زیان شدید

کاترپیلار یکی از برندهای صنعتی کاملاً مشهور است که انواعی از ماشین‌های سنگین، مانند لودر، ماشین خاکبرداری و کامیون می‌سازد که در صنایع ساخت و ساز، معدن، و حمل و نقل زمانی که به گودبرداری یا جابه‌جایی نیاز است استفاده می‌شوند. اما آخرین نتایج این شرکت که در 28 ژانویه منتشر شد نشان می‌دهد این شرکت تلاش می‌کند تولیدات خود را تغییر دهد. طبق این گزارش «سال گذشته برای بسیاری از صنایع و مشتریانی که به آنها خدمات‌رسانی می‌کنیم سالی سخت بود». درآمدهای سال 2015 تقریباً 15 درصد از درآمدهای سال 2014، و 29 درصد از اوج درآمدهای سال 2012 کمتر بود.
نگرانی‌های این شرکت نشان‌دهنده مشکلات پیش روی سازندگان سراسر جهان است. اگرچه تولید نسبت به بخش خدمات بخش بسیار کوچک‌تری از اقتصادهای بسیار توسعه‌یافته را تشکیل می‌دهد- مثلاً در آمریکا تنها 12 درصد تولید را تشکیل می‌دهد- اما ضعف اخیر آن بسیاری از اقتصادها را نسبت به چشم‌انداز گسترده‌تر نگران کرده است.
داده‌های اخیر اندازه این مشکل را نشان می‌دهد. امسال شرکت‌های جی‌ئی (GE)، فولاد تاتا و بمباردیه اعلام کردند که تعدیل نیروی زیادی خواهند داشت. تولید صنعتی در ایتالیا 7 /0 درصد، در بریتانیا 1 /1 درصد، در آلمان 2 /1 درصد و در فرانسه 6 /1 درصد سقوط کرد. در چین، شاخص رسمی مدیران خرید (PMI) مربوط به فعالیت اقتصادی و مربوط به Caixin، مجله پیشرو در امور مالی، کمتر از 50 است که آستانه انقباض شاخص‌هاست.
در آمریکا، خروجی بخش تولید در ژانویه 5 /0 درصد رشد داشت اما با این رشد تنها به سطح خود در ماه اکتبر رسید که در چهار ماه از شش ماه گذشته سقوط داشته است. شاخص رسمی مدیران خرید تولیدی، که از سوی موسسه مدیریت عرضه تهیه شد، از ماه اکتبر تاکنون کمتر از 50 بوده است. اما در مقابل، شاخص رسمی مدیران خرید بخش خدمات در بیشتر کشورها نشان‌دهنده گسترش پیوسته است.
کاهش رشد اقتصادی چین، همزمان با تلاش مقامات برای تغییر از مدل سرمایه‌گذارمحور به مدل مصرف‌محور، به دلیل داشتن مشکلات از طرف بسیاری از تولیدکنندگان در کشورهای پیشرفته مورد انتقاد قرار گرفته است. صنعت فولاد از تاثیر سرمایه‌گذاری گذشته چین رنج می‌برد که به اضافه ظرفیت و قیمت‌های در حال سقوط انجامید. تقاضای چین برای مواد خام در دهه نخست قرن جاری شرکت‌های معدن را به افزایش تولید، و شرکت‌های کشتیرانی را به ساخت راه‌های کشتیرانی بیشتر ترغیب کرد. با کاهش تقاضای چین، هر دو این صنایع زیان شدیدی دیدند. شاخص بلومبرگ در 12 ماه گذشته 28 درصد سقوط کرده است. شاخص بالتیک نرخ کشتیرانی نسبت به زمان اوج خود 98 درصد سقوط کرد. آخرین داده‌ها نشان می‌دهد ارزش واردات چین در سال گذشته 8 /18 درصد سقوط کرد.
با جود این خود چین از ضعف تقاضای جهانی رنج می‌برد؛ ارزش صادرات چین در دوره مشابه 2 /11 درصد کاهش یافت که شامل کاهش 10‌درصدی در آمریکا و 12‌درصدی در اتحادیه اروپاست. تجارت جهانی پیش از بحران مالی سریع‌تر از GDP رشد می‌کرد، اما اکنون از آن عقب ‌افتاده است. کشورهای OECD، باشگاه کشورهای ثروتمند، حجم تجارت را در سال گذشته تنها دو درصد برآورد می‌کند.
ماهیت کند رشد تجارت تاثیری نامتناسب بر تولید دارد. حدود 25 درصد مشاغل تولیدی آمریکا با تجارت در ارتباط هستند که این عدد در بخش خدمات تنها شش درصد است. اگرچه رشد کلی مشاغل در آمریکا قوی بوده، اما سال گذشته هیچ دستاورد خالصی در استخدام در بخش تولید وجود نداشت. بانک
مریل لینچ برآورد می‌کند در آمریکا صنایع شدیداً وابسته به تجارت تا پایان سال 2015 با نرخ سالانه حدود 1 /0 درصد رشد کردند.
افت قیمت کالاها بدان معناست که تولیدکنندگان نفت و فلزات در کارخانه‌ها و تاسیسات جدید سرمایه‌گذاری نمی‌کنند و این امر به شرکت‌های تولیدکننده چنین کالاهایی زیان می‌رساند. مثلاً غول نفتی اگزون موبیل کاهش 25‌درصدی برای طرح‌های هزینه سرمایه‌ای سال 2016 پیش‌بینی می‌کند.
به کارگیری ظرفیت آمریکا که مقیاس میزان بیکار ماندن ظرفیت مولد است، نسبت به دوره‌های گذشته با سرعت بیشتری کاهش یافته است. به نظر می‌رسد شرکت‌ها برای فروش آنچه تولید می‌کنند در تقلا هستند: نسبت موجودی-به-فروش از زمان بحران تاکنون نسبت به هر زمان دیگری بالاتر است. تا زمانی که فصل گزارشگری سه‌ماهه چهارم به سر رسد، انتظار می‌رود شرکت‌های صنعتی آمریکا در S&P 500 کاهش 4 /5‌درصدی درآمدها و 3 /7‌درصدی فروش را گزارش کرده باشند.
مشکل شرکت‌های آمریکایی افزایش قیمت دلار است، زیرا کالاهای آنها را گران‌تر می‌کند. بر پایه وزن تجاری، از نیمه سال 2014 افزایش قیمت دلار 22 درصد بوده است. این خبری دردناک برای شرکت‌هایی است که کالاهای تجاری با حاشیه سود اندک مانند کاغذ یا پلاستیک تولید می‌کنند. اما تحرکات ارزی نمی‌تواند ضعف تولید در اروپا را توضیح دهد؛ یورو بر پایه وزن تجاری در پنج سال گذشته 11 درصد سقوط کرده است.
بهترین امید برای تولیدکنندگان گذرا بودن این ضعف است. افت قیمت کالاها تاثیری کوتاه‌مدت بر صنایع انرژی و مواد گذاشته است. اما قیمت‌های پایین در میان‌مدت برای تقاضای مصرف‌کننده در کشورهای توسعه‌یافته خوب است، و خرید کالاهای تولیدی از سوی آنها را افزایش می‌دهد. خودروسازان پیش از این نشان داده‌اند که امکان درهم شکستن این روند وجود دارد. قیمت پایین نفت سبب ترغیب خریداران خودرو در آمریکا شد و فروش را به رکورد 6 /17 میلیون دستگاه رساند.
همانند چین، داده‌های اخیر می‌تواند تحت تاثیر تعطیلات سال جدید قمری باشد. کرایه جاده‌ای سال گذشته در چین افزایش یافت؛ مقامات صنایع متمرکز بر مصرف‌کننده را درون PMI رسمی خود گسترش دادند، و آن داده‌ها همچنان خوب به نظر می‌رسند. در مصاحبه‌ای نادر که این هفته به وسیله Caixin منتشر شد، ژو ژیائوچوان، رئیس بانک مرکزی چین، نسبت به بخش تولیدکنندگان کشورهای توسعه‌یافته ابراز نگرانی کرد مبنی بر اینکه چین برای افزایش رقابتی بودن صادرات‌شان از ارزش یوآن می‌کاهد. او قول داد سیاست کاهش رقابت را در پیش گیرد، تا در عوض چین ذخایر تبادل خارجی کافی داشته باشد تا حملات افرادی را که علیه ارز این کشور گمانه‌زنی کردند دفع کند. نظرات وی به یوآن درمانده قوت بخشید و آن را به بالاترین سطح از 15 فوریه در سال جاری رساند.
اما در حال حاضر خوش‌بینی حکمفرماست. حتی سهام خودروسازان در هفته‌های اول سال 2016 دچار زیان شدیدی شد، که سایر بازارها را تحت تاثیر قرار داد. بر اساس نظرسنجی بانک آمریکایی مریل لینچ، مدیران بودجه جهانی اکنون پایین‌ترین وزن سهام صنعتی را از سال 2011 دارند. احتمالاً بخش خدمات که بسیار بزرگ‌تر است تولید را از این وضع نجات می‌دهد. اما سرمایه‌گذاران روی آن حساب نمی‌کنند.
منبع: اکونومیست