تاریخ انتشار:
گردش مالی کالای حلال در جهان چقدر است؟
بازار «حلال»
مساله حلال بدون شک یک ارزش اسلامی و یک نشانه برای مسلمان‌هاست تا آنچه را اسلام به آنها مجوز داده است مصرف کنند. اما در این میان بسیار واضح است که محصولات حلال به یک برند تجاری مهم، پرسود و فراگیر در دنیای امروز تبدیل شده است.
مساله حلال بدون شک یک ارزش اسلامی و یک نشانه برای مسلمان‌هاست تا آنچه را اسلام به آنها مجوز داده است مصرف کنند. اما در این میان بسیار واضح است که محصولات حلال به یک برند تجاری مهم، پرسود و فراگیر در دنیای امروز تبدیل شده است. می‌توان برای اثبات این اهمیت به این موضوع اشاره کرد که بیش از 80 درصد تجارت محصولات حلال توسط کشورهای غیرمسلمان انجام می‌شود. حجم کل بازار محصولات حلال در جهان دو تریلیون دلار با رشد سالانه 10 تا 20 درصد تخمین زده می‌شود. در این میان غذای حلال در حدود یک‌سوم حجم این بازار را در جهان تشکیل می‌دهد. علاوه بر این، محصولات حلال شامل مواردی همچون فرآورده‌های آرایشی، دارویی و پوشاک نیز می‌شود. بر اساس تحقیقات بین‌المللی حجم بازارهای مصرفی محصولات و خدمات بین‌المللی حلال از جمله خوراک، صنعت، داروسازی، مواد بهداشتی و آرایشی و همچنین توریسم از دو تریلیون دلار در حال حاضر به شش تریلیون دلار در سال 2020 و سپس به 10 تریلیون دلار تا سال 2030 افزایش خواهد یافت. تحقیقات، علت اصلی گسترش بازارهای حلال را افزایش تعداد مسلمانان در سراسر جهان و افزایش تقاضای بازارهای اروپا، ژاپن، هند و چین به محصولات حلال
می‌داند؛ بر این اساس 63 درصد از تجارت جهانی حلال در کشورهای آسیایی، 24 درصد در کشورهای آفریقایی، 10 درصد در کشورهای اروپایی و 5 /2درصد از آن در کشورهای آمریکایی متمرکز شده است.
حوزه‌های محصولات حلال
بازار جهانی حلال، در سال‌های اخیر به حوزه‌های دیگری علاوه بر غذا نیز گسترش پیدا کرده است. اگرچه فعلاً فقط استاندارد غذای حلال توسط ۵۷ کشور اسلامی در قالب سازمان همکاری‌های اسلامی (OIC) در اکتبر ۲۰۱۰ در استانبول ترکیه تدوین شده و به امضا رسیده اما این کشورها در نظر دارند در حوزه‌هایی همچون داروی حلال، مواد بهداشتی حلال، مواد آرایشی حلال، گردشگری حلال، ترانزیت حلال، پوشاک حلال، خدمات مالی حلال و خدمات جانبی حلال از قبیل رسانه، ورزش و تفریحات و کسب و کار نیز وارد شوند.
بازار جهانی غذای حلال
بر اساس گزارش رویترز تجارت غذای حلال در سال 2013 رقمی در حدود 6 /16 درصد از بازار جهانی غذا را تشکیل می‌دهد. در ادامه این گزارش آمده است تجارت غذای حلال با رشد سالانه 9 /6 درصد در سال سهم 4 /17درصدی از بازار غذای جهانی در سال 2018 خواهد داشت.
همچنین بر اساس آخرین تحقیقات انجام‌شده توسط انجمن جهانی غذای حلال گردش پولی غذای حلال جهان طی سال‌های گذشته بالغ بر 600 میلیارد دلار در سال بوده است. حدود 8 /1میلیارد نفر مسلمان و دو میلیارد نفر مصرف‌کننده غذای حلال در جهان وجود دارد. این به معنی آن است که تقریباً از هر چهار نفر در جهان یک نفر غذای حلال مصرف می‌کند. تفاوت 200 میلیون نفری بین تعداد مسلمانان جهان و مصرف‌کنندگان محصولات غذایی حلال، مربوط به افراد غیرمسلمان درکشورهای اسلامی نظیر اندونزی و بنگلادش است.
کشورهای پیشرو در زمینه تجارت حلال
از میان کشورهای غربی آمریکا، برزیل، کانادا، استرالیا، نیوزیلند و فرانسه بزرگ‌ترین تامین‌کنندگان غذای حلال هستند. همچنین در مناطق شرقی جهان تایلندی‌ها بزرگ‌ترین صادرکننده محصولات غذایی حلال هستند و پس از این کشور فیلیپین، مالزی، اندونزی، سنگاپور و هند قرار گرفته‌اند. کشور مالزی از سال 2006، در زمینه صنعت غذای حلال و بازار جهانی آن سرمایه‌گذاری فراوانی کرده است و تلاش دارد با برگزاری اجلاس‌های سالانه در این خصوص خود را به عنوان بزرگ‌ترین کشور تولیدکننده غذای حلال در جهان مطرح کند، این در حالی است که تنها 55 درصد جمعیت این کشور را مسلمانان تشکیل می‌دهند. صنعت غذای سنگاپور نیز گام‌هایی در جهت تبدیل شدن به قطب صادرکننده غذای حلال برداشته است از آن جمله شروع به اقدامات تبلیغی در کشورهای خاورمیانه است. تایلند نیز در تلاش برای تبدیل شدن به صادرکننده مهم محصولات حلال به کشورهای اروپایی است. استرالیا با برقراری ارتباط تجاری قوی یکی از صادرکنندگان بزرگ محصولات غذایی حلال به بیش از 70 کشور اسلامی است. برزیل سالانه یک میلیون قطعه مرغ حلال را به 100 کشور جهان صادر می‌کند، همچنین این کشور در سال 300 هزار تن گوشت گاو حلال را به کشورهایی همچون عربستان سعودی، کشورهای عرب عضو شورای همکاری خلیج فارس، مصر و ایران ارسال می‌کند.
در میان کشورهای اسلامی عربستان سعودی، کویت، امارات و یمن سالانه 750 هزار تن مرغ یخ‌زده حلال را از فرانسه وارد می‌کنند. ایالات متحده آمریکا سومین صادرکننده گوشت گاو یخ‌زده در جهان است و بیش از 80 درصد حجم این محصول خود را به صورت حلال صادر می‌کند همچنین نیوزیلند نیز که در میان کشورهای صادرکننده گوشت گاو یخ‌زده حائز رتبه چهارم است 40 درصد آن را در قالب محصولات حلال وارد بازارهای جهانی می‌کند.
بازار غذای حلال در نقاط مختلف دنیا
به طور کلی کشورهایی که دارای اکثریت جمعیت مسلمان هستند حجم بیشتری از واردات محصولات حلال در جهان را به خود اختصاص داده‌اند. در این میان واردات گوشت و فرآورده‌های گوشتی بیشترین سهم را دارد. اما بازار محصولات حلال به طور کلی از گستره جهانی برخوردار است، به طوری که تخمین زده می‌شود حجم بازار محصولات غذایی حلال در اروپا بالغ بر 66 میلیارد دلار شود که در این میان فرانسه با 17 میلیارد دلار بیشترین سهم را دارد. در بریتانیا نیز تنها حجم مربوط به مبادلات گوشت حلال سالانه 900 میلیون دلار است. مسلمانان آمریکا 13 میلیارد دلار را صرف خرید غذاهای حلال می‌کنند. واردات غذاهای حلال کشورهای عرب شورای همکاری خلیج فارس بالغ بر 44 میلیارد دلار می‌شود. حجم تجارت غذاهای حلال در هند به 21 میلیارد دلار می‌رسد و اندونزی نیز سالانه 70 میلیارد دلار صرف واردات غذاهای حلال می‌کند.
نمونه‌ای از حجم بالقوه بازار حلال
به‌رغم آنکه جمعیت یهودیان آمریکا رقمی در حدود پنج تا شش میلیون نفر است اما حجم مبادلات غذای کشور در آمریکا به 100 میلیارد دلار در سال می‌رسد که شامل 86 هزار برند ثبت شده غذای کشور می‌شود. کشور یا کاشر به غذایی گفته می‌شود که در آیین یهودی، پاک (مشابه اصطلاح اسلامی حلال) به شمار می‌آید. آخرین مطالعات انجام‌گرفته در بازار محصولات کشور آمریکا نشان می‌دهد تنها 15 درصد خریداران محصولات کشور را یهودیان تشکیل می‌دهند. 69 درصد افراد محصولات کشور را به دلیل آنکه معتقد هستند این محصولات سالم بوده و برای سلامتی مفید است خریداری می‌کنند، جالب آنکه 16 درصد از خریداران محصولات غذایی کشور در آمریکا را مسلمانان تشکیل می‌دهند به طوری که مسلمانان آمریکا سالانه 16 میلیارد دلار صرف خرید غذاهای کشور می‌کنند. این آمار نشان می‌دهد مسلمانان آمریکا بیشتر از یهودیان این کشور اقدام به خرید غذای کشور می‌کنند از آن‌جهت که تنها هزار برند حلال در آمریکای شمالی ثبت شده است و در بسیاری از فروشگاه‌های این کشور محصولات حلال به فروش نمی‌رسد. با این حال فروش محصولات غذایی حلال در آمریکا طی سال‌های پس از 1995 بیش از 70 درصد افزایش داشته است.
نستله پیشرو در تولید محصولات غذایی حلال
بازار محصولات حلال و افزایش روز‌افزون تقاضا در این بخش موجب شده است تا کمپانی‌های بزرگ تولید غذا نگاه ویژه‌ای به این بازار داشته باشند. شرکت چندملیتی نستله یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های فرآوری فرآورده‌های غذایی نیز مدت‌هاست وارد عرصه محصولات غذایی حلال شده است و بر پایه داده‌های به دست آمده، 85 کارخانه از 456 کارخانه جهانی این شرکت دارای شناسنامه غذای حلال هستند و در سال 2008 نزدیک به 5 درصد درآمد سالانه این شرکت یعنی رقمی در حدود 33 /5 میلیارد دلار از محل فروش مواد غذایی حلال بوده است. این شرکت در برنامه‌های آینده خود تلاش زیادی برای به دست آوردن سهم بیشتری از بازار مواد غذایی حلال دارد.
سهم ایران از بازار غذای حلال
اگرچه تولید و استانداردسازی محصولات غذایی حلال در ایران از رشد بسیار خوبی برخوردار بوده است اما بر اساس اظهارات مسوولان ایرانی سهم ایران از بازار محصولات غذایی حلال رقمی در حدود 400 میلیون دلار اعلام شده است. البته باید در نظر داشت تنها 10 درصد محصولات غذایی تولیدشده در ایران وارد عرصه صادرات می‌شود.
حوزه‌های محصولات حلال
بازار جهانی حلال، در سال‌های اخیر به حوزه‌های دیگری علاوه بر غذا نیز گسترش پیدا کرده است. اگرچه فعلاً فقط استاندارد غذای حلال توسط ۵۷ کشور اسلامی در قالب سازمان همکاری‌های اسلامی (OIC) در اکتبر ۲۰۱۰ در استانبول ترکیه تدوین شده و به امضا رسیده اما این کشورها در نظر دارند در حوزه‌هایی همچون داروی حلال، مواد بهداشتی حلال، مواد آرایشی حلال، گردشگری حلال، ترانزیت حلال، پوشاک حلال، خدمات مالی حلال و خدمات جانبی حلال از قبیل رسانه، ورزش و تفریحات و کسب و کار نیز وارد شوند.
بازار جهانی غذای حلال
بر اساس گزارش رویترز تجارت غذای حلال در سال 2013 رقمی در حدود 6 /16 درصد از بازار جهانی غذا را تشکیل می‌دهد. در ادامه این گزارش آمده است تجارت غذای حلال با رشد سالانه 9 /6 درصد در سال سهم 4 /17درصدی از بازار غذای جهانی در سال 2018 خواهد داشت.
همچنین بر اساس آخرین تحقیقات انجام‌شده توسط انجمن جهانی غذای حلال گردش پولی غذای حلال جهان طی سال‌های گذشته بالغ بر 600 میلیارد دلار در سال بوده است. حدود 8 /1میلیارد نفر مسلمان و دو میلیارد نفر مصرف‌کننده غذای حلال در جهان وجود دارد. این به معنی آن است که تقریباً از هر چهار نفر در جهان یک نفر غذای حلال مصرف می‌کند. تفاوت 200 میلیون نفری بین تعداد مسلمانان جهان و مصرف‌کنندگان محصولات غذایی حلال، مربوط به افراد غیرمسلمان درکشورهای اسلامی نظیر اندونزی و بنگلادش است.
کشورهای پیشرو در زمینه تجارت حلال
از میان کشورهای غربی آمریکا، برزیل، کانادا، استرالیا، نیوزیلند و فرانسه بزرگ‌ترین تامین‌کنندگان غذای حلال هستند. همچنین در مناطق شرقی جهان تایلندی‌ها بزرگ‌ترین صادرکننده محصولات غذایی حلال هستند و پس از این کشور فیلیپین، مالزی، اندونزی، سنگاپور و هند قرار گرفته‌اند. کشور مالزی از سال 2006، در زمینه صنعت غذای حلال و بازار جهانی آن سرمایه‌گذاری فراوانی کرده است و تلاش دارد با برگزاری اجلاس‌های سالانه در این خصوص خود را به عنوان بزرگ‌ترین کشور تولیدکننده غذای حلال در جهان مطرح کند، این در حالی است که تنها 55 درصد جمعیت این کشور را مسلمانان تشکیل می‌دهند. صنعت غذای سنگاپور نیز گام‌هایی در جهت تبدیل شدن به قطب صادرکننده غذای حلال برداشته است از آن جمله شروع به اقدامات تبلیغی در کشورهای خاورمیانه است. تایلند نیز در تلاش برای تبدیل شدن به صادرکننده مهم محصولات حلال به کشورهای اروپایی است. استرالیا با برقراری ارتباط تجاری قوی یکی از صادرکنندگان بزرگ محصولات غذایی حلال به بیش از 70 کشور اسلامی است. برزیل سالانه یک میلیون قطعه مرغ حلال را به 100 کشور جهان صادر می‌کند، همچنین این کشور در سال 300 هزار تن گوشت گاو حلال را به کشورهایی همچون عربستان سعودی، کشورهای عرب عضو شورای همکاری خلیج فارس، مصر و ایران ارسال می‌کند.
در میان کشورهای اسلامی عربستان سعودی، کویت، امارات و یمن سالانه 750 هزار تن مرغ یخ‌زده حلال را از فرانسه وارد می‌کنند. ایالات متحده آمریکا سومین صادرکننده گوشت گاو یخ‌زده در جهان است و بیش از 80 درصد حجم این محصول خود را به صورت حلال صادر می‌کند همچنین نیوزیلند نیز که در میان کشورهای صادرکننده گوشت گاو یخ‌زده حائز رتبه چهارم است 40 درصد آن را در قالب محصولات حلال وارد بازارهای جهانی می‌کند.
بازار غذای حلال در نقاط مختلف دنیا
به طور کلی کشورهایی که دارای اکثریت جمعیت مسلمان هستند حجم بیشتری از واردات محصولات حلال در جهان را به خود اختصاص داده‌اند. در این میان واردات گوشت و فرآورده‌های گوشتی بیشترین سهم را دارد. اما بازار محصولات حلال به طور کلی از گستره جهانی برخوردار است، به طوری که تخمین زده می‌شود حجم بازار محصولات غذایی حلال در اروپا بالغ بر 66 میلیارد دلار شود که در این میان فرانسه با 17 میلیارد دلار بیشترین سهم را دارد. در بریتانیا نیز تنها حجم مربوط به مبادلات گوشت حلال سالانه 900 میلیون دلار است. مسلمانان آمریکا 13 میلیارد دلار را صرف خرید غذاهای حلال می‌کنند. واردات غذاهای حلال کشورهای عرب شورای همکاری خلیج فارس بالغ بر 44 میلیارد دلار می‌شود. حجم تجارت غذاهای حلال در هند به 21 میلیارد دلار می‌رسد و اندونزی نیز سالانه 70 میلیارد دلار صرف واردات غذاهای حلال می‌کند.
نمونه‌ای از حجم بالقوه بازار حلال
به‌رغم آنکه جمعیت یهودیان آمریکا رقمی در حدود پنج تا شش میلیون نفر است اما حجم مبادلات غذای کشور در آمریکا به 100 میلیارد دلار در سال می‌رسد که شامل 86 هزار برند ثبت شده غذای کشور می‌شود. کشور یا کاشر به غذایی گفته می‌شود که در آیین یهودی، پاک (مشابه اصطلاح اسلامی حلال) به شمار می‌آید. آخرین مطالعات انجام‌گرفته در بازار محصولات کشور آمریکا نشان می‌دهد تنها 15 درصد خریداران محصولات کشور را یهودیان تشکیل می‌دهند. 69 درصد افراد محصولات کشور را به دلیل آنکه معتقد هستند این محصولات سالم بوده و برای سلامتی مفید است خریداری می‌کنند، جالب آنکه 16 درصد از خریداران محصولات غذایی کشور در آمریکا را مسلمانان تشکیل می‌دهند به طوری که مسلمانان آمریکا سالانه 16 میلیارد دلار صرف خرید غذاهای کشور می‌کنند. این آمار نشان می‌دهد مسلمانان آمریکا بیشتر از یهودیان این کشور اقدام به خرید غذای کشور می‌کنند از آن‌جهت که تنها هزار برند حلال در آمریکای شمالی ثبت شده است و در بسیاری از فروشگاه‌های این کشور محصولات حلال به فروش نمی‌رسد. با این حال فروش محصولات غذایی حلال در آمریکا طی سال‌های پس از 1995 بیش از 70 درصد افزایش داشته است.
نستله پیشرو در تولید محصولات غذایی حلال
بازار محصولات حلال و افزایش روز‌افزون تقاضا در این بخش موجب شده است تا کمپانی‌های بزرگ تولید غذا نگاه ویژه‌ای به این بازار داشته باشند. شرکت چندملیتی نستله یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های فرآوری فرآورده‌های غذایی نیز مدت‌هاست وارد عرصه محصولات غذایی حلال شده است و بر پایه داده‌های به دست آمده، 85 کارخانه از 456 کارخانه جهانی این شرکت دارای شناسنامه غذای حلال هستند و در سال 2008 نزدیک به 5 درصد درآمد سالانه این شرکت یعنی رقمی در حدود 33 /5 میلیارد دلار از محل فروش مواد غذایی حلال بوده است. این شرکت در برنامه‌های آینده خود تلاش زیادی برای به دست آوردن سهم بیشتری از بازار مواد غذایی حلال دارد.
سهم ایران از بازار غذای حلال
اگرچه تولید و استانداردسازی محصولات غذایی حلال در ایران از رشد بسیار خوبی برخوردار بوده است اما بر اساس اظهارات مسوولان ایرانی سهم ایران از بازار محصولات غذایی حلال رقمی در حدود 400 میلیون دلار اعلام شده است. البته باید در نظر داشت تنها 10 درصد محصولات غذایی تولیدشده در ایران وارد عرصه صادرات می‌شود.
دیدگاه تان را بنویسید