایی که در زمان خود، گاه با نیت خیر، به اجرا درآمده اما نتیجه تراژیک هدرروی منابع (کم یا زیاد) را دربر داشته و در بلندمدت هم به ماجرایی کمدی در کتب تاریخ اقتصاد بدل شده است.
برای دولت دو وظیفه اصلی و کلیدی عنوان می‌شود: نخست تامین کالای عمومی و دوم سیاست‌های حمایتی از طبقات فرودست و افراد ناتوان... هر دو این وظایف باید با هم اتفاق بیفتد و اجرای درست این دو وظیفه است که می‌تواند یک نظام حکمرانی خوب را شکل دهد.1 سیاست‌های کمدی-تراژیک دولت‌ها معمولاً در جایی خارج از این مرزها رخ داده است، یعنی ورود به حوزه تامین کالای خصوصی یا اجرای یک سیاست حمایتی با مداخله در بازار کالاهای خصوصی. دولت‌ها با نقض اصولی که پاسداشت آنها منجر به بیشینه‌سازی منفعت عام می‌شود، در بهترین حالت توانسته‌اند منفعت گروهی خاص را تامین کنند که بهای آن را همگان پرداخته‌اند، این در حالی بود که معمولاً هدف‌شان را نفع‌بری عام با در نظر گرفتن زیان دیدن گروهی کوچک و خاص در نظر گرفته بودند.
یونان، کشور باستانی که همین چند سال قبل با خطر ورشکستگی مواجه شد، نمونه‌های فراوانی از به خطا رفتن سیاست‌های حمایتی و مداخله‌های دولتی دارد. در یونان سن بازنشستگی در سال 2009 برابر 57 سال بود. دولت یونان نیز به نسبت توان خود، سیاست مناسبی برای مستمری داشت، سیاستی که به نوعی مشوق هر چه زودتر بازنشسته شدن و بازنشسته ماندن بود، یعنی چه؟ یعنی اینکه در سال 2010 در یک بازرسی سرانگشتی، دولت متوجه شد به 321 فرد بالای 100 سال (درصد قابل توجهی از کل جمعیت بالای 100ساله‌ها) حقوق بازنشستگی می‌دهد، که مدت‌هاست مرده‌اند. بازرسی‌های بعدی حاکی از حداقل 40 هزار پرونده کلاهبرداری در نظام بازنشستگی یونان بود که سالانه منابع هنگفتی از بودجه لازم در این بخش را می‌بلعید. سیاستی که قرار بود به کمک مردم بیاید و سیاست‌های مشابه در دیگر حوزه‌ها، یونان را تا مرز ورشکستگی برد. تجربه‌ای تلخ و حالا خنده‌دار.
