ثبات در پی انضباط پولی

رویکرد کلی سیاست‌های بانک مرکزی طی دو سال استقرار دولت تدبیر و امید بر ارتقای انضباط پولی، مدیریت مناسب نقدینگی، افزایش سهم پول درونزا از رشد نقدینگی و سالم‌سازی ترکیب رشد نقدینگی، حفظ ثبات بازار ارز، تامین مالی سالم اقتصاد و هدایت منابع به سمت فعالیت‌های تولیدی استوار بوده است.

اقتصادی

در خصوص تحلیل ارقام جدول مزبور لازم است به این نکته توجه شود که در آبان 1392، اطلاعات دو موسسه اعتباری صالحین و پیشگامان آتی، در آذر 1392 اطلاعات پنج بانک ایران زمین، خاورمیانه، قرض‌الحسنه رسالت، بین‌المللی کیش و ایران و ونزوئلا و در پایان اسفند 1392، اطلاعات موسسات اعتباری کوثر و عسکریه و همچنین بانک قوامین به آمارهای پولی و بانکی کشور اضافه شدند. بنابراین در سال 1392 دو نرخ رشد همگن (بدون لحاظ اثر مربوط به افزایش پوشش آماری پیش‌گفته) و غیرهمگن (با لحاظ اثر پوشش آمارهای پولی) برای متغیرهای پولی قابل محاسبه است.

کنترل نرخ تورم

- افزایش نرخ رشد اقتصادی: نرخ رشد اقتصادی کشور در سال 1393 (سال پایه 1383) به 0 /3 درصد رسید. رشد اقتصادی کشور در سال‌های 1391 و 1392 به ترتیب معادل منفی 8 /6 و منفی 9 /1 درصد بود.

ارزی

- تغییرات نرخ ارز: متوسط نرخ اسمی برابری دلار در بازار غیررسمی ارز در سال 1393 در مقایسه با رقم مربوط به سال 1392، معادل 0 /3 درصد افزایش داشته است. انحراف معیار نرخ ارز در این دوره نیز به میزان 4 /42 درصد کاهش داشته است.

- متوسط نرخ دلار در بازار آزاد در چهارماهه منتهی به تیر 1394 نسبت به دوره مشابه سال قبل به میزان 5 /3 درصد رشد داشت. انحراف معیار نرخ دلار نیز نسبت به دوره مشابه سال قبل معادل 4 /58 درصد کاهش داشت.

- شکاف نسبی نرخ دلار در بازار آزاد و رسمی از 3 /29 درصد در دی‌ماه سال 1393 به 6 /11 درصد در تیرماه سال 1394 کاهش یافت.

شکاف نسبی نرخ دلار در بازار آزاد و رسمی

- تامین ارز مورد نیاز جهت مصارف خدماتی از جمله ارز مسافری، دانشجویی، زیارتی، درمان و نیز هیات‌های ورزشی اعزامی به خارج از کشور به گونه‌ای که پاسخگوی تمام نیازهای ارزی در کشور بوده است با توجه به منابع موجود

- هدایت ارز صادرکنندگان غیرنفتی به بازار ارز کشور و فراهم‌سازی امکان خرید و فروش ارز حاصل از صادرات کالا و خدمات از طریق صرافی بانک‌ها.

نظارتی

- طرح موضوع ساماندهی نهادهای پولی و اعتباری فاقد مجوز در مراجع ذی‌ربط از جمله شورای پول و اعتبار، شورای عالی امنیت ملی، ستاد هماهنگی مبارزه با مفاسد اقتصادی، ستاد مبارزه با قاچاق ارز و کالا، کمیسیون اصل 90 مجلس شورای اسلامی و شورای امنیت کشور

- ادامه فرآیند ساماندهی تعاونی‌های اعتبار موسوم به آزاد از طریق تبدیل برخی نهادهای فاقد مجوز دارای شرایط لازم به موسسات اعتباری، انحلال یا ادغام برخی دیگر از موسسات

- اقدام در جهت بازنگری مقررات ناظر بر فعالیت لیزینگ‌ها با هدف توسعه فعالیت صنعت لیزینگ

- اقدام در جهت بازنگری «آیین‌نامه وصول مطالبات سررسید گذشته، معوق و مشکوک‌الوصول موسسات اعتباری (ریالی و ارزی)» با هدف تسهیل تسویه بدهی‌های غیرجاری مشتریان شبکه بانکی کشور

- تدوین آیین‌نامه نحوه تاسیس و اداره موسسات اعتباری غیردولتی و ابلاغ آن به شبکه بانکی کشور با هدف جلوگیری از اقدامات، فعالیت‌ها و زمینه‌های فسادزا در حوزه‌های پولی، تجاری و ارزی در راستای بند 19 از سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی

- تدوین پیش‌نویس اصلاح قانون تنظیم بازار غیرمتشکل پولی و تقدیم آن به هیات وزیران

- تدوین پیش‌نویس لایحه قانونی احیای کانون بانک‌ها و تقدیم آن به هیات وزیران

- کنترل و نظارت بر تودیع صحیح و بهنگام سپرده‌های قانونی بانک‌ها نزد بانک مرکزی.

- ساماندهی مطالبات غیرجاری در شبکه بانکی:

1- استخراج فهرست اسامی 500 ذی‌نفع واحد بدهکار عمده بدحساب شبکه بانکی کشور در تواتر زمانی مختلف

2- تهیه بانک اطلاعاتی مربوط به ذی‌نفعان واحد دارای بدهی غیرجاری (ارزی و ریالی)

3- ارائه فهرست اسامی و گزارش‌های نظارتی در خصوص هر یک از پرونده‌های مطالبات غیرجاری کلان شبکه بانکی

4- الزام بانک‌ها و موسسات اعتباری به تشکیل کمیته پیگیری و وصول مطالبات غیرجاری.

انحلال موسسه میزان در سال 1394

صدور مجوز ثبت تغییرات بیش از 1500 موسسه فعال در بازار پول کشور که دارای مجوز فعالیت دائم یا موقت از این بانک هستند (شامل: بانک، موسسه اعتباری، صندوق قرض‌الحسنه، تعاونی اعتبار، صرافی و لیزینگ).

مشارکت در تهیه پیش‌نویس لایحه مبارزه با تامین مالی تروریسم

نظام‌های پرداخت الکترونیک و نقد

بانک مرکزی در حوزه بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت ضمن تقویت ابزارها و سامانه‌های پرداخت و نظارت در سال 1393 کوشید گام بزرگی در تسهیل مبادلات بردارد و تراز نوینی در خدمت‌رسانی به مردم عزیز به ثبت برساند.

تعداد تراکنش‌ها در سامانه‌های ملی پرداخت (شتاب، ساتنا، پایا، شاپرک و چکاوک) طی سال گذشته به بیش از 19 میلیارد تراکنش رسید (بدون احتساب تراکنش‌های درون‌بانکی). در این سامانه‌ها بیشتر از 88 میلیون میلیارد ریال یعنی بیش از 11 برابر نقدینگی پردازش شده است. در روز 28 اسفندماه 93، تعداد تراکنش‌ها به رقم بی‌سابقه 150 میلیون تراکنش طی یک روز رسید.

- راه‌اندازی سامانه ساتنای بومی (آریا) در سال 1392

- سامانه تصویربرداری چک (ساکن‌سازی فیزیک چک) یا چکاوک در 4 خردادماه 1394 به بهره‌برداری کامل رسید. این سامانه تسهیل و تسریع همراه با نظارت و پایش مبادلات چک را بر عهده دارد و به این ترتیب طرح جامع نظام پرداخت تکمیل شد.

- فاز دوم پرتال پیام‌رسانی الکترونیک مالی (سپام) پس از اعتبارات اسنادی داخلی برای صدور یکپارچه ضمانتنامه‌ها در دی‌ماه سال 1393 راه‌اندازی شد.

- راه‌اندازی سامانه بانکداری متمرکز بانک مرکزی (نسیم) برای تمرکز حساب‌های دولتی

- تبیین و تشریح برنامه 10ساله و افق بانک مرکزی سال 1400 در حوزه فناوری‌های نوین

- در حوزه پرداخت‌های نقدی، میزان اسکناس و مسکوک در دست اشخاص در سال 1393 نسبت به مدت مشابه سال پیش از آن تنها 3 /5 درصد رشد داشته و در پایان سال 1393 به بیش از 35 هزار میلیارد تومان رسیده است.

- در سال 1393 حدود 570 میلیون قطعه اسکناس فرسوده با کنترل هیات نظارت اندوخته اسکناس از چرخه خارج و اسکناس نو جایگزین شد.

انتشار مجدد ایران چک یک میلیون ریالی برای تسهیل مبادلات نقدی

اعتبارات

- تسهیلات پرداختی بانک‌ها به بخش‌های اقتصادی در سال 1393 نسبت به سال 1392، رشد 5 /44‌درصدی را تجربه کرد.

- سهم تسهیلات پرداختی در قالب سرمایه در گردش به کلیه بخش‌های اقتصادی طی سال 1393 بالغ بر 7 /60 درصد از کل تسهیلات پرداختی بانک‌ها بود که این امر نشان از هدایت مناسب منابع به سمت بخش‌های تولیدی دارد.

- 9 /80 درصد تسهیلات پرداختی در بخش صنعت و معدن در سال 1393 که مبلغ آن 6 /861 هزار میلیارد ریال بوده بابت تامین سرمایه در گردش بنگاه‌ها پرداخت شده است.

- 1.286.434 نفر در سال 1393 و 226292 نفر از ابتدای سال جاری تا مردادماه سال 1394 از تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج بهره‌مند شده‌اند.

- پرداخت 9628 میلیارد ریال از تسهیلات قرض‌الحسنه برای اشتغال‌زایی افراد تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی و سازمان بهزیستی

- پرداخت مبلغ 332 میلیارد ریال برای آزادسازی زندانیان معسر و نیازمند در محکومیت‌های مالی در سال 1393

- پرداخت بیش از 6251 میلیارد ریال از محل منابع قرض‌الحسنه شبکه بانکی در سال 1393 به نیازهای ضروری از جمله درمان، بیماری و هزینه تحصیلی و ودیعه مسکن

- بانک مسکن تا پایان تیرماه سال‌جاری بالغ بر 490 هزار میلیارد ریال قرارداد برای طرح مسکن مهر منعقد کرده و از مبلغ مزبور بالغ بر 446 هزار میلیارد ریال تسهیلات پرداخت شده است.

- صدور مجوز ماده 22 قانون عملیات بانکی بدون ربا جهت اعطای تسهیلات و صدور ضمانتنامه به سازمان‌ها، شرکت‌های دولتی و دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی کشور جمعاً به مبلغ 1 /14441 میلیارد ریال و 40 میلیون دلار

- انعقاد قرارداد برای اجرای طرح‌های دولتی از محل فاینانس کشور چین جمعاً به مبلغ 169562 میلیارد ریال معادل 39600 میلیون یوآن چین و 258 میلیون یورو

- وصول مطالبات بانک مرکزی از شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی جمعاً به مبلغ 608 میلیارد ریال

- پرداخت مبلغ 36 هزار میلیارد ریال برای خرید گندم داخلی و مبلغ 10 هزار میلیارد ریال نیز برای خرید سایر محصولات کشاورزی با همکاری این بانک به کشاورزان در سال 1393؛ همچنین پرداخت مبلغ 30 هزار میلیارد ریال بابت خرید تضمینی گندم داخلی در سال جاری

- برنامه‌ریزی برای برقراری ارتباط MPLS با سامانه مالیاتی سازمان امور مالیاتی جهت تکمیل بانک جامع اطلاعات مشتریان

- راه‌اندازی سرویس استعلام برخط چک برگشتی در سطح شعب و ایجاد امکان استفاده از وب‌سرویس برای بانک‌ها از درگاه خدمات بانک مرکزی.