تاریخ انتشار:
روایت هاشمی رفسنجانی از ملاقات با مهدی در اوین
آینده ظریف
ین روزها در فضای مجازی و بعد از توافق بزرگ هسته‌ای میان ایران و کشورهای ۱ + ۵، همه از گزینه بعدی ریاست جمهوری ایران در دوران «پساروحانی» سخن به میان می‌آورند. بسیاری از مردم، محمدجواد ظریف را رئیس دولت بعدی ایران می‌دانند.
با نگاهی به پراکندگی رویدادهای سیاسی داخلی در میان ماه‌های سال، می‌توان گفت بسیاری از این حوادث در خردادماه جمع شده‌اند. این امر سبب شده است که خرداد در تقویم سیاست داخلی ایران جایگاهی متفاوت بیابد. در بحث دیپلماسی اما تا سال پیش کمتر ماهی می‌توانست مانند خردادماه مورد توجه تحلیلگران قرار بگیرد. با این حال اتفاقات روزهای پایان تیرماه سبب شد که آرام‌آرام به تیر پرحادثه نیز برسیم. ماهی که در روزهای انتهایی آن در تقویم، مناسبت‌هایی چون پیروزی محمدمصدق در دادگاه لاهه و پذیرش قطعنامه 598 از سوی ایران قرار داشت، در روزهای اخیر شاهد دو رویداد مهم دیگر تاریخ بود.
نخستین رویداد اعلام توافق ایران و شش قدرت جهانی در وین بود و دومین رویداد تایید این توافقنامه با اجماع اعضا در شورای امنیت سازمان ملل و همچنین در جمع وزرای امورخارجه اتحادیه اروپا بود. این دو اتفاق بزرگ سبب شد رسانه‌های ایرانی در روزهای پایانی تیر پر از حادثه! بخش عمده مطالب خود را به توافق ایران و قدرت‌های جهانی و قطعنامه 2231 شورای امنیت اختصاص دهند. روزنامه‌های مستقل و حامی دولت پس از اعلام توافق در وین با این تیترها «جهان به ایران سلام کرد»، «خجسته باد این پیروزی»، «روحانی مچکریم»، «پیروزی بدون جنگ»، «آغاز عصر ایرانی»، «ایران بر قله توافق»، «پیروزی استقامت، شکست تحریم»، «لحظه تغییر جهان»، «جهان تغییر کرد»، «پیروزی تاریخی ملت ایران»، «گل صدبرگ توافق شکفت»، «کلید تدبیر قفل تحریم‌ها را گشود»، «خورشید درخشان شد، تا باد چنین بادا»، «دنیا به احترام ایران ایستاد»، «کلید چرخید، ایران خندید»، «تدبیر کارساز شد، توافق تاریخی»، «فتح‌الفتوح دیپلماسی ایران»، «پیروزی ایران در جنگ اراده‌ها»، «تثبیت ایران هسته‌ای با ایستادگی ملت»، «تاریخ ورق خورد» و... به استقبال توافق رفتند و تلاش کردند این تحول را پیروزی همگانی جلوه دهند. در مقابل اما رسانه‌های منتقد تلاش کردند با بزرگنمایی اختلافات اظهارات مقامات ایران و شش قدرت جهانی، دستاوردهای این توافق را ناچیز جلوه دهند. این روند در ماجرای تصویب قطعنامه در شورای امنیت بسیار بیشتر قابل مشاهده بود.
نخستین رویداد اعلام توافق ایران و شش قدرت جهانی در وین بود و دومین رویداد تایید این توافقنامه با اجماع اعضا در شورای امنیت سازمان ملل و همچنین در جمع وزرای امورخارجه اتحادیه اروپا بود. این دو اتفاق بزرگ سبب شد رسانه‌های ایرانی در روزهای پایانی تیر پر از حادثه! بخش عمده مطالب خود را به توافق ایران و قدرت‌های جهانی و قطعنامه 2231 شورای امنیت اختصاص دهند. روزنامه‌های مستقل و حامی دولت پس از اعلام توافق در وین با این تیترها «جهان به ایران سلام کرد»، «خجسته باد این پیروزی»، «روحانی مچکریم»، «پیروزی بدون جنگ»، «آغاز عصر ایرانی»، «ایران بر قله توافق»، «پیروزی استقامت، شکست تحریم»، «لحظه تغییر جهان»، «جهان تغییر کرد»، «پیروزی تاریخی ملت ایران»، «گل صدبرگ توافق شکفت»، «کلید تدبیر قفل تحریم‌ها را گشود»، «خورشید درخشان شد، تا باد چنین بادا»، «دنیا به احترام ایران ایستاد»، «کلید چرخید، ایران خندید»، «تدبیر کارساز شد، توافق تاریخی»، «فتح‌الفتوح دیپلماسی ایران»، «پیروزی ایران در جنگ اراده‌ها»، «تثبیت ایران هسته‌ای با ایستادگی ملت»، «تاریخ ورق خورد» و... به استقبال توافق رفتند و تلاش کردند این تحول را پیروزی همگانی جلوه دهند. در مقابل اما رسانه‌های منتقد تلاش کردند با بزرگنمایی اختلافات اظهارات مقامات ایران و شش قدرت جهانی، دستاوردهای این توافق را ناچیز جلوه دهند. این روند در ماجرای تصویب قطعنامه در شورای امنیت بسیار بیشتر قابل مشاهده بود.
«آرمان» روزنامه حامی دولت در این‌باره در مطلبی با تیتر «قطعنامه‌ها حالا کاغذ پاره‌اند!» به قطعنامه واکنش نشان داد. «اعتماد»، «آفتاب یزد»، «دنیای اقتصاد»، «شرق»، «فرهیختگان»، «قانون» و... نیز با تیترها و عکس‌های مثبت به این امر پرداختند. در مقابل اما «کیهان» در گزارش نخست خود، با تحلیلی متفاوت از سایرین با تیتر «شورای امنیت ماشه را چکاند»، نوشت: «شورای امنیت سازمان ملل، روز گذشته (دوشنبه) قطعنامه‌ای ضدایرانی را تصویب کرد. حال نمایندگان مجلس شورای اسلامی می‌بایست با عنایت به اصول قانون اساسی و با توجه به خدعه طرف مقابل، مفاد توافق وین را با خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران مورد تطبیق قرار دهند و به رسالت تاریخی خود عمل کنند. تایید توافق بر اساس قطعنامه‌ای صورت می‌گیرد که در آن جزییات مهمی در مورد مساله ساز و کار بازگشت تحریم‌ها (موسوم به مکانیسم ماشه)، تحریم‌های تسلیحاتی و همچنین روند حل اختلاف تشریح شده است.» روزنامه‌های دیگری چون «وطن‌امروز»، «جوان» و... نیز به صراحت به تخطئه قطعنامه شورای امنیت پرداختند.
یکی دیگر از اخبار مهم روزهای اخیر استعفای نمایندگان استان فارس در اعتراض به انتخاب استاندار این استان بدون مشورت با آنها بود. اعتراضی که پس از یک هفته مورد توجه عبدالرضا رحمانی‌فضلی وزیر کشور و حسن روحانی رئیس‌جمهور قرار نگرفت و با توجه به پافشاری دولت بر انتخاب خود، به عقب‌نشینی نمایندگان انجامید.
آینده ظریف
این روزها در فضای مجازی و بعد از توافق بزرگ هسته‌ای میان ایران و کشورهای 1+5، همه از گزینه بعدی ریاست جمهوری ایران در دوران «پساروحانی» سخن به میان می‌آورند. بسیاری از مردم، محمدجواد ظریف را رئیس دولت بعدی ایران می‌دانند. حتی بسیاری از محافل سیاسی ایران بر این باورند که بعد از پایان دوران احتمالی هشت‌ساله روحانی، وزیر خارجه او می‌تواند بر کرسی ریاست قوه مجریه تکیه بزند. «عصر ایران» در این‌باره نوشت: «این دقیقاً همان اشتباهی است که ایرانیان عادت به تکرار آن دارند. جامعه ایرانی تا فردی در زمینه سیاسی و اجتماعی موفق می‌شود برای او پست‌های مختلفی در نظر می‌گیرند و انتظار دارند در آن پست نیز موفق باشد. این اشتباه برای ظریف نیز در حال تکرار است... ظریف را اما نباید وارد این بازی کنیم. به جای اینکه برای او قبای ریاست‌جمهوری بدوزیم، سعی کنیم از او استادی بسازیم که دیپلمات‌هایی همچون خود پرورش دهد... ظریف می‌تواند تبدیل به «کیسینجر ایران» در زمینه سیاست خارجی باشد.» «اعتماد» نیز در مطلبی در این‌باره نوشت: این روزها محمدجواد ظریف به یکی از ستاره‌های اصلی کابینه یازدهم بدل شده است. دیپلمات خوش‌مشربی که با خنده‌ها و
اخم‌هایش دل بسیاری از شهروندان ایرانی را برده است.
در تاریخ جمهوری اسلامی بی‌سابقه بوده است که جملات قصار وزرای امورخارجه روی پلاکاردهای شهروندان در راهپیمایی‌ها نقش ببندد، اما شاهدیم که در همین روز قدس امسال جمله جناب وزیر خطاب به خانم موگرینی مبنی بر اینکه «هرگز یک ایرانی را تهدید نکنید» در دست بسیاری از شرکت‌کنندگان در مراسم بود و می‌توان آن را به عنوان شعار ویژه این راهپیمایی معرفی کرد. این روزها به نظر می‌رسد که پروژه اصلی محمدجواد ظریف یعنی خروج ایران از فصل هفتم منشور ملل متحد در حال رسیدن به واپسین مراحل است... احتمالاً اگر جناب ظریف علاقه‌ای به جنت‌مکانی و خلدآشیانی داشته باشد، این روزها بهترین موقع برای خداحافظی او از پست وزارت امور خارجه به شمار می‌رود. به قول فوتبالیست‌ها خداحافظی در اوج برای اسطوره شدن و جاودانگی بسیار موثر است.
در مقابل اما علاقه‌مندان به این سرزمین بر این باورند که نقش محمدجواد ظریف و دستگاه دیپلماسی پس از پایان این پروژه بسیار حساس‌تر نیز شده است. آنان تاکید می‌کنند که اصولاً پروژه مذاکره با شش قدرت جهانی در پلن‌های بزرگ‌تر و جامع‌تری باید تعریف می‌شد و پایان این بخش آغازکننده و یا تسریع‌کننده بخش‌های دیگر پروژه سیاست خارجه ایران به شمار می‌رفت. به طور مثال زمان فعلی بهترین زمان برای مذاکره با رقبای منطقه‌ای ایران به ویژه عربستان و ترکیه برای تعریف منافع مشترک و جلوگیری از افزایش تنش در منطقه است. وزیر امورخارجه ایران به اتکای مذاکرات با قدرت‌های جهانی و بدل شدن به چهره محبوب رسانه‌ها می‌تواند و باید از فرصت موجود برای مذاکرات با کشورهای منطقه بهره بگیرد. مذاکراتی که در آن تاکید شود، تامین منافع ایران به سود همه کشورها از جمله رقبای ما خواهد بود. اگر دستگاه دیپلماسی ما در ماه‌های گذشته در زمینه استفاده از فرصت‌هایی که توافق ایران و قدرت‌های جهانی پیش پای دیپلماسی ایران می‌گذارد، کار کارشناسی انجام داده باشند و شرایط را سنجیده و مهیا کرده باشند، به نظر می‌رسد حالا فرصت مناسبی است برای سفر جناب ظریف به ریاض یا آنکارا و... سفرهایی از موضع قدرت و با چهره‌ای صلح‌طلبانه.
در تاریخ جمهوری اسلامی بی‌سابقه بوده است که جملات قصار وزرای امورخارجه روی پلاکاردهای شهروندان در راهپیمایی‌ها نقش ببندد، اما شاهدیم که در همین روز قدس امسال جمله جناب وزیر خطاب به خانم موگرینی مبنی بر اینکه «هرگز یک ایرانی را تهدید نکنید» در دست بسیاری از شرکت‌کنندگان در مراسم بود و می‌توان آن را به عنوان شعار ویژه این راهپیمایی معرفی کرد. این روزها به نظر می‌رسد که پروژه اصلی محمدجواد ظریف یعنی خروج ایران از فصل هفتم منشور ملل متحد در حال رسیدن به واپسین مراحل است... احتمالاً اگر جناب ظریف علاقه‌ای به جنت‌مکانی و خلدآشیانی داشته باشد، این روزها بهترین موقع برای خداحافظی او از پست وزارت امور خارجه به شمار می‌رود. به قول فوتبالیست‌ها خداحافظی در اوج برای اسطوره شدن و جاودانگی بسیار موثر است.
در مقابل اما علاقه‌مندان به این سرزمین بر این باورند که نقش محمدجواد ظریف و دستگاه دیپلماسی پس از پایان این پروژه بسیار حساس‌تر نیز شده است. آنان تاکید می‌کنند که اصولاً پروژه مذاکره با شش قدرت جهانی در پلن‌های بزرگ‌تر و جامع‌تری باید تعریف می‌شد و پایان این بخش آغازکننده و یا تسریع‌کننده بخش‌های دیگر پروژه سیاست خارجه ایران به شمار می‌رفت. به طور مثال زمان فعلی بهترین زمان برای مذاکره با رقبای منطقه‌ای ایران به ویژه عربستان و ترکیه برای تعریف منافع مشترک و جلوگیری از افزایش تنش در منطقه است. وزیر امورخارجه ایران به اتکای مذاکرات با قدرت‌های جهانی و بدل شدن به چهره محبوب رسانه‌ها می‌تواند و باید از فرصت موجود برای مذاکرات با کشورهای منطقه بهره بگیرد. مذاکراتی که در آن تاکید شود، تامین منافع ایران به سود همه کشورها از جمله رقبای ما خواهد بود. اگر دستگاه دیپلماسی ما در ماه‌های گذشته در زمینه استفاده از فرصت‌هایی که توافق ایران و قدرت‌های جهانی پیش پای دیپلماسی ایران می‌گذارد، کار کارشناسی انجام داده باشند و شرایط را سنجیده و مهیا کرده باشند، به نظر می‌رسد حالا فرصت مناسبی است برای سفر جناب ظریف به ریاض یا آنکارا و... سفرهایی از موضع قدرت و با چهره‌ای صلح‌طلبانه.
شعر اینستاگرام هاشمی
صفحه اینستاگرام اکبر هاشمی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام پس از تصویب قطعنامه 2231 در شورای امنیت طرح گرافیکی عجیبی را منتشر کرد. به گزارش جهان‌نیوز، صفحه اینستاگرام هاشمی‌رفسنجانی، در پست اخیر خود تصویری مزین به یک بیت شعر، در مورد نقش تدابیر هاشمی در به جمع‌بندی رسیدن مذاکرات هسته‌ای به همراه عکس زیر منتشر کرد. در این تصویر آمده است: «هاشمی لطف نمودی قَدَحَت پر مِی باد / که به تدبیرِ تو تشویشِ خمار آخر شد».
تیتر عجیب قانون
«قانون» در مطلبی که به عکس یک این روزنامه نیز تبدیل شده، به نقد سفر اخیر خالد مشعل عضو ارشد حماس به عربستان پرداخته است. در این گزارش با تیتر «حماس؛ شماره حسابی در تهران سنگری در ریاض» تاکید شده است: «اوایل سال جدید شمسی که حمله سعودی‌ها به یمن در صدر اخبار جهان قرار گرفت، این رویداد در نوع خود قابل توجه و تامل بود ولی بعد در فضای سیاسی بحث کمک حماس به آل سعود در جنگ با یمن مطرح شد ولی در آن زمان هیچ یک از مقامات ایرانی و منطقه‌ای این خبر را تایید نکردند تا روز آخر ماه رمضان که خالد مشعل عازم ریاض شد و همدستی حماس با سعودی‌ها را علنی کرد. همان‌طور که در گذشته نیز رسانه‌ها اعلان کرده بودند حماس با اعزام نیرو به یمن برای عربستان تونل حفر می‌کند و می‌جنگد... نکته مشخص در سخنان مسوولان ایران اسلامی، پافشاری روی دفاع از منافع مردم فلسطین است و اینکه حماس و فتح خلاف منافع ایران قدمی بردارند، دلیلی برای رها کردن فلسطین نیست.»
روایت هاشمی از ملاقات با مهدی در اوین
اکبر هاشمی‌رفسنجانی در روزهای پایانی ماه رمضان دیداری با اصحاب رسانه داشت. او در این دیدار درباره مسائل مختلف سخن گفت. یکی از بخش‌های مهم اظهارات او درباره پرونده فرزند او در دادگاه بود. «ایسنا» دراین‌باره نوشت: «...در ابتدای سخنان هاشمی‌رفسنجانی یکی از خبرنگاران از میان جمع برخاست و درخصوص پرونده مهدی هاشمی پرسید که رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: نمی‌خواستم وارد این موضوع شوم و الان هم نمی‌خواهم مطلبی بگویم که تاثیر مثبت یا منفی در روند قضایی پرونده بگذارد، اما چون سوال کردید به ذکر خاطره‌ای بسنده می‌کنم.... پس از اینکه مهدی با ناتمام گذاردن دکترای خود در آکسفورد، وارد کشور شد و سه ماه توسط زبده‌ترین نیروهای وزارت اطلاعات تحت بازجویی بود، روزی به من خبر دادند که مهدی می‌خواهد شما را ببیند، من هم گفتم که بیاید اما گفتند ایشان نمی‌تواند و اگر می‌خواهید شما باید به ملاقات ایشان بروید.
او با تشریح ملاقات مهدی در زندان و اینکه با اصرار ایشان به خاطر پرهیز از شنود، زیر باران در محوطه پارکینگ قدم می‌زدیم، گفت: مهدی به من گفت که اینان می‌گویند دو راه داری، یا در چند خط از رهبری تقاضای عفو کن یا باید این پرونده طولانی و چند هزارصفحه‌ای را ادامه دهی.... خود مهدی به من گفت باوجود اینکه خود چنین میلی ندارم چون می‌دانم جرمی مرتکب نشده‌ام، اما اگر شما و مقام معظم رهبری بخواهید این کار را می‌کنم که من به ایشان گفتم بگذارید با آقا مشورت کنم. آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی با تشریح ملاقات خویش با آیت‌الله خامنه‌ای در این خصوص گفت: به ایشان عرض کردم که راضی به این نیستم که او تقاضای عفو کند و شما بپذیرید، چون در نگاه جامعه انعکاس خوبی نخواهد داشت؛ هم می‌گویند رهبر چرا به تقاضاهای عفو زندانیان دیگر توجه نمی‌کنند و هم می‌گویند هاشمی در پرونده پسرش اعمال نفوذ کرد... آیت‌الله خامنه‌ای استدلال حرف‌های من را پذیرفت... بعد از آن بود که به مهدی خبر دادیم هر طور که خودت می‌دانی، عمل کن و او هم بر این نکته تاکید می‌کرد که چون می‌دانم گناهی نکرده‌ام بگذارید همه بفهمند و اگر هم گناهی کرده‌ام، بگذارید در همین دنیا محاکمه شوم و به مجازات برسم که سخت از مجازات آخرت می‌ترسم.... بگذارید به همین مقدار بسنده کنم و بیشتر نگویم تا پرونده قضایی ایشان سیر خودش را بگذراند، البته خود مهدی و وکلای وی حرف‌هایی دارند که به‌موقع خواهند گفت.»
او با تشریح ملاقات مهدی در زندان و اینکه با اصرار ایشان به خاطر پرهیز از شنود، زیر باران در محوطه پارکینگ قدم می‌زدیم، گفت: مهدی به من گفت که اینان می‌گویند دو راه داری، یا در چند خط از رهبری تقاضای عفو کن یا باید این پرونده طولانی و چند هزارصفحه‌ای را ادامه دهی.... خود مهدی به من گفت باوجود اینکه خود چنین میلی ندارم چون می‌دانم جرمی مرتکب نشده‌ام، اما اگر شما و مقام معظم رهبری بخواهید این کار را می‌کنم که من به ایشان گفتم بگذارید با آقا مشورت کنم. آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی با تشریح ملاقات خویش با آیت‌الله خامنه‌ای در این خصوص گفت: به ایشان عرض کردم که راضی به این نیستم که او تقاضای عفو کند و شما بپذیرید، چون در نگاه جامعه انعکاس خوبی نخواهد داشت؛ هم می‌گویند رهبر چرا به تقاضاهای عفو زندانیان دیگر توجه نمی‌کنند و هم می‌گویند هاشمی در پرونده پسرش اعمال نفوذ کرد... آیت‌الله خامنه‌ای استدلال حرف‌های من را پذیرفت... بعد از آن بود که به مهدی خبر دادیم هر طور که خودت می‌دانی، عمل کن و او هم بر این نکته تاکید می‌کرد که چون می‌دانم گناهی نکرده‌ام بگذارید همه بفهمند و اگر هم گناهی کرده‌ام، بگذارید در همین دنیا محاکمه شوم و به مجازات برسم که سخت از مجازات آخرت می‌ترسم.... بگذارید به همین مقدار بسنده کنم و بیشتر نگویم تا پرونده قضایی ایشان سیر خودش را بگذراند، البته خود مهدی و وکلای وی حرف‌هایی دارند که به‌موقع خواهند گفت.»
دیدگاه تان را بنویسید