ورم بدخیم
رکود تورمی چگونه به بازگشت پوپولیسم کمک میکند؟
«تصویر سال 98 اقتصاد ایران نگرانکننده است... افزایش نقدینگی در مقیاس بزرگ همراه با رکود و نظام چندقیمتی، به طور طبیعی به گسترش فساد و رانتجویی و افزایش نابرابری خواهد انجامید. بروز این پدیده همراه با دسترسی گسترده و سریع به اطلاعات (فضای مجازی) و تعداد کثیر فارغالتحصیلان جوان بیکار، زمینه بسیار مساعدی را برای شکلگیری پوپولیسم چپ فراهم میکند که میتواند یک نقطه عطف بسیار خطرناک برای آینده کشور باشد.»
وقتی مسعود نیلی در میزگرد پایان سال گذشته «تجارت فردا» این هشدارها را مطرح میکرد، هنوز رشد منفی 8 /3درصدی اقتصاد ایران در 9ماهه سال 97 اعلام نشده بود و نرخ تورم هم -بر اساس آخرین اعلام آن روز مرکز آمار ایران- حوالی 20 درصد نوسان میکرد. امروز، آخرین نرخ تورم اعلامی مرکز آمار (مربوط به فروردین 98) از 30 درصد عبور کرده و انتظار میرود در پایان اردیبهشت از این هم بالاتر رود.
روند همچنان رو به رشد تورم -که در شاخص «نقطهبهنقطه» بالاترین رکورد دهههای اخیر را به ثبت رسانده- نگرانی درباره تبعات اجتماعی و سیاسی آن را تشدید کرده است. کسانی نگرانند همانطور که در دهه 1370 اوجگیری تورم به آشوبهایی در برخی مناطق انجامید، تشدید فشارهای اقتصادی باز هم تبعات اجتماعی-اقتصادی داشته باشد. با این حال، حتی اگر کار به بروز ناآرامی نکشد، خطر بزرگتر -که مسعود نیلی نسبت به آن هشدار داده- قدرت گرفتن دوباره پوپولیستهاست -که با سیاستهای عوامگرایانهشان میتوانند چرخه تورمی را تشدید کرده و کشور را به ورطه ابرتورم بکشانند.
اما به قول لودویگ فون میزس، اقتصاددان اتریشی «تورم مشیت الهی نیست؛ تورم مصیبتِ رعایا یا بیماریای نیست که مانند بلای طاعون بر سر مردم فرود آید؛ تورم یکجور سیاست یا خطمشی است -سیاستی عامدانه از سوی کسانی که به تورم متوسل میشوند-... و یک سیاست را میتوان تغییر داد. بنابراین، هیچ دلیلی وجود ندارد که تسلیم تورم شویم.» پرونده ویژه این هفته «تجارت فردا» تاکیدی است بر ضرورت تسلیم نشدن.