داستان غم‌انگیزالحاق

محبوبه فکوری: از آخرین‌باری که خبر خوشی در مورد الحاق ایران به سازمان جهانی تجارت(WTO)  شنیده شده، حداقل 10سالی می‌گذرد. سال‌هایی که محمد شریعتمداری، وزیر بازرگانی وقت با همکاری وزارت امور خارجه، آنقدر تلاش کرد تا دنیا را متقاعد کند، درخواست الحاق ایران به سازمان جهانی تجارت به عنوان عضو ناظر را بپذیرد. حتی تا پیش از آن، اوضاع آنقدر خراب بود که اجازه نمی‌دادند موضوع الحاق ایران به این سازمان به عنوان عضو ناظر، در مجمع عمومی این سازمان مطرح شود، چه رسد به اینکه درخواست بررسی شده و موافقت و مخالفت کشورهای عضو بر روی آن مورد نظرسنجی قرار گیرد. داستان پیچیده‌تر از این حرف‌ها بود. هر بار که پای درخواست ایران برای بررسی پرونده الحاق به راهروهای سازمان جهانی تجارت باز می‌شد، آمریکا این تصمیم را وتو می‌کرد و بازی دوباره به خانه اول خود بازمی‌گشت. بالاخره پس از کش‌وقوس‌های فراوان، این پرونده به رای گذاشته شد و به ازای پذیرش برخی از تعهدات هسته‌ای از سوی ایران، آمریکا هم پاپس‌کشید و دست از مخالفت برداشت؛ البته در این میان نباید نقش‌آفرینی اروپایی‌ها را هم نادیده گرفت. متاسفانه این عضویت ناظر، نتوانست اهرمی برای ادامه مسیر باشد، بلکه شرایط به گونه‌ای پیش رفت که با تشدید تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران، همین اروپایی‌ها هم از حمایت ایران برای ادامه مسیر الحاق در سازمان جهانی تجارت عقب‌نشینی کردند و در نهایت، پرونده‌ای باقی ماند که نتیجه‌اش چیزی جز حداقل 10 سال معطلی برای تجارت خارجی ایران نبوده است. اگرچه اکنون هم، حرف‌وحدیث‌های بسیاری مطرح است و بسیاری بر این باورند که دیگر نباید الحاق به سازمان جهانی تجارت را پیگیری کرد و باید، بیشتر روی توافق‌نامه‌های تجاری دوجانبه و چندجانبه فکر کرد. موضوعی که بسیاری از ریش‌سفیدان و صاحب‌نظران این حوزه، آن را رد می‌کنند و بر این باورند که تنها راه رسیدن به یک تجارت آزاد و همه‌جانبه با دنیا و شاید در یک کلام، توسعه اقتصادی کشور، از مسیر الحاق ایران به سازمان جهانی تجارت می‌گذرد. رئیس گروه کاری ایران هنوز تعیین نشده و امیدی هم به باز شدن مجدد پرونده برای رایزنی در مورد طی مسیر الحاق وجود ندارد. این ترامپ است که اکنون، رئیس‌جمهور آمریکاست؛ فردی ایران‌ستیز که تئوری‌هایش، اجازه این را نمی‌دهد که حتی ایران به رایزنی برای تداوم مسیر الحاق فعلاً، فکر کند. او دیگر اوباما نیست که بخواهد اجازه دهد الحاق به روال عادی پیش رود؛ به‌خصوص اینکه اکنون، متحدان دیگری هم دارد؛ آن هم، کشورهای عربی منطقه. او دیگر اکنون تنها نیست و در کنار همه مخالفت‌هایی که در عرصه‌های اقتصادی و سیاسی با ایران دارد، دیگر نامش به عنوان وتوکننده الحاق ایران به سازمان جهانی تجارت و ادامه روند آن، مطرح نیست؛ همان‌طور که در زمان الحاق روسیه به سازمان جهانی تجارت، کشور کوچکی به نام گرجستان، حضور روس‌ها در سازمان جهانی تجارت را وتو می‌کرد؛ پس اکنون، راه پرفرازونشیبی پیش روی اقتصاد ایران برای الحاق به سازمان جهانی تجارت وجود دارد و به نظر هم نمی‌رسد به این زودی‌ها بتوان خوش‌بین بود که ایران، به عنوان یکی از بزرگ‌ترین اقتصادهای خارج از WTO بتواند به جمع کشورهای دنیا در این سازمان جهانی بپیوندد؛ هر چقدر هم که اروپایی‌ها موافق باشند.