خط قرمز خاکستری

پس از خودروهای برند آمریکایی، چراغ‌ها این بار برای خودروهای ساخته‌شده سایر برندها در این کشور نیز قرمز شد تا ثبت سفارش و واردات آنها هم به ایران ممنوع شود.
بنابر تصمیم چند ماه پیش وزارت صنعت، معدن و تجارت، ثبت سفارش و ورود خودروهای برند آمریکا ممنوع شد و در این راستا حتی 400 دستگاه شورولتی که مجوز واردات از خود این وزارتخانه گرفته بودند، از آمدن به بازار ایران باز ماندند.
این قانون اگرچه در ابتدا تنها به خودروهای آمریکایی اختصاص داشت، با این حال در ادامه به صورت غیر‌رسمی به خودروهای ساخت این کشور نیز سرایت کرد. بر این اساس، خودروهای غیرآمریکایی اما ساخته‌شده در این کشور نیز با وجود آنکه هیچ قانون مشخص و شفافی در مورد آنها وجود ندارد، حق ورود به ایران را نداشته و از همین رو واردات خودروهایی مانند تویوتا کمری هیبرید، هوندا و شاسی بلندهای بی‌ام‌دبلیو نیز ممنوع است. در واقع این خودروها اگرچه برندهایی غیر‌آمریکایی به شمار می‌روند، اما چون خط تولیدشان در این کشور واقع شده، درهای کشور از سوی نهادهای مربوطه از جمله سازمان توسعه تجارت و گمرک و حتی پلیس راهور نیز به روی آنها بسته شده است.
مبنای این ماجرا اما تفسیرهای مختلفی است که از قانون ممنوعیت واردات خودروهای آمریکایی می‌شود و در این میان برخی رسانه‌ها نیز به این تفاسیر دامن می‌زنند. در این شرایط، به نظر می‌رسد هدف این است که ایرانی‌ها حتی به اندازه یک دلار نیز در فروش خودروهای آمریکایی و غیر‌آمریکایی‌های ساخته‌شده در این کشور سهم نداشته باشند. به عبارت بهتر، از نظر نهادهای ذی‌ربط، هر خودرویی که مبدأ آن در آمریکا باشد و در خاک این کشور ساخته شود، نباید راهی بازار ایران شود، حتی اگر قانون مشخص و شفافی در این مورد وجود نداشته باشد. از قضا از همین روست که این روزها اتفاق عجیب دیگری رخ داده و آن، دخالت پلیس راهور ناجا در ماجرای خودروهای آمریکایی است. بر این اساس خبر می‌رسد پلیس با وجود آنکه قانون ممنوعیت ورود خودروهای آمریکایی عطف بما سبق نمی‌شود، خودروهای موردنظر را (آنها که غیر‌آمریکایی هستند اما در این کشور تولید می‌شوند) شماره‌گذاری نمی‌کند. حتی برخی کارشناسان عنوان می‌کنند که وزارت صنعت هنوز ممنوعیت واردات خودروهای غیرآمریکایی ساخته‌شده در این کشور را ابلاغ نکرده و بنابراین اصلاً قانونی وجود ندارد تا پلیس راهور آن را ملاک توقف شماره‌گذاری بداند. با این حال استدلال پلیس این است که چون واردات خودروهای آمریکایی ممنوع شده، شماره‌گذاری آنها نیز ممنوع است. این در حالی است که مراجع مربوطه مصوبه‌ای برای ممنوعیت شماره‌گذاری خودروهای آمریکایی وارد‌شده به کشور، به پلیس راهور ابلاغ نکرده و بنابراین این خودروها قاعدتاً نباید منعی در دریافت پلاک داشته باشند.
به نظر می‌رسد تقصیر این تفسیرها به نوعی بر گردن وزارت صنعت است، چه آنکه اگر این وزارتخانه به صورت شفاف در مورد خودروهای ساخته‌شده در آمریکا قانونگذاری می‌کرد، نه اقدامات خودسرانه در این مورد صورت می‌گرفت و نه مشتریان به دردسر می‌افتادند.
هرچه هست، خودروهای آمریکایی هم‌اکنون به خط قرمز واردات خودرو به کشور تبدیل شده‌اند، هرچند حذف این خودروها به لحاظ کمیت، تاثیر چندانی بر بازار خودروهای وارداتی کشور ندارد. دلیل این موضوع، سهم اندک خودروهایی مانند هوندا و تویوتا هیبرید و بی‌ام‌و شاسی‌بلند است که در تیراژ پایینی روانه بازار ایران شده‌اند. با این حال به لحاظ تنوع محصول و سطح کیفی، بخش کوچکی از بازار دچار خلأ شده و دست مشتریان از برخی خودروها از جمله مدل‌های هیبرید تویوتا و شاسی بلندهای بی‌ام‌دبلیو و همچنین انواع هوندا کوتاه خواهد شد.