جنگ آب

«ما قبلاً درباره جنگ آب چیزهایی شنیده بودیم اما حالا کم‌کم داریم آن را با چشم خودمان می‌بینیم.» این جمله نماینده بوشهر گویای بخشی از مساله آب در مناطق مختلف کشور است. عبدالحمید خدری گفته است: «استان بوشهر وارد ماه‌های کم‌آبی و بحران آب شده است. وضع در شهرها و روستاهای جنوبی به‌مراتب بدتر است. مناطقی مانند دشتستان به معنای واقعی کلمه آب ندارند. چطور باید بگوییم که مردم آب ندارند؟ ما قبلاً درباره جنگ آب چیزهایی شنیده بودیم اما حالا کم‌کم داریم آن را با چشم خودمان می‌بینیم. مردم هر منطقه برای مقدار کمی آب به مردم منطقه‌ای دیگر توهین می‌کنند و کینه به دل می‌گیرند چون آب چیزی نیست که مردم بتوانند از آن بگذرند. هر کس به فکر شهر، روستا و خانواده خودش است.» این نماینده مجلس در گفت‌وگو با اعتماد آنلاین اظهار کرده است: «واقعاً جای تاسف دارد که کشورهای عربی با اقلیمی به مراتب خشک‌تر از استان‌های ما سال‌هاست که موضوع آب را مدیریت کرده‌اند و از آب‌شیرین‌کن‌ها استفاده می‌کنند در حالی که ما در کنار خلیج‌فارس با مشکل آب دست‌وپنجه نرم می‌کنیم و جامعه‌مان در معرض فروپاشی قرار گرفته است.» به گفته وزیر نیرو امسال از 1157 شهر کشور 334 شهر دچار تنش آبی و 17 میلیون نفر در شرایط قرمز به سر می‌برند. این تنش در بسیاری از شهرها و روستاهای کشور به شکل‌های مختلف نمودار شده است. در هفته‌های اخیر آب لوله‌کشی مناطقی از استان خوزستان شور و غیرقابل استفاده شد. مردم آبادان برای اعتراض به وضعیت نامطلوب آب شرب در مقابل فرمانداری ویژه شهرستان و اداره آب و فاضلاب آبادان تجمع کردند و از مسوولان خواستند این مساله را پیگیری و حل کنند. روزنامه «همشهری» در گزارشی از مساله آب در خوزستان نوشت: «چه کسی فکرش را می‌کرد مردمانی که در میان دو شط کرخه و کارون از یک‌سو و اروندرود از سوی دیگر در طول تاریخ زندگی می‌کردند، این‌گونه آب را تمنا کنند؟ تعدادی از شهروندان آبادانی در یک تجمع اعتراضی مسالمت‌آمیز طی روزهای اخیر تشنگی آب را فریاد کردند و امید دارند بلکه در نیمه تیرماه مشکل‌شان برطرف شود و به زندگی‌شان ادامه دهند.»

چرا آب خرمشهر و آبادان شور شد؟

علت شوری آب در بخش‌هایی از خوزستان چیست؟ خبرگزاری ایسنا پنجم تیرماه در این باره نوشت: «کاهش آورد آب رودخانه‌های اروندرود، بهمنشیر و کارون باعث پیشروی آب دریا از سمت خلیج‌فارس به سمت اروندرود و از آنجا به سمت رودخانه کارون شد تا مردم خرمشهر و آبادان، در لوله‌کشی‌های منازل خود آبی شورتر از آب دریا را مشاهده کنند. در گذشته آب رهاسازی‌شده از پشت سدها مانع ورود آب دریا به رودخانه اروند و کارون می‌شد اما اکنون به دلیل کاهش ذخایر آبی این مساله ممکن نیست و شرایطی را به وجود آورده تا آب شرب مردم در شهرهای خرمشهر و آبادان با کاهش کیفیت و شوری بسیار بالایی مواجه شود به شکلی که مردم این شهرها در روزهای اخیر تجمعات اعتراضی داشته و خواستار بهبود وضعیت کیفی آب شده‌اند.» معاون وزیر نیرو و مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب کشور نیز در نشست بررسی مشکلات تامین آب شهرستان‌های آبادان و خرمشهر که پنجم تیرماه در فرمانداری خرمشهر برگزار شد، بابت مشکلاتی که در اثر شوری آب برای مردم شهرهای خرمشهر و آبادان به وجود آمده، از مردم عذرخواهی کرد و گفت: باید به این نکته توجه شود که وضعیت بارش‌ها در کشور یک وضعیت خاص است و تقریباً طی ۵۰ سال گذشته این حجم از کاهش بارش را شاهد نبوده‌ایم. آن‌طور که ایسنا گزارش داده، حمیدرضا جانباز با اشاره به وقوع تنش آبی در بسیاری از شهرها و روستاهای کشور اظهار کرد: تنش آبی در حوضه آبریز کارون بزرگ نیز اتفاق افتاده است. مجموعه سدها در حوضه آبریز کارون بزرگ نسبت به سال‌های گذشته دارای کمترین حجم آب هستند و به همین علت نمی‌توان مانند سال‌های گذشته آب را از سدها رهاسازی کرد و این موضوع باعث می‌شود مساله شوری آب در پایین‌دست شکل بگیرد.

برداشت آب از رودخانه‌های آبادان و خرمشهر قطع می‌شود

چرا مسوولان پیشتر برای این مساله فکری نکرده‌اند و حالا چه تدبیری برای حل دیرهنگام این مشکل اندیشیده شده است؟ به گفته غلامرضا شریعتی، استاندار خوزستان، حدود یک هزار میلیارد تومان برای بهبود وضعیت آب شرب شهرهای آبادان و خرمشهر و اجرای طرح غدیر 2 هزینه شده تا خط لوله انتقال دوم طرح غدیر احداث شود. او در گفت‌وگو با ایسنا اظهار امیدواری کرده که با اقداماتی که در حال انجام است، وضعیت کیفی آب خرمشهر و آبادان تا 15 تیرماه اصلاح شود. فرامند هاشمی‌زاده، معاون امور عمرانی استاندار خوزستان، نیز وعده داده که تا 15 تیرماه و بر اساس قولی که سازمان آب و برق و قرارگاه خاتم داده‌اند، تامین آب شهرهای آبادان و خرمشهر به صورت صددرصدی از رودخانه کرخه و از طریق طرح غدیر انجام شود. او اعلام کرد: به منظور اینکه برداشت از رودخانه کارون و رودخانه‌های موجود در آبادان و خرمشهر متوقف شود، در حال پیگیری طرح خط دوم آب غدیر هستیم. در این زمینه قرارگاه خاتم به عنوان پیمانکار و سازمان آب و برق به عنوان کارفرمای این طرح قول داده‌اند در تاریخ 15 تیرماه آب در لوله‌های این طرح جاری شود و برداشت آب از رودخانه‌های کارون و سایر رودخانه‌های آبادان و خرمشهر قطع شود.

شوری آب واحدهای مجتمع پتروشیمی آبادان را از کار انداخت

عوارض شوری آب آبادان به مشکلات تامین آب شرب محدود نماند. خبرگزاری مهر دوم تیرماه به نقل از روابط عمومی مجتمع پتروشیمی آبادان از توقف فعالیت‌های این مجتمع به علت شوری بالای آب خبر داد و نوشت: به دلیل شوری بیش از حد آب در آبادان، تمام لوله‌های مجتمع دچار مشکل شده بودند و چند روزی این وضعیت ادامه داشت. در نهایت مسوولان شرکت تصمیم به تعطیلی تمامی واحدها گرفتند و به این ترتیب مجتمع تعطیل شد. یک روز بعد مسعود جبرائیلی، مدیرعامل شرکت پتروشیمی آبادان، اظهار کرد: تعطیل شدن پتروشیمی آبادان صحت ندارد. در واقع برداشت آب پتروشیمی آبادان از رودخانه بهمنشیر است و مشکل شوری رودخانه بسیار حاد شده، ولی نباید تمام مشکلات را به شوری آب تعمیم داد. در واقع بخشی از واحدها را به دلیل بالا رفتن شوری، از مدار خارج کردیم اما نه صد درصد واحدهای پتروشیمی را و آن هم به این دلیل که برای ورودی آب موردنیاز بویلرها تمهیداتی بیندیشیم تا آب با کنترل و استاندارد وارد بویلرها شود و به سیستم‌ها آسیب نرسد. مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان خوزستان، نیز اعلام کرد: با اقدامات در نظر گرفته شده در حال حاضر پتروشیمی آبادان فعالیت خود را مجدداً آغاز کرده و پیش‌بینی می‌شود که مشکل آب شرب آبادان نیز تا اواسط تیرماه به طور کامل برطرف شود. صادق حقیقی‌پور گفت: در حال حاضر به دلیل افزایش شوری آب، دستگاه‌های آب شیرین‌کن قادر به فعالیت نیستند که این مساله موجب شده پتروشیمی آبادان از شرکت آب و فاضلاب خوزستان درخواست کمک کند. با کمک خط انتقال شوشتر در قالب طرح آبرسانی آب حیات توانستیم نیاز پتروشیمی آبادان را برطرف کنیم، علاوه بر این با ایجاد تانکرهایی در بین مردم نیاز آب شرب مشترکان را نیز تامین کرده‌ایم. ۱۰ هزار بطری آب معدنی در بین مردم توزیع شده که می‌تواند به صورت موقت حلال مشکلات باشد، اما لازم است راهکار اساسی در نظر گرفته شود.

ضرورت همکاری مردم برای تحقق پروژه‌های آبرسانی

مساله آب محدود به استان خوزستان نیست. خبرگزاری ایرنا به نقل از مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان فارس از کاهش شدید ذخیره آب سدهای این استان و بروز مشکلاتی در تامین آب آشامیدنی شهرها و روستاها خبر داده است. همین خبرگزاری در گزارشی از مشکلات تامین آب آشامیدنی در استان یزد و وارد شدن آب چاه‌ها به شبکه آبرسانی خبر داد و همچنین نوشت: «در آخرین اقدام برای قطع آب انتقالی از استان چهارمحال و بختیاری به استان یزد، شامگاه دوشنبه چهارم تیرماه جاری و همزمان با مسابقه فوتبال تیم ملی ایران و پرتغال در جام جهانی، عده‌ای برای نهمین‌بار در یک سال اخیر در منطقه ورزنه اصفهان به خط برق ایستگاه پمپاژ آب آسیب زدند که باعث قطع آب انتقالی به استان شد.» خبرگزاری ایسنا نیز به نقل از مدیرعامل آب و فاضلاب شهری کهگیلویه و بویراحمد نوشت: در حال حاضر چهار شهر یاسوج، مادوان، دیشموک و باشت دارای تنش آبی است. این مقام مسوول با اشاره به در اولویت بودن تامین آب شرب گفت: همکاری مردم برای تحقق پروژه‌های آبرسانی ضروری است. طبق گزارش همین خبرگزاری در حال حاضر ۵۰ روستای شهرستان بویراحمد با تانکر سیار آبرسانی می‌شوند.

تغییر طعم آب شرب

در برخی مناطق دیگر هم طعم آب شرب تغییر کرده است. کوشیار اعظم‌واقفی، مدیرکل نظارت و کنترل کیفیت شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور، درباره تغییر طعم آب در برخی شهرهای کشور اظهار کرد: کاهش کمیت آب بر روی کیفیت نیز اثرگذار است؛ مثلاً در شهر اصفهان منبع اصلی آب شرب مردم سد زاینده‌رود بوده که امسال با کاهش قابل توجه آب‌دهی این سد تعدادی از چاه‌های مختلف از جمله چاه‌های شهرداری برای تامین آب شرب مردم مورد استفاده قرار گرفته‌اند و از آنجایی که میزان املاح آب چاه‌ها بیشتر از میزان املاح آب سد زاینده‌رود بوده، مردم گمان می‌کنند طعم آب تغییر کرده است. افزایش یا کاهش املاح آب به معنای غیرقابل شرب بودن آن نیست و آب شربی که در شبکه در شهرهای مختلف برای استفاده مردم تزریق می‌شود به طور کامل از نظر پارامترهای مورد نیاز استاندارد است.

کمبود 26درصدی بارندگی

بارش‌های نسبتاً خوب بهاری باعث شده برخی تصور کنند کم‌آبی جبران شده، اما واقعیت این است که این بارش‌ها کمبود بارندگی پاییز و زمستان را جبران نکرده است. از سوی دیگر با وجود افزایش ۲۷درصدی بارش‌های بهار امسال نسبت به میانگین بلندمدت کشور در بسیاری استان‌ها، طی سه ماه گذشته، هرمزگان، سیستان و بلوچستان و گیلان در صدر استان‌های کم‌بارش فصل بهار قرار گرفته‌اند. خبرگزاری ایسنا با اعلام این خبر به نقل از صادق ضیائیان، رئیس مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی، نوشت: امسال نسبت به بلندمدت ۲۶ درصد کمبود بارش را تجربه کردیم.

ادعای تجاوز به 41 دختر ایرانشهری اثبات نشده

در خطبه نماز عید فطر مولوی محمدطیب ملازهی، امام جمعه اهل سنت شهرستان ایرانشهر از ربوده شدن 41 دختر در این شهرستان و تجاوز گروهی به آنها خبر داد. خبر تکان‌دهنده‌ای که واکنش‌های بسیاری به دنبال داشت. این واکنش‌ها هفته گذشته نیز ادامه داشت. از جمله اینکه عبدالرضا رحمانی‌فضلی، وزیر کشور، گفت: آمار مطرح شده در خصوص حادثه ایرانشهر صحت ندارد، آنچه تاکنون به صورت رسمی به ما گزارش شده و شکایت کرده‌اند، چهار مورد بوده است. طبق گزارش خبرگزاری صداوسیما، وزیر کشور تاکید کرد: البته در بازجویی از افراد ادعا شده است که موارد دیگری وجود دارد اما هنوز این موارد اثبات نشده است. همچنین قوه قضائیه اکنون مسوول کار است و باید موضوع را به صورت دقیق و سریع پیگیری کند تا با اقدام سریع، بازدارندگی ایجاد کنیم.