وام از نگاه عوام

به طور کلی خانوارها و بنگاه‌ها برای تامین نیازهای خود و رفع مشکلات نیاز ویژه‌ای به تسهیلات بانکی دارند. این امر مختص به یک بازار و یک کشور نیست. در واقع یکی از مهم‌ترین محصولات بانک‌ها، تسهیلات است که می‌تواند رابطه مشتری و بانک‌ها را محکم کند. این در حالی است که نوع نگاه به وام‌گیری و وام‌دهی در داخل کشور به گونه دیگری است. بسیاری از افراد، اخذ تسهیلات با نرخ پایین‌تر از نرخ تعادلی را یک «امتیاز می‌دانند» و با توجه به سیاست‌های به کار گرفته‌شده در گذشته و فشار دولت برای اعطای تسهیلات تکلیفی، برخی نیز این موضوع را یک حق تلقی می‌کنند. حق یا امتیازی که اگرچه برای مشتریان در سال‌های گذشته خوشایند بوده، اما بانک‌ها را با مشکل ترازنامه‌ای روبه‌رو ساخته است. حال بانک‌ها برای حل این مشکل نیازمند مساعدت دولت هستند و پیش‌بینی می‌شود که رقمی بیش از 100 میلیارد دلار باید برای اصلاح نظام بانکی هزینه کرد. هزینه‌ای که در نهایت از جیب مردم پرداخت خواهد شد. از سوی دیگر، نگاه بانک‌ها نیز در خصوص اعطای تسهیلات یک نگاه محتاط و ناپایدار است. در حالی که اخذ وام در هر بانک، می‌تواند آغازی برای ارائه دیگر خدمات به مشتری باشد. این در حالی است که در اکثر مواقع پس از اعطای تسهیلات رابطه مشتری و بانک در همین سطح باقی می‌ماند و بانک‌ها تلاشی برای ارائه و معرفی دیگر محصولات خود نمی‌کنند. بانک مرکزی در دولت یازدهم یکی از اولویت‌های خود را تسهیل پرداخت وام‌های خرد قرار داده است، اگرچه آمارها نشان می‌دهد که رقم قابل توجهی تسهیلات عرضه می‌شود، اما بنگاه‌ها و خانوارها هنوز دسترسی به وام را یکی از چالش‌های اصلی در خدمات مالی می‌دانند. برخی از کارشناسان معتقدند بخش قابل توجهی از ارقام تسهیلات، به دلیل استمهال تسهیلات سررسید گذشته قبلی بوده و به همین دلیل، اثری از تسهیلات جدید مشاهده نمی‌شود. به نظر می‌رسد که طی شدن فرآیند اصلاح نظام بانکی می‌تواند گره بانک‌ها را برای اعطای تسهیلات خرد باز کند.