رفاه ویرانگر

«داشتن رفاه به بهای هدررفت منابع طبیعی و مالی»، پارادایمی که مسعود نیلی از آثار مخرب آن سخن گفته و هشدار داده که بدون تغییر این پارادایم اقتصاد سیاسی نمی‌توان از ابرچالش‌های کشور گذر کرد. بحران بانکی، بحران بیکاری، مسائل حاد زیست‌محیطی، بحران آب، مصائب صندوق‌های بازنشستگی و کسری بودجه دولت شش ابرچالشی هستند که در هفته‌های اخیر از سوی دستیار ویژه رئیس‌جمهور در امور اقتصادی و دبیر ستاد هماهنگی اقتصادی مطرح شده و حال وی اظهار کرده است که بخش عمده‌ای از گرفتاری‌های مربوط به ابرچالش‌های کشور ریشه در پارادایم اقتصاد سیاسی رفاه مبتنی بر هدررفت منابع طبیعی و مالی دارد. به اعتقاد نیلی، رفاه حاصل آمده در ایران بیشتر مبتنی بر هزینه کردن از منابع محدود و تجدیدناپذیر کشور بوده است. وی گفته است: در هر بخشی که منابعی وجود داشته، سیاستمداران به سرعت آن را شناسایی کرده و برای جلب محبوبیت هزینه کرده‌اند. نیلی تصریح کرد: رفاه مبتنی بر منابع طبیعی منجر به ایجاد ابرچالش‌های موجود در اقتصاد ایران شده است. با این حال آیا می‌توان برای عبور از ابرچالش‌های موجود در اقتصاد ایران، امیدوار به پارادایم اقتصاد سیاسی کشور بود؟ آیا سیاستمداران متقاعد می‌شوند که برای جلب محبوبیت خود مانند گذشته از منابع محدود و تجدیدناپذیر هزینه نکنند؟ دستیار ویژه رئیس‌جمهور در امور اقتصادی یادآور شده است که با تغییر پارادایم اقتصاد سیاسی مورد نقد، عده‌ای متضرر می‌شوند و لازمه برطرف کردن این مشکلات، کاستن از رفاه عده‌ای دیگر است. طبق اظهارات نیلی، اگر انگاره‌های ذهنی رفاه مبتنی بر هدررفت منابع طبیعی و مالی و پارادایم اقتصاد سیاسی حاکم مبتنی بر رفاه منبع‌محور در کشور تغییر کند می‌شود ابرچالش‌ها را کنترل کرد اما در غیر این صورت نمی‌توان ابرچالش‌ها را سامان داد. شاید سیاستمداران با اطلاع از بلایای سخاوتمندی در مصرف منابع نسل آتی به اسم عدالت، متوجه شوند که سیاست‌های گذشته چه بر سر اقتصاد ایران آورده است، اما آیا آنها حاضر می‌شوند از مصرف بی‌محابای منابع طبیعی دست بکشند؟ آیا به انتهای پارادایم اقتصاد سیاسی تامین رفاه از جیب نسل آینده نرسیده‌ایم؟