تاریخ انتشار:
سال گذشته درآمد عربستان از حج ۱۶/۵میلیارد دلار بود
سلوک اقتصادی حج
زیارت خانه خدا در مکه، در حالت واجب و مستحب(عمره تمتع و عمره مفرده) در ۱۰ روز انجام می‌شود. اولی بر افرادی که استطاعت مالی دارند، واجب است و دومی بر کسانی که از مکه ۱۶ فرسخ(هر فرسخ حدود شش کیلومتر است) دور هستند مستحب.
زیارت خانه خدا در مکه، در حالت واجب و مستحب (عمره تمتع و عمره مفرده) در 10 روز انجام می‌شود. اولی بر افرادی که استطاعت مالی دارند، واجب است و دومی بر کسانی که از مکه 16 فرسخ (هر فرسخ حدود شش کیلومتر است) دور هستند مستحب. هر کدام این دو نیز مناسک خاص خود را دارد. اما عربستان سعودی برای این 10 روز، کل سال را برنامه‌ریزی می‌کند و حتی وزارتخانه‌ای با عنوان «حج» در تشکیلات اداری این کشور بر‌پاست. عربستانی‌ها در سال 2012 میلادی، از زائران خانه خدا و شهرهای مقدسی چون مدینه، 16/5میلیارد دلار درآمد کسب کرده است. این رقم که از سوی کمیسیون گردشگری عربستان اعلام شده است؛ حاکی از افزایش 10درصدی درآمد این کشور نسبت به سال 2011 میلادی است. هر ساله بیش از هفت میلیون زائر از سرتاسر دنیا به سرزمین‌های مقدس حجاز می‌آیند و برآوردها نشان می‌دهد هر یک از آنها به طور متوسط 10 هزار ریال سعودی برای سفر حج هزینه می‌کنند. این در حالی است که روزنامه «الوطن» گزارش داده عربستان در نظر دارد تا چهار سال آینده تعداد زائران خانه خدا را از هفت میلیون نفر به 30 میلیون نفر برساند. این هدف‌گذاری با پایان پروژه توسعه صحن مسجدالحرام و افزایش ظرفیت
پذیرش عمره‌گزاران انجام شده است. وزارت حج و اوقاف عربستان همه چیز را حساب کرده است: اینکه هر زائر برای اقامت 10روزه خود در دو شهر مکه و مدینه 10 هزار ریال عربستان هزینه می‌کند تا از خدمات هتل‌ها، مراکز خرید و حمل و نقل استفاده کند. عربستان سهمیه‌بندی کشورها برای حضور در مکه و مدینه را بر اساس فرمول «از هر هزار نفر یک نفر» تعیین می‌کند. به این ترتیب که با توجه به جمعیت یک کشور، سهمیه آن کشور برای حضور زائران به صورت یک‌هزارم جمعیت کل محاسبه می‌شود. هر چند دیپلماسی و روابط سیاسی نیز در این میان مهم است و خیلی از کشورهای عربی هستند که عربستان این فرمول را برای آنها نادیده می‌انگارد. با این حال، در سال جاری قمری، قرار است 74 هزار نفر از زائران ایرانی به حجاز سفر کنند و به طور متوسط 10 هزار ریال عربستان هزینه خواهند کرد. با احتساب دلار 3100تومانی و ریال 840تومانی امروز که این مطلب نوشته می‌شود؛ سفر زائران ایرانی به عربستان بیش از 200 میلیون دلار ارزبری به خارج ایران دارد. اما این تمام ماجرای درآمد گردشگری مذهبی عربستان نیست. روزنامه «الشرق‌الاوسط» چاپ جده از برنامه‌ریزی دیگر عربستان برای احداث یک شهر در کنار شهر
مکه خبر داده است که این شهر قرار است همه فعالیت‌های خدماتی را که به زائران داده می‌شود در یکجا تجمیع کند. عربستان برای رسیدن به این جایگاه و دستیابی به این تعداد گردشگر مذهبی راه زیادی پیموده است. از ایجاد زیرساخت‌های حمل و نقل بار و مسافر تا ساخت هتل و شهرهای گردشگری و تجاری در کنار اماکن مقدس مسلمانان. سه فرودگاه بین‌المللی عربستان، ملک عبدالعزیز در جده، ملک خالد در ریاض و ملک فهد در دمام کار جابه‌جایی خیل مسافران سرزمین حجاز را بر عهده دارند. آخرین آمار موجود سازمان حمل و نقل هوایی «یاتا» که مربوط به سال 2010 میلادی است تعداد مسافران جابه‌جا‌شده در این سه فرودگاه را نزدیک به 32 میلیون نفر عنوان کرده است.
تمتع 30 میلیون‌تومانی
اما مکه و مدینه برای ایرانی‌ها مانند دیگر مسلمانان جهان فراتر از نماد گردشگری مذهبی است. مکه برای مسلمانان ایران یادآور محل تولد و بعثت پیامبر (ص) است و شهری است تاریخی که خانه کعبه، قبله مسلمانان در آن قرار دارد. در یکی دو سال گذشته، همزمان با افزایش نرخ ارز در ایران، هزینه سفر حج برای ایرانی‌هایی که در صف انتظار برای سفر به سرزمین حجاز ثبت نام کرده و در نوبت مانده‌اند، رشد عجیبی پیدا کرده است. چنان که هزینه سفر حج واجب که در احکام اسلامی عنوان «تمتع» دارد، نسبت به هفت سال پیش، افزایش بی‌سابقه‌ای یافته است. سال 1385، اگر نام یک ثبت نام‌کننده حج تمتع در میان اسامی اعزامی‌ها به عربستان بود؛ با حداقل یک میلیون و 200 هزار تومان تا یک میلیون و 600 هزار تومان می‌توانست به سفر حج تمتع برود. اما این رقم (بنا به اعلام سازمان حج و زیارت) در سال جاری به حداقل 9 میلیون و حداکثر 12 میلیون تومان افزایش یافته است. این ارقام به معنای رشد 650درصدی هزینه‌های سفر حج تمتع است که بسیاری را با اینکه سال‌ها در صف انتظار برای این سفر آماده نگه داشته بود؛ منصرف کرده است. روی کاغذ برای کسی که مثلاً هفت سال منتظر مانده تا نوبتش برسد، 9 میلیون یا 12 میلیون تومان عدد بزرگی نیست. اما فرض کنید که یک زوج قصد سفر به مکه داشته باشند و با همین هزینه‌ها باید 24 میلیون تومان فقط صرف هزینه اولیه کنند و با هزینه‌های دیگر، ممکن است سر به 30 میلیون تومان نیز بزند. با این حساب خیلی‌ها قید سفر را می‌زنند و ترجیح می‌دهند «فیش حج» را به دلالانی بفروشند که سال‌های سال است از رانت نوبت‌دهی برای پر کردن جیب خود استفاده می‌کنند.
تمتع 30 میلیون‌تومانی
اما مکه و مدینه برای ایرانی‌ها مانند دیگر مسلمانان جهان فراتر از نماد گردشگری مذهبی است. مکه برای مسلمانان ایران یادآور محل تولد و بعثت پیامبر (ص) است و شهری است تاریخی که خانه کعبه، قبله مسلمانان در آن قرار دارد. در یکی دو سال گذشته، همزمان با افزایش نرخ ارز در ایران، هزینه سفر حج برای ایرانی‌هایی که در صف انتظار برای سفر به سرزمین حجاز ثبت نام کرده و در نوبت مانده‌اند، رشد عجیبی پیدا کرده است. چنان که هزینه سفر حج واجب که در احکام اسلامی عنوان «تمتع» دارد، نسبت به هفت سال پیش، افزایش بی‌سابقه‌ای یافته است. سال 1385، اگر نام یک ثبت نام‌کننده حج تمتع در میان اسامی اعزامی‌ها به عربستان بود؛ با حداقل یک میلیون و 200 هزار تومان تا یک میلیون و 600 هزار تومان می‌توانست به سفر حج تمتع برود. اما این رقم (بنا به اعلام سازمان حج و زیارت) در سال جاری به حداقل 9 میلیون و حداکثر 12 میلیون تومان افزایش یافته است. این ارقام به معنای رشد 650درصدی هزینه‌های سفر حج تمتع است که بسیاری را با اینکه سال‌ها در صف انتظار برای این سفر آماده نگه داشته بود؛ منصرف کرده است. روی کاغذ برای کسی که مثلاً هفت سال منتظر مانده تا نوبتش برسد، 9 میلیون یا 12 میلیون تومان عدد بزرگی نیست. اما فرض کنید که یک زوج قصد سفر به مکه داشته باشند و با همین هزینه‌ها باید 24 میلیون تومان فقط صرف هزینه اولیه کنند و با هزینه‌های دیگر، ممکن است سر به 30 میلیون تومان نیز بزند. با این حساب خیلی‌ها قید سفر را می‌زنند و ترجیح می‌دهند «فیش حج» را به دلالانی بفروشند که سال‌های سال است از رانت نوبت‌دهی برای پر کردن جیب خود استفاده می‌کنند.
دیدگاه تان را بنویسید