مته به خشخاش

کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس طرح توزیع مواد مخدر دولتی را تصویب کرد. طرحی که کاربران شبکه‌های اجتماعی آن را آزادسازی تریاک تعبیر کرده‌اند و بازگشت به دوره توزیع کوپن تریاک پیش از انقلاب. اما آنچه از اظهارات محمد دهقانی، عضو کمیسیون قضایی و حقوقی و دیگر اعضای کمیسیون بر می‌آید این است که این طرح نه به آزادسازی تریاک اشاره دارد و نه به توزیع مواد مخدر دولتی. بلکه تنها قرار است توزیع مواد مخدری چون متادون در اردوگاه‌های ترک اعتیاد گسترده‌تر شود تا درمان معتادان به شکل بهتری انجام شود. البته سخنگوی این کمیسیون گفته این طرح مانند طرح توزیع کوپن تریاک در دوران قبل از انقلاب است. چراکه آن طرح در آن دوره موفق بوده و دستاوردهایی هم داشته است. برخی دیگر هم معتقدند این طرح هم مانند همه طرح‌های پس از انقلاب نوعی تحدید و برخورد با مواد مخدر است. چراکه مروری بر تاریخچه مبارزه با مواد مخدر در ایران نشان می‌دهد برخلاف بسیاری از کشورها که به جای مبارزه قضایی به سمت آزادسازی مواد مخدر کم‌خطر رفته‌اند، ایران همچنان از شیوه‌های قبلی استفاده می‌کند. مروری بسیار کوتاه بر تاریخچه این موضوع نشان می‌دهد در دوران مشروطه مصرف تریاک تحدید شد. در دوران رضاشاه تریاک در انحصار دولت بود. دوران محمدرضاشاه قانون منع کشت خشخاش و استعمال تریاک و سهمیه‌بندی تریاک باب شد و پس از پیروزی انقلاب هم مجازات معتادان تشدید شد. مجازات‌هایی مانند اعدام و تبعید به جزایر دور‌افتاده.

اما آمارها و حتی گفته‌های مسوولان نشان می‌دهد مجازات‌های سنگین چیزی از میزان گرایش به مواد مخدر و قاچاق آن کم نکرده است. الگوی مصرف مواد مخدر در ایران هم مانند بسیاری دیگر از کشورها، از مواد سنتی کم‌خطرتر به سمت مواد شیمیایی پرخطر رفته و به گفته نایب رئیس کمیسیون حقوقی و قضایی روزانه شش نفر در اثر مصرف مواد صنعتی ناخالص جان خود را از دست می‌دهند.

طرح توزیع مواد مخدر دولتی با هر هدف و هر جزئیاتی اکنون این سوال کلیدی را ایجاد کرده که راهکار اصلی مقابله با قاچاق و مصرف مواد مخدر چیست؟ کشورهای دیگر چه راهکاری برای حل این مشکل پیدا کرده‌اند؟ آیا توزیع مواد مخدر دولتی می‌تواند موثر باشد یا ایران هم مانند بسیاری از کشورها باید به سمت آزادسازی یک ماده مخدر کم‌خطر برود؟