پیام روحانی به منتقدان زنگنه

صبح روز دوشنبه هفته گذشته، نخستین بازدید سرزده رئیس‌جمهور از وزارتخانه‌ها کلید خورد. اولین «میزبان»، وزیری بود که رئیس‌جمهور برای رای اعتماد نمایندگان به او، سنگ تمام و به گفته برخی «ریش گرو گذاشته» بود. بیژن زنگنه که به تازگی روزهای اوج مصرف گاز در زمستان و قطعی گاز حدود 3/0 درصد از مصرف‌کنندگان را پشت سر گذاشته است؛ و با انبوه مشکلات وزارت نفت، از مطالبات پول تا بازگشت شرکت‌های بزرگ نفتی دست و پنجه نرم می‌کند، به همراه مدیران و معاونان خود، پذیرای «مهمانی» بودند که خود اولین علت بازدیدش از وزارت نفت را مساله تامین گاز در زمستان توسط این وزارت و بار سنگینی عنوان کرد که در سردترین روزهای سال، بر دوش کارکنان آن قرار داشت. حضور رئیس‌جمهور در وزارت، فرصتی بود تا زنگنه از برنامه افزایش یک میلیون بشکه‌ای نفت در میادین غرب کارون و رشد 120 میلیون متر‌مکعبی ظرفیت تولید در سال آینده بگوید. در این میان مجالی هم برای مدیرعامل شرکت ملی نفت به وجود آمد تا از چالش‌های صنعت نفت و مشکلات منابع انسانی بگوید. مشکلاتی که باعث شد همزمان با حضور روحانی در وزارت نفت، کارمندی که نتوانست حرف خود را به گوش مسوولان برساند، چاره‌ای جز اقدام به «خودسوزی» در مقابل خود نبیند.

زنگنه متشکریم!

روحانی چند دلیل برای حضور در وزارت نفت اعلام کرد: اهمیت مساله نفت و انرژی، تاکید بر بهره‌برداری از منابع مشترک، برنامه‌های آینده نفت و گاز و از جمله محیط‌زیست و بهینه‌سازی مصرف سوخت و در نهایت، «تشکر از وزارت نفت». تشکر روحانی از زنگنه، به خاطر سوخت‌رسانی به مردم در سرمای زمستان بود که هرچند با کاستی‌هایی مواجه بود، در نهایت بدون ایجاد بحران ختم به خیر شد. وزیر نفت نیز محوریت برنامه‌های وزارت را توسعه میادین غرب کارون، توسعه پارس جنوبی، جهش دوم صنعت پتروشیمی و جهش بخش پالایشی، بهینه‌سازی سوخت و مبارزه با فساد اعلام کرد. «مبارزه با فساد» ترجیع‌بند سخنان زنگنه و روحانی در هفته گذشته بوده است. آن‌گونه که بیژن زنگنه در صفحه فیس‌بوک خود (که نوشته‌های آن اخیراً در شبکه خبری وزارت نفت نیز منتشر می‌شود) نوشته است، شب قبل از حضور رئیس‌جمهور در جلسه‌ای درباره بابک زنجانی حضور داشته است. او در جلسه با رئیس‌جمهور هم تاکید کرده است هرچند موضوع بابک زنجانی بزرگ است، موارد دیگری نیز وجود دارد که همگی بالای 400 میلیارد تومان هستند. بر اساس نوشته زنگنه در صفحه فیس‌بوک، هر ایرانی هم‌اکنون حدود 110 هزار تومان از آقای بابک زنجانی طلب دارد. در ملاقات دوشنبه، روحانی نیز گفته است اگر فساد باشد، زحمات در صنعت نفت به هدر می‌رود. او افزوده است: «می‌خواهیم در نفت و گاز بخش‌های دولتی و خصوصی در یک رقابت دقیق و کارآمد قرار گیرند و خدای ناکرده نباید رقابت آنها رانت‌جویی و ویژه‌خواری باشد.» روحانی اشاره‌هایی هم به نحوه واگذاری‌های صورت‌گرفته در جریان خصوصی‌سازی داشت. او گفت: «اصل 44 درست است اما واگذاری درست و بحق و حساب‌شده. من از آقای وزیر می‌خواهم تیمی را مامور کند که بررسی کند در سال‌های گذشته چه واقع شده است که اگر فرآیندها در جهت منافع ملی بود ما هم به آنها خسته نباشید می‌گوییم و اگر مشکلی بوده باید برای مردم روشن شود.»

از پارس جنوبی تا آزادگان شمالی

زنگنه در حضور رئیس‌جمهور، عملکرد شش‌ماهه وزارت نفت را نیز شرح داد. او در ابتدا از افزایش 25درصدی صادرات نفت و میعانات گازی در ماه‌های اخیر گفت. آماری که مشابه آن در گزارش اخیر آژانس بین‌المللی انرژی نیز وجود دارد و بر اساس آن، صادرات نفت ایران در ماه ژانویه 100 هزار بشکه در روز افزایش یافته و از مرز 32/1 میلیون بشکه در روز گذشته است. گزارش‌های اوپک در ماه‌های اخیر نیز به نقل از منابع ثانویه، افزایش چند ده‌هزار بشکه‌ای در روز را نشان می‌دهند. بر اساس آخرین گزارش ماهانه اوپک، تولید نفت ایران در ژانویه امسال بیش از 7/2 میلیون بشکه در روز بوده است. این رقم در سال 84 بیش از 1/4 میلیون بشکه در روز بود و برهمین اساس، زنگنه نیز یکی از اولویت‌های کاری خود در وزارت نفت را بازگرداندن تولید به سطح اواسط دهه 80 عنوان کرد. وزیر نفت از مصرف حدود30 میلیارد لیتر سوخت مایع در نیروگاه‌ها طی سال جاری گفت؛ مصرفی که به دلیل کمبود گاز در کشور روی داد و20 میلیارد دلار هزینه روی دست کشور گذاشت و البته به لحاظ زیست‌محیطی نیز نتایج نامطلوبی داشته است. هشت سال قبل وقتی زنگنه وزارت نفت را ترک می‌کرد، این رقم کمتر از10 میلیارد لیتر بود. توسعه همزمان تعداد زیادی فاز در پارس جنوبی بدون به تولید رسیدن آنها، علت اصلی کمبود گاز بوده است و به گفته زنگنه با تمرکز بر پنج فاز 12، 15، 16، 17 و 18، در سال آینده 120 میلیون مترمکعب به ظرفیت گاز کشور افزوده می‌شود. در صورت تحقق این امر، کمبود گاز تا حد زیادی مرتفع خواهد شد. قرارداد فاز 12 در سال 1384 و بقیه فازها، در سال 1385 منعقد شده است. با این وجود، هیچ کدام از فازها به طور رسمی به تولید نرسیده‌اند و تنها تولید آزمایشی از برخی چاه‌ها در فاز 12 شروع شده است که البته گاز تولیدی به شبکه تزریق نمی‌شود. علاوه بر مشکلات تحریم، تجهیزات و منابع مالی، علت اصلی که برای به تولید نرسیدن پارس جنوبی با وجود هزینه بسیار زیاد ذکر می‌شود، عدم تمرکز بر تعداد مشخصی فاز و پراکنده شدن هزینه بیش از 30 میلیارد دلاری میان کل فازهاست.

زنگنه از توسعه میادین مشترک غرب کارون نیز گفت: 30 هزار بشکه در روز در میدان نفتی «یاران جنوبی»، 60 هزار بشکه در «یاران شمالی»، 180 هزار بشکه در «یادآوران»، 150 هزار بشکه در «آزادگان شمالی» و 600 هزار بشکه در «آزادگان جنوبی». تحقق این ارقام طی مدت سه سال، مجموعاً بیش از یک میلیون بشکه در روز به ظرفیت تولید نفت کشور خواهد افزود و ظرفیت تولید نفت کشور را در صورت بازگشت تولید میادین به ظرفیت سال 1384، به بیش از پنج میلیون بشکه در روز خواهد رساند. البته این مساله در گرو تحقق توسعه میادین مذکور است که در تمامی موارد مطلوب ارزیابی نمی‌شود؛ برای مثال به گفته زنگنه، در میدان نفتی آزادگان جنوبی، عملکرد شرکت چینی مطلوب نیست و شرکت مذکور در آستانه «خلع ید» قرار دارد. آزادگان، بزرگ‌ترین میدان نفتی ایران و یکی از بزرگ‌ترین‌ها در جهان به شمار می‌رود و هم‌اکنون توسعه آن در دو بخش شمالی و جنوبی، به شرکت چینی CNPCI واگذار شده است.

حاشیه تلخ دیدار رئیس‌جمهور

بازدید رئیس‌جمهور از وزارت نفت یک حاشیه جان‌سوز هم داشت. یکی از کارمندان باسابقه نفت که برای ملاقات با مدیران ارشد وزارت نفت آمده بود، بعد از آنکه موفق به ملاقات نشد، یک بطری بنزین از جیب خود درآورد و خود را آتش زد. بر اساس اخبار منتشرشده، فرد مذکور نجات پیدا کرد و به بیمارستان منتقل شد. هیچ خبر رسمی از مسائل و مشکلات فرد مذکور منتشر نشده است؛ اما با توجه به اخبار منتشره، به نظر می‌رسد مسائل پرسنلی و شخصی احتمالاً دلیل اصلی این اقدام بوده است. مساله نیروی انسانی صنعت نفت، در دیدار روحانی با وزیر نفت و مدیران این وزارتخانه نیز مطرح شد. رکن‌الدین جوادی، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در این دیدار اعلام کرد متوسط حقوق دریافتی کارکنان صنعت نفت، یک‌پنجم کارکنان فعال در بخش خصوصی و یک‌بیست‌وپنجم شرکت‌های بین‌المللی است. به گفته او، بحث نیروی انسانی نیازمند «یک نگاه جدید و ویژه» است. نگاهی که فقدان آن باعث شده است «برخی نیروهای انسانی آموزش‌دیده در صنعت نفت به محض کسب پنج سال تجربه به خارج از کشور مهاجرت ‌کنند».