پیشران اعتراض

فصل تحقیق این هفته با مقاله‌ای درباره «تنش‌زدایی از روابط ایران و غرب چه منافعی برای عربستان دارد؟» آغاز می‌شود. ایران و عربستان سعودی دو بازیگر مهم در منطقه خاورمیانه و بازار انرژی جهانی به‌شمار می‌روند. شرایط اقتصادی و بهبود روابط بین‌المللی در یکی از این کشورها ممکن است تاثیرات مستقیم و غیرمستقیمی بر دیگری داشته باشد. هر دو کشور از صادرکنندگان عمده نفت هستند. نوسانات اقتصادی در ایران، مانند تحریم‌ها یا تغییرات تولید نفت، می‌تواند بر قیمت‌های جهانی نفت و در نتیجه بر اقتصاد عربستان سعودی که به درآمدهای نفتی وابسته است، اثر بگذارد. از طرفی تنش‌های سیاسی و نظامی در هر یک از این کشورها بر ادراک ریسک در بازارهای جهانی اثر می‌گذارد که می‌تواند باعث بی‌ثباتی در بازارهای مالی و جریان سرمایه‌گذاری در هر دو کشور شود.

مقاله بعدی این فصل به این پرسش پاسخ می‌دهد که «چه رابطه‌ای میان اعتراض عمومی و دسترسی نداشتن به خدمات عمومی وجود دارد؟» شاید اغلب پاسخ این پرسش برای افراد واضح به نظر رسد. در مقاله این هفته اما این موضوع به صورت علمی و تجربی بررسی می‌شود. در مقاله‌ای که به‌تازگی (دسامبر ۲۰۲۳) دو اقتصاددان ایرانی (محمدرضا فرزانگان و حسن قلی‌پور) منتشر کرده‌اند، رابطه میان رضایت افراد از امکانات و تجهیزات محیط زندگی با مواضع اعتراضی آنها در دو کشور خاورمیانه مصر و عراق بررسی شده است. برآوردها حاکی از آن است که مصری‌هایی که به نسبت رضایت بیشتری از سیستم حمل‌ونقل عمومی، جاده‌ها و بزرگراه‌ها، کیفیت هوا و کیفیت مسکن دارند، با احتمال کمتری از جنبش‌های انقلابی حمایت می‌کنند. در برآوردها، ضریب چهار متغیر مذکور منفی و از لحاظ آماری معنادار است. البته برای چهار شاخص دیگر ضریب منفی به دست آمده است که البته از لحاظ آماری معنادار نیستند.