فشار قیمتی در بازار کالا

سه‌شنبه هفته گذشته، اظهارات جنت یلن در خصوص احتمال افزایش نرخ بهره آمریکا، باعث افزایش شاخص دلار در بازارهای جهانی شد، در نتیجه این موضوع بر روی قیمت‌های نفت و دلار فشارهای کاهشی ایجاد کرد. در بازار نفت، علاوه بر این عامل، افزایش تولید آمریکا باعث شده که خوش‌بینی‌های حاصل از افزایش قیمت کمرنگ و پیش‌بینی‌ها نسبت به آینده بهای طلای سیاه کمی تعدیل شود. هفته گذشته، قیمت ارز در بازار تهران روند نزولی داشت و همسو با آن از سطح قیمت‌های سکه کاسته شد، اما روند شاخص بورس صعودی بود.

نگرانی از تولید نفت آمریکا

در ابتدای هفته، بهای نفت کار خود را کاهشی آغاز کرد. به گزارش بانک مرکزی، روز دوشنبه، تقویت شاخص دلار و علائم افزایش تولید نفت خام آمریکا در کنار عدم توجه سرمایه‌گذاران به گزارش اوپک پیرامون پیروی حداکثری اعضای آن از توافق کاهش تولید سال گذشته، سبب شد که قیمت‌های نفت حدود دو درصد کاهش یابد. ثبت بالاترین کاهش تولید نفت عربستان سعودی در ژانویه سال جاری (بر اساس اولین آمار ماهانه منتشره از سوی گروه اوپک از زمان توافق کاهش تولید)، به پیروی اعضای این گروه در بیشترین کاهش تولید تا سطح ۹۳ درصد کمک کرده است. عربستان سعودی با کاهش تولید بیش از میزان پیش‌بینی‌شده، تولید خود را به ۷۴۸ /۹ میلیون بشکه در روز رساند. با افزایش فعالیت‌های حفاری شرکت‌های انرژی آمریکا به پشتوانه نوسان قیمت نفت در سطح بالای ۵۰ دلار در هر بشکه، پیش‌بینی می‌شود میزان تولید نفت شیل آمریکا در ماه مارس به بالاترین سطح طی پنج ماه اخیر افزایش یابد. تحلیلگران ای‌بی‌ان‌آمرو با ابراز تردید پیرامون تاثیر کاهش تولید نفت بر افزایش قیمت‌های نفت، پیش‌بینی‌های خود را برای قیمت نفت برنت در نیمه نخست سال جاری از 55 به 50 دلار در هر بشکه تعدیل کردند. روز سه‌شنبه قیمت نفت، افزایش جزئی را پشت‌سر گذاشت و بهای نفت برنت با چهار سنت افزایش نسبت به روز قبل به 55 دلار و 63 سنت رسید. تلاش‌های اوپک برای کاهش تولید موجب شد تا قیمت نفت در این روز شاهد افزایش باشد، اما افزایش تولید در سایر نقاط جهان موجب شد رشد قیمت‌ها جزئی باشد. به گزارش خبرگزاری رویترز، سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و دیگر تولیدکنندگان از جمله روسیه توافق کرده‌اند تولید روزانه نفت خود را در نیمه نخست امسال حدود 8 /1 میلیون بشکه کاهش دهند. اما افزایش تولید در آمریکا موجب تضعیف این تلاش‌ها شده است. تعداد سکوهای حفاری نفتی در آمریکا افزایش یافته و موجب شده میزان تولید نفت این کشور از اواسط سال 2016 به این طرف 5 /6 درصد افزایش یابد و به حدود 9 میلیون بشکه در روز برسد که بالاترین رقم از آوریل سال گذشته تاکنون است. به گفته تجار، به‌رغم تبعیت بالای اوپک از توافق کاهش تولید همچنان تردیدهایی در مورد میزان تبعیت اوپک از توافق در کل بازه شش‌ماهه اجرای آن وجود دارد و این مساله موجب می‌شود کاهش تولیدهای صورت گرفته تاثیر چندان عمده‌ای بر قیمت‌ها نداشته باشد. روز چهارشنبه نیز قیمت‌ها کاهشی بودند، اما این کاهش به شکلی نبود که بهای نفت برنت از 55 دلار در هر بشکه پایین‌تر آید. افزایش دلار ناشی از اظهارات جنت یلن، باعث شد که بهای نفت روند نزولی داشته باشد.

رشد 50 هزار بشکه‌ای تولید ایران

هفته گذشته اوپک گزارش داد که تولید نفت ایران در نخستین ماه سال جاری میلادی 50 هزار بشکه در روز افزایش یافته و به 775 /3 میلیون بشکه در روز رسیده است. ایران در دسامبر 2016 بالغ بر 725 /3 میلیون بشکه در روز نفت تولید کرده بود. بر اساس این گزارش، تولید نفت عربستان در ژانویه امسال 496 هزار بشکه در روز و عراق 165 هزار بشکه در روز کاهش داشته است. همچنین در این گزارش، عنوان شده است:‌ متوسط قیمت نفت سنگین ایران در نخستین ماه 2017 با افزایش 49 سنتی نسبت به ماه قبل از آن مواجه شده و به 9 /51 دلار در هر بشکه رسیده است.

افزایش مجدد نرخ بهره

جنت یلن، سه‌شنبه در سنای آمریکا گفت که فدرال‌رزرو احتمالاً در یکی از نشست‌های آینده خود باید نرخ‌های بهره را بالا ببرد. او گفت که تاخیر در افزایش نرخ‌ها می‌تواند کمیته سیاستگذار پولی فدرال‌رزرو را مجبور کند سرعت انقباض پولی را بالا ببرد و این اقدام می‌تواند به رکود منجر شود. رئیس بانک مرکزی آمریکا همچنین اشاره کرد که نهاد تحت ریاست او انتظار دارد بهبود بازار کار ادامه داشته باشد و تورم به طور پایدار تا دو درصد افزایش پیدا کند. در حالی که فدرال‌رزرو در دسامبر 2016 به احتمال سه بار افزایش نرخ‌های بهره در سال 2017 اشاره کرده بود، یلن در نشست سه‌شنبه حرفی در این باره نزد. او همچنین نگفت که افزایش نرخ‌ها در نشست مارس اتفاق خواهد افتاد یا نشست ژوئن. از بحران مالی سال‌های 2007 و 2008، فدرال‌رزرو تنها دو بار در نشست‌های دسامبر 2015 و دسامبر 2016 دست به انقباض پولی زده است. به گزارش «دنیای اقتصاد» این دیدگاه باعث شد شاخص دلار با رشد قابل توجه روبه‌رو شود. این شاخص که دوشنبه روی عدد 96 /100 واحد ایستاده بود، سه‌شنبه به عدد 25 /101 جهش کرد. به این ترتیب، بازار کالا از جمله ارزش فلز زرد هم تحت فشار قرار گرفت. با این همه، اشاره یلن به افزایش نااطمینانی‌ها در دوره ترامپ باعث شد که بخش قابل ملاحظه‌ای از حاضران بازار فلزهای گرانبها، خریدار شوند. اونس طلا که دوشنبه روی قیمت 1225 دلار ایستاده بود، سه‌شنبه تا بهای 1228 دلار بالا رفت. صبح چهارشنبه، رشد شاخص دلار ادامه داشت تا طلا تحت فشار بماند.

روند نزولی سکه و ارز

در اولین روز هفته، سکه تمام بهار آزادی پس از پنج روز نوسان در سطح یک میلیون و 200 هزار تومان به کانال پایین‌تر رفت. روز شنبه، سکه دو هزار تومان از ارزش خود را از دست داد و به قیمت یک میلیون و 199 هزار تومان رسید. این اتفاق در حالی رخ داد که این فلز ارزشمند روز پنجشنبه در برابر شکسته شدن مرز یک میلیون و 200 هزار تومان مقاومت زیادی کرده بود. نزدیک شدن اونس به ابتدای محدوده 1230 دلار در روز جمعه دو هفته قبل، پایین آمدن بهای دلار و کاهش فعالیت بازیگران بازار طلا در بخش رسمی از جمله عواملی بودند که زمینه‌ساز شکست مقاومت سکه شدند. در این روز نرخ دلار، نوسان قابل توجهی نداشت و در محدوده 3840 تومان قرار گرفت. یکشنبه، در دومین روز هفته، فضای بازار ارز آرام و حجم معاملات نقدی پایین بود. در این شرایط معامله‌گران ارزی که از افزایش قیمت تقریباً ناامید شده بودند، در موقعیت فروش قرار گرفتند. افزایش حجم ارز موجود در بازار موجب شد، شاخص ارزی 9 تومان از ارزش خود را از دست بدهد و به قیمت 3825 تومان برسد. در این روز، افزایش تحرکات و فعالیت معامله‌گران در بازار سکه موجب شد که روز یکشنبه سکه تمام بهار آزادی در مسیر افزایشی قرار گرفته و بار دیگر وارد کانال یک میلیون و 200 هزار تومان شود. سکه تمام بهار آزادی که در اولین روز هفته با دو هزار تومان کاهش تا کانال یک میلیون و 190 هزار تومان پایین رفته بود، روز یکشنبه سه هزار تومان افزایش قیمت را تجربه کرد و به قیمت یک میلیون و 202 هزار تومان رسید. در سومین روز هفته، فروشنده‌ها در بازار ارز و سکه دست بالاتر را داشتند تا رکوردهای کاهشی جدیدی برای هر دو دارایی به ثبت برسد. روز دوشنبه، دلار 9 تومان از ارزش خود را از دست داد و به قیمت 3816 تومان رسید. این کمترین نرخ فروش دلار از سوم بهمن‌ماه بود. همسو با افت قیمت دلار، سکه تمام‌بهار آزادی نیز در مسیر کاهشی قرار گرفت. در بیست و پنجمین روز بهمن‌ماه، سکه تمام‌بهار آزادی 12 هزار تومان (نزدیک به یک درصد) کاهش را تجربه کرد و روی قیمت یک میلیون و 190 هزار تومان آرام گرفت. با این افت، این فلز ارزشمند به کمترین قیمت از 14 بهمن‌ماه رسید. روز سه‌شنبه، دلار چهارمین افت متوالی با تغییرات اندک را ثبت کرد تا نوسان‌گیران ارزی کلافه‌تر شوند. در چهارمین روز هفته، دلار هشت تومان از ارزش خود را از دست داد و به قیمت 3808 تومان رسید. به گفته فعالان، ادامه افت نرخ حواله درهم در کنار فروشنده شدن بخشی از معامله‌گران دو عاملی بودند که زمینه پایین رفتن قیمت را فراهم کردند. همسو با افت قیمت دلار، سکه تمام بهار آزادی نیز به کاهش قیمت ادامه داد و با پایین رفتن از کانال یک میلیون و 190 هزار تومان به کانال یک میلیون و 180 هزار تومان وارد شد. روز چهارشنبه معامله‌گران سکه و دلار در برابر کاهش بیشتر قیمت مقاومت کردند تا سنگرهای حمایتی قیمت هر دو دارایی حفظ شود. در پنجمین روز هفته، دلار از محدوده 3800 تومان بالا آمد و با هشت تومان افزایش به قیمت 3816 تومان رسید. در پنجمین روز هفته، در کنار رشد قیمت دلار، سکه تمام بهار آزادی نیز در مسیر افزایشی قرار گرفت و با هزار تومان رشد به قیمت یک میلیون و 190 هزار تومان رسید.

آمار بهاری بخش خصوصی در مسکن

در هفته گذشته بانک مرکزی نتایج بررسی فعالیت‌های ساختمانی بخش خصوصی در سه‌ماهه نخست سال جاری را منتشر کرد. این آمارها نشان می‌دهد سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در بهار سال جاری معادل 2 /15 هزار میلیارد تومان بوده است. این رقم نسبت به مدت مشابه سال قبل 7 /22 درصد کاهش یافته است. میزان سرمایه‌گذاری در ساختمان‌های شروع شده معادل 9 /3 هزار میلیارد تومان بوده که نسبت به بهار سال قبل 3 /17 درصد کمتر بوده است. همچنین سرمایه‌گذاری در ساختمان‌های نیمه‌تمام معادل 9 هزار میلیارد تومان بوده است و این رقم نیز نسبت به مدت مشابه سال قبل 5 /15 درصد افت کرده بود. در بهار امسال در ساختمان‌های تکمیل‌شده نیز معادل 3 /2 هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری صورت گرفته که نسبت به مدت مشابه سال قبل 3 /46 درصد افت داشته است. بر اساس آمارهای این گزارش، در سه‌ماهه اول سال 1395، احداث 27687 دستگاه ساختمان از سوی بخش خصوصی در مناطق شهری ایران شروع شده که در مقایسه با دوره مشابه سال قبل 5 /21 درصد کاهش داشته است. برای این ساختمان‌ها 4 /13 هزار میلیارد تومان هزینه و 7 /15 مترمربع سطح کل زیربنای طبقات پیش‌بینی ‌شده است. در سه‌ماهه مورد گزارش، متوسط هزینه بنای ساختمان شروع شده حدود 485 میلیون تومان، میانگین سطح کل زیربنای آن 566 مترمربع و هزینه یک مترمربع بنای این ساختمان‌ها معادل 860 هزار تومان بوده است که نسبت به سه‌ماهه اول سال 1394، متوسط هزینه، سطح کل زیربنا و هزینه یک مترمربع بنای ساختمان به ترتیب 3 /20 درصد، 3 /15 درصد و 9 /5 درصد کاهش داشته است.

ترمیم بازار بورس

دماسنج بورس تهران در آخرین هفته بهمن‌ماه نیم درصد رشد کرد تا کمی از زیان فعالان بازار کاسته شود. علت این افزایش، افزایش قیمت کالاها در بخش فلزات و معادن بود که سبب افزایش قیمت سهام شرکت‌های فعال در این صنایع در بورس تهران شده است. کارشناسان برای تحلیل بیشتر بازار منتظر انتشار پیش‌بینی‌های شرکت‌ها در اوایل هفته آتی هستند تا دورنمای بهتری از وضعیت بازار سرمایه کشور را ترسیم کنند. در هفته منتهی به 27 بهمن‌ماه سال جاری، شاخص کل بورس تهران با 5 /0 درصد رشد به سطح 77 هزار و 189 واحد رسید. این افزایش در هفته گذشته سبب شد تا قسمتی از افت سه هفته اخیر خود را جبران کند. در هفته مذکور شاخص کل هم‌وزن نیز با 95 واحد افزایش، حدود 6 /0 درصد رشد داشته است. همچنین، شاخص کل فرابورس با رشد 7 /1‌درصدی به سطح 3 /849 واحد رسید. در هفته مورد بررسی، آمارها نشان می‌دهد که در میان صنایع کوچک بازار، گروه استخراج سایر معادن با رشد شاخص حدود 2 /19 درصد بیشترین افزایش را داشته است. این گروه شامل تک‌سهم تامین ماسه ریخته‌گری است که در یک ماه گذشته رشد قیمتی 100‌درصدی داشته است. گروه انبوه‌سازی نیز در هفته گذشته بازدهی 5‌درصدی را به خود اختصاص داد. این گروه در هفته گذشته با بهبود تقاضا روبه‌رو بود. به نظر می‌رسد عوامل بنیادی جدی برای افزایش تقاضا در این گروه وجود نداشته و رونق نسبی به وجود آمده حاکی از تداوم رکود بلندمدت در این گروه بوده است. سومین جایگاه بهترین بازدهی به گروه تک‌سهم استخراج نفت اختصاص داشت که رشد حدود 3 /4‌درصدی داشت. این گروه شامل سهم حفاری شمال است. «حفاری» در شش ماه نخست سال سود 161 ریال را محقق و پیش‌بینی کرده است که تا پایان سال 367 ریال سود بسازد. در صنایع بزرگ و شاخص‌ساز نیز، فلزات اساسی و در صدر آنها ملی صنایع مس ایران بیشترین تاثیر را در رشد شاخص کل داشته‌اند. از سوی دیگر، گروه خودرو و ساخت قطعات و گروه ماشین‌آلات با افت حدود 7 /2 درصد و 6 /1 درصد از رشد بیشتر شاخص کل جلوگیری کرده‌اند. در بین شرکت‌ها نیز هلدینگ پتروشیمی خلیج فارس بیشترین تاثیر منفی را بر شاخص کل داشته است. توسعه شهری توس‌گستر در نماد معاملاتی «وتوس» بیشترین سود را نصیب سهامداران خود کرد. این نماد که در گروه انبوه‌سازی قرار دارد در هفته گذشته 4 /22 درصد بازدهی داشته است. «خنصیر» نیز از گروه خودرو و ساخت قطعات 8 /19 درصد رشد هفتگی داشته است. در هفته منتهی به 27 بهمن‌ماه، ارزش کل معاملات بورس و فرابورس حدود 837 میلیارد تومان ثبت شد که نسبت به هفته گذشته شش درصد کاهش داشته است. گروه خودرو در حالی بیشترین ارزش معاملات را داشته که بیشتر نمادهای آن افت داشته‌اند. در بین شرکت‌ها، سایپا ضمن افت 1 /1‌درصدی، بیشترین ارزش هفتگی معاملات را داشته است. محورسازان ایران‌خودرو پس از انتشار پیش‌بینی درآمد سال مالی منتهی به 30 اسفندماه 95 بازگشایی شده و بیش از 30 درصد افت داشته است. این شرکت برای سال مالی جاری به ازای هر سهم 192 ریال زیان پیش‌بینی کرده و در 9‌ماهه 80 درصد آن را پوشش داده است.

توقف عرضه اولیه

در سایر تحولات به گفته مدیر نظارت بر بورس‌های سازمان بورس و اوراق بهادار، سازمان بورس در راستای حمایت از سهامداران و تقویت نقدینگی در گردش بازار سهام از هرگونه عرضه اولیه سهام در بازارهای بورس و فرابورس جلوگیری کرده و هیچ عرضه اولیه سهامی تا قبل از نوروز 96 در بازار سهام انجام نخواهد شد. در پی این اقدام سازمان بورس، عرضه اولیه سهام شرکت تولید نیروی جنوب غرب صبا که قرار بود چهارشنبه هفته جاری انجام پذیرد، تا اطلاع ثانوی به تعویق افتاده است.

تعیین تکلیف بانکی‌ها

در هفته گذشته طی برگزاری آخرین نشست شورای پول و اعتبار، مقرر شد بانک مرکزی در اسرع وقت نسبت به تهیه راهکارهای بهبود ساختار ترازنامه‌ای بانک‌ها از جمله برنامه افزایش سهم درآمدی بانک‌ها از محل کارمزد خدمات بانکی اقدام و به منظور اتخاذ تصمیم، به شورای پول و اعتبار ارائه کند. در گروه بانکی، بانک آینده که بهمن سال گذشته اقدام به افزایش سرمایه 100‌درصدی کرده بود، درصدد است مرحله دوم افزایش سرمایه خود را اجرایی کند. طبق مصوبات مجمع فوق‌العاده 27 بهمن سال گذشته «وآیند»، سرمایه این بانک در مرحله اول و از محل مطالبات آورده نقدی و سهامداران، از 800 به 6 /1 هزار میلیارد تومان رسیده است. مرحله دوم هم برای دو سال به هیات‌مدیره تفویض شده تا سرمایه آن به سه هزار میلیارد تومان برسد. به این ترتیب، مدیران این بانک با هدف اصلاح ساختار مالی، بهبود نسبت کفایت سرمایه و رعایت الزامات و مقررات بانک مرکزی، درصدد اعمال افزایش سرمایه 5 /87‌درصدی هستند تا هم‌جهت با ماموریت اصلی با ایفای نقش در جهت افزایش رفاه جامعه، تقویت تولید، ایجاد پایداری در توسعه اقتصادی، سلامت عملکرد و استحکام مالی بانک حرکت کنند. در گروه بانکی، انتظار برای بازگشایی نمادهای بانکی همچنان ادامه دارد و هنوز زمان مشخصی برای بازگشایی نمادهای بانکی از جمله بانک‌های صادرات و پاسارگاد اعلام نشده است. این گروه در هفته گذشته حدود 2 /0 درصد افت داشته است.

افزایش تولید فولاد

در هفته گذشته، رئیس هیات عامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع ایران (ایمیدرو) از استفاده 8 /1 میلیارد یورو فاینانس در حوزه فولاد توسط ایمیدرو خبر داد و اعلام کرد که ظرفیت تولید فولاد خام از سال آینده به ۳۲ میلیون تن افزایش می‌یابد. بنا بر مصوبه هیات وزیران، دولت با تهاتر 356 میلیارد تومان مطالبات شرکت مپنا از شرکت مدیریت تولید، انتقال و توزیع نیروی برق ایران (توانیر) با بدهی آن به سازمان خصوصی‌سازی موافقت کرده است. بر اساس آخرین صورت‌های مالی ارائه‌شده شرکت مپنا، این مبلغ چهار درصد سرفصل حساب‌های دریافتی تجاری شرکت را شامل می‌شود. نماد این شرکت از زمان برگزاری مجمع عمومی سالانه و بروز مشکلاتی بر سر مالکیت سهام آن به مدت هفت ماه متوقف باقی مانده است.