گفت‌وگو با محمدرضا نجفی‌منش، عضو هیات مدیره انجمن قطعه‌سازان ایران
خودرو با تفاهم لوزان ارزان نمی‌شود
در شرایطی که احتمالاً تا تابستان امسال تکلیف پرونده هسته‌ای ایران و لغو تحریم‌های بین‌المللی کاملاً مشخص و «توافق لوزان» قطعیت خواهد یافت، محمدرضا نجفی‌منش عضو انجمن قطعه‌سازان معتقد است بازار خودرو کشور از شر محصولات قدیمی خلاص خواهد شد.
در شرایطی که احتمالاً تا تابستان امسال تکلیف پرونده هسته‌ای ایران و لغو تحریم‌های بین‌المللی کاملاً مشخص و «توافق لوزان» قطعیت خواهد یافت، محمدرضا نجفی‌منش عضو انجمن قطعه‌سازان معتقد است بازار خودرو کشور از شر محصولات قدیمی خلاص خواهد شد. وی تاکید می‌کند با لغو تحریم‌ها، امکان شراکت با خودروسازان خارجی فراهم خواهد آمد و حتی احتمال دارد آمریکایی‌ها نیز به «جاده مخصوص» بیایند. به گفته نجفی‌منش، در حال حاضر شرکت‌هایی مانند رنو و پژو تمایل زیادی به فعالیت در خودروسازی ایران دارند و منتظر لغو تحریم‌ها و در نتیجه رفع مشکلاتی مانند «محدودیت نقل و انتقال پول» هستند. عضو انجمن قطعه‌سازان البته تاکید می‌کند نباید انتظار ارزانی در بازار خودرو را از پس توافق لوزان داشت، زیرا کاهش قیمت خودرو منوط به منفی شدن نرخ تورم و کاهش سود بانکی است.
بیانیه‌ای که مقامات ایران و غرب در لوزان سوئیس قرائت کردند و در آن خبر از احتمال توافق هسته‌ای دادند، خیلی‌ها را به آینده صنعت خودرو ایران امیدوار کرده است؛ نظر شما در این مورد چیست؟ فکر می‌کنید با لغو احتمالی تحریم‌ها چه اتفاقات مثبتی در خودروسازی کشور رخ بدهد؟
به نظر من یکی از مهم‌ترین اتفاقات، حضور خودروسازان بزرگ دنیا در ایران است و این اتفاق می‌تواند به تولید و عرضه خودروهایی با سطح کیفی بهتر و به‌روزتر در بازار داخل کمک کند. الان مشکل بسیاری از مشتریان ایرانی این است که به خودروهای روز دنیا دسترسی ندارند، حال آنکه با حضور خارجی‌ها در کشور، امکان تولید و عرضه محصولاتی به‌روز فراهم خواهد آمد. طبق آخرین اخبار، خودروسازان خارجی برای آمدن به ایران چراغ سبز نشان داده‌اند که در این بین می‌توان به پژو و رنو فرانسه اشاره کرد. مشکل خارجی‌ها تحریم بود، به خصوص تحریم بانک مرکزی که اجازه نمی‌دهد نقل و انتقال پول به خارج از کشور انجام شود؛ حالا اما با توجه به اینکه گفته شده تحریم‌ها برداشته خواهند شد، دیگر مانعی در این مورد وجود ندارد و به اعتقاد من، بازار خودرو ایران رقابت خوبی را در آینده به
خود خواهد دید.
به نظر می‌رسد خودروسازان کشور بسیاری از برنامه‌های خود را منوط به توافق هسته‌ای ایران و غرب کرده‌اند؛ به عبارت بهتر، گویا صنعت خودرو ایران به نوعی لنگ توافق هسته‌ای و لغو تحریم‌هاست. شما این را قبول دارید؟
البته من موافق این نیستم که خودروسازان ایرانی منتظر توافق هسته‌ای و لغو تحریم‌های بین‌المللی مانده و به اصطلاح دست روی دست گذاشته‌اند. برای این حرفم دلیل دارم؛ اگر خودروسازان کشور برنامه‌های خود را به مسائل هسته‌ای و تحریم‌ها گره زده بودند، تولید خودرو رشد نمی‌کرد. ما طی سال 92 که در اوج تحریم‌ها قرار داشتیم، بیش از 700 هزار دستگاه تولید داشتیم و در سال 93 نیز به یک میلیون و 100 هزار دستگاه رسیدیم و این نشان می‌دهد تولید را منتظر لغو تحریم‌ها نگذاشتیم. در واقع حرفم این است که با وجود تحریم‌ها، خودروسازی ایران از پتانسیل بالایی برخوردار بوده و حتی اگر توافق هسته‌ای هم حاصل نشود، این صنعت به راه خود ادامه خواهد داد.
اما خود خودروسازان بارها از اثرات منفی تحریم‌های بین‌المللی صحبت به میان آورده و در حال حاضر نیز به شدت در انتظار لغو آنها هستند و این نشان می‌دهد تحریم به نوعی نقش سرعت‌گیر را بر سر راه صنعت خودرو ایفا کرده است.
قطعاً اگر توافق هسته‌ای در تیرماه امسال به‌طور کامل صورت بگیرد و تحریم‌ها لغو شوند، شرایط بهتری بر صنعت خودرو کشور حاکم خواهد شد، منتها آنچه در حال حاضر خودروسازان را آزار می‌دهد، محدودیت‌ها و به عبارت بهتر تحریم‌های داخلی است. الان خودروسازان کشور حق قیمت‌گذاری محصولات خود را ندارند، کلی سود بانکی می‌پردازند و برخی بخشنامه‌های (ضد‌تولید) دولت قبل نیز کماکان پابرجاست و اینها خودروسازان را اذیت می‌کند. جالب است، معاون اول رئیس‌جمهور قبلی را بازداشت کرده‌اند، اما هنوز آن بخشنامه‌ای که در زمان وی ابلاغ شد و به نوعی ارائه تسهیلات مالی به تولیدکنندگان بدهکار را ممنوع کرد، سر جایش هست و لغو نشده است.
بله، اما به هر حال لغو تحریم‌های بین‌المللی به خصوص بانک مرکزی، تاثیر زیادی بر تامین راحت‌تر و ارزان‌تر قطعات مورد نیاز خودروسازان خواهد داشت.
قبول دارم؛ اتفاقاً الان مشکل اصلی خودروسازان خارجی برای فعالیت در ایران، همین تحریم بانک مرکزی یا به عبارت بهتر، سخت و محدود شدن نقل و انتقال پول است. به عنوان مثال رنو فرانسه تمایل زیادی به کار کردن در ایران دارد اما چون نمی‌تواند پول خود را جابه‌جا کند، با مشکل روبه‌رو است. رنویی‌ها به شدت خواهان شراکت با خودروسازان ایرانی هستند و محکم ایستاده‌اند اما مانع بزرگی به نام محدودیت نقل و انتقال پول، دست و بال آنها را بسته است. حتی من خبر دارم پژوی فرانسه نیز می‌خواهد به ایران بیاید و با هموطنش رنو رقابت کند. بنابراین خودروسازان خارجی تمایل زیادی به حضور در صنعت و بازار خودرو ایران دارند و اگر توافق هسته‌ای حاصل شده و تحریم‌ها به خصوص تحریم بانک مرکزی لغو شوند، شاهد حضور بزرگان دنیا در جاده مخصوص خواهیم بود. من خودم چند وقت پیش که به اسپانیا رفته بودم متوجه شدم شرکت‌های زیادی در آنجا تمایل به حضور در ایران دارند، از جمله شرکت خودروسازی سئات که البته
الان دیگر به عنوان زیر‌مجموعه فولکس‌واگن آلمان در اسپانیا فعالیت می‌کند.
حالا اگر در نهایت توافق هسته‌ای حاصل نشد و تحریم‌ها کنار نرفتند، تکلیف خودروسازان خارجی که تمایل به حضور در ایران دارند، چه خواهد شد؟ به نظر می‌رسد در صورت عدم توافق، خودروسازان کشور باید قید همکاری با بزرگان دنیا را بزنند، نه؟
طبعاً اگر ایران و غرب بر سر مساله هسته‌ای توافق نکنند، خودروسازان داخلی با مشکلاتی روبه‌رو خواهند شد، از جمله اینکه دسترسی‌شان به قطعات مورد نیاز، سخت می‌شود و در این شرایط مجبوریم به سراغ چینی‌ها برویم. این در حالی است که اگر توافق کامل بشود، دست و بال خودروسازان کشور برای تامین قطعات باز خواهد بود، به نحوی که می‌توانیم با اروپایی‌ها هم کار کنیم و از آنها نیز قطعه بخریم. من باز هم تاکید می‌کنم که حتی با وجود عدم توافق هسته‌ای و باقی ماندن تحریم‌ها نیز خودروسازان کشور به تولید خود ادامه خواهند داد و این‌طور نیست که تولید متوقف شود. فقط امیدوارم دولت سنگ‌های پیش پای تولید خودروسازان را بردارد، از جمله سود بالای بانکی و بخشنامه‌های ضد تولید. الان که تورم کاهش پیدا کرده، خب دولت باید سود بانکی را کم کند، در حالی که خودروسازان داخلی هم‌اکنون عملاً تا 35 درصد بهره
بابت وام‌های دریافتی خود از بانک‌ها، می‌پردازند. به جز اینها، مسائلی مانند مالیات بر ارزش افزوده هم هست، به نحوی که در حال حاضر قبل از آنکه قطعه‌سازان پول‌شان را از خودروسازها بگیرند، مسوولان اداره دارایی مالیات موردنظر را از آنها طلب می‌کنند. ما نمی‌گوییم مالیات نمی‌دهیم، بلکه می‌گوییم بگذارید اول پول‌مان را دریافت کنیم بعد مالیات را بپردازیم. حالا نمی‌خواهم خیلی وارد این بحث‌ها شوم، فقط حرفم این است که تحریم‌های داخلی بیش از تحریم‌های خارجی، ما را اذیت می‌کند.
یکی از نگرانی‌های بزرگ مردم و کارشناسان و حتی خودروسازان این است که اگر در تیرماه امسال توافق هسته‌ای حاصل نشود، صنعت خودرو کشور از شراکت و همکاری با بزرگان دنیا محروم خواهد شد. فکر می‌کنید در صورت عدم توافق، در نهایت کدام خودروسازان خارجی در کنار شرکت‌های داخلی بمانند؟
در حال حاضر رنو فرانسه در ایران حضور دارد و محکم پای سرمایه‌گذاری‌اش ایستاده و پژو هم خواهد آمد. کیا هم که هم‌اکنون با سایپا مشغول همکاری است و شرکت‌های چینی هم که همیشه پای کار هستند!
حالا فرض کنیم توافق هسته‌ای تکمیل شود و تحریم‌های بین‌المللی نیز کنار بروند؛ در این صورت چه عاید صنعت خودرو ایران خواهد شد؟
پیش از اینکه پاسخ این پرسش‌تان را بدهم، باید تاکید کنم در صورت لغو کامل تحریم‌ها، نباید هول بشویم و مرزهای کشور را به روی خودروهای خارجی باز کنیم. در همین 11 ماه امسال، رقمی معادل 6/1 میلیارد دلار واردات خودرو به کشور داشته‌ایم که به لحاظ ارزشی، 40 درصد کل تولید صنعت خودرو داخل را شامل می‌شود.
بله، اما منظور من این بود که لغو تحریم‌ها چه پیامدهای مثبتی را برای صنعت خودرو ایران به همراه خواهد داشت؟
لغو تحریم‌ها از جنبه‌های مختلف به نفع خودروسازان کشور خواهد بود، که مهم‌ترین آن، امکان شراکت و همکاری صنعت خودرو کشور با بزرگان دنیاست. در واقع با لغو تحریم‌ها، خودروسازان ایرانی می‌توانند با شرکت‌های خارجی، جوینت ونچر راه انداخته و از دانش فنی و تکنولوژی آنها بهره‌مند شوند. ما قرار است در سال 1404 یک میلیون دستگاه خودرو صادر کنیم و برای این کار چاره‌ای جز شراکت و همکاری با خودروسازان بزرگ دنیا نداریم. در کنار این اتفاق (شراکت با خارجی‌ها)، لغو تحریم‌ها سبب می‌شود قطعات مورد نیاز خودروسازان کشور با دردسر کمتر و همچنین ارزان‌تر از مقطع زمانی فعلی، وارد کشور شوند و از طرفی، دیگر به شرکت‌های چینی محدود نخواهیم شد و امکان مراوده با اروپایی‌ها را نیز خواهیم داشت.
فکر می‌کنید با لغو تحریم‌ها، خودروسازان آمریکایی هم راهی ایران شوند؟
هم آمریکایی‌ها مشتاق حضور در صنعت و بازار خودرو ایران هستند و هم ما دلمان می‌خواهد با آنها کار کنیم؛ اتفاقاً اگر آمریکایی‌ها بیایند، به نفع خودروسازی ایران خواهد بود، زیرا حضور آنها در کنار اروپایی‌ها رقابتی شدید را ایجاد می‌کند و این کار در نهایت به نفع مشتریان ایرانی تمام خواهد شد. نکته مثبت دیگر حضور آمریکایی‌ها در ایران این است که دولت ایالات متحده به خاطر خودروسازان خودش هم که شده، از حربه تحریم استفاده نخواهد کرد. به نظر من در صورت لغو تحریم‌ها، حتی امکان انتقال سهام خودروسازان ایرانی به شرکت‌های خارجی از جمله آمریکایی‌ها نیز وجود دارد.
احتمالاً شما هم شنیده‌اید که پس از پخش اخبار مربوط به تفاهم لوزان، یک نوع خوش‌بینی در میان مردم به وجود آمده و آنها انتظار کاهش قیمت کالاهای مختلف از جمله خودرو را دارند؛ این انتظار بحق است یا بیهوده؟
نباید انتظار ارزانی خودرو را در پی تفاهم لوزان داشت، زیرا کاهش قیمت خودرو ارتباط مستقیم با تورم دارد و هرگاه تورم منفی شد، آنگاه قیمت خودرو نیز پایین خواهد آمد. الان برای بسیاری از مردم این ذهنیت به وجود آمده که پس از توافق جامع هسته‌ای، کالاها از جمله خودرو ارزان خواهند شد، در حالی که نباید به این انتظار دامن زد.
یعنی انتظار مردم بیهوده است؟
من حرفم این است که خودرو به خاطر توافق هسته‌ای اخیر ارزان نمی‌شود و با این حساب ممکن است افکار عمومی نسبت به «دستاوردهای لوزان» دلسرد و ناامید شوند، زیرا گمان می‌کنند این «تفاهم» کاهش قیمت‌ها را در پی دارد. تازه یادمان نرود که رشد هزینه‌های داخلی به افزایش قیمت خودروها طی سال جدید انجامیده است.
پس یعنی کاهش قیمت که در کار نیست، هیچ، با افزایش قیمت هم روبه‌رو خواهیم شد؟
در نظر بگیرید که با شروع سال جدید، بیش از 20 درصد به هزینه دستمزد در صنعت خودرو اضافه شده و مالیات بر ارزش افزوده نیز یک درصد بالا رفته است، بنابراین چطور می‌توان قیمت را کاهش داد. به اعتقاد من، با توجه به رشد هزینه‌های جاری مذکور و همچنین ازآنجا که نرخ ارز نیز در بودجه سال 94 از دو هزار و 650 تومان سال گذشته به بیش از دو هزار و 800 تومان رسیده است، احتمال افزایش 5 تا 10درصدی قیمت خودرو وجود دارد و ارزانی در کار نخواهد بود. همان‌طور که تاکید کردم، اگر تورم منفی شود و نرخ سود بانکی کاهش یابد، آنگاه می‌توان قیمت خودرو را کاهش داد، وگرنه به واسطه تفاهم لوزان نباید انتظار ارزانی را داشت.
دیدگاه تان را بنویسید