تاریخ انتشار:
پیشنهاد: مدیران سابق بزرگنمایی نشوند
مصرف‌کنندگان دانش اقتصادی
مهم‌ترین نقطه قوت تجارت فردا گسترش طیف مخاطبان در قیاس با دیگر نشریات اقتصادی است. نشریات اقتصادی در ایران معمولاً برای دو گروه منتشر می‌شوند. نخست شهروندان عادی که معمولاً دغدغه قیمت کالاهای مصرفی خانوار را دارند و گروه دوم سیاستگذاران و مدیران دولتی که مساله‌شان روند شاخص‌های اقتصاد کلان و سیاست‌های دولتی است.
نیما نامداری/روزنامه‌نگار
به عنوان هدیه ۱۰۰ شمارگی نشریه تجارت فردا ترجیح می‌دهم به دو نقطه قوت و دو نقطه ضعف این نشریه اشاره کنم با تاکید بر اینکه در قضاوت نهایی فعلاً این مجله با فاصله‌ای زیاد بهترین نشریه اقتصادی ایران است. مهم‌ترین نقطه قوت تجارت فردا گسترش طیف مخاطبان در قیاس با دیگر نشریات اقتصادی است. نشریات اقتصادی در ایران معمولاً برای دو گروه منتشر می‌شوند. نخست شهروندان عادی که معمولاً دغدغه قیمت کالاهای مصرفی خانوار را دارند و گروه دوم سیاستگذاران و مدیران دولتی که مساله‌شان روند شاخص‌های اقتصاد کلان و سیاست‌های دولتی است. به همین دلیل هنگامی که نشریات اقتصادی ایران را ورق می‌زنید یا صفحات اقتصادی روزنامه‌های رایج را می‌خوانید اطلاعات زیادی درباره عملکرد اقتصادی دولت و همین‌طور تغییرات قیمت کالاهای مورد توجه خانواده‌ها به دست می‌آورید. درست است که همه ما به عنوان یک شهروند مصرف‌کننده کالاهای مصرفی به قیمت آنها حساسیت داریم و نیز به عملکرد دولت توجه می‌کنیم چون تحت تاثیر آن هستیم. اما اینها همه اطلاعات مورد علاقه همه مخاطبان نشریات اقتصادی نیستند. بسیاری از افراد جامعه به واسطه نقش‌های حرفهای و اجتماعی که دارند
مصرف‌کننده دانش اقتصادی متنوع‌تر و گسترده‌تری هستند. مثلاً موضوعاتی نظیر اقتصاد بنگاهداری، شیوه‌ها و ابزارهای سرمایه‌گذاری و تامین مالی، سیستم‌های اطلاعات اقتصادی، بازارهای نوظهور، اقتصاد رفتاری، اقتصاد و رهبری سازمانی، روندهای کسب‌وکار و حقوق اقتصادی تاریخ اقتصاد از جمله موضوعاتی هستند که برای افرادی نظیر مدیران بخش خصوصی، کارآفرینان، مشاوران مدیریت و کسب‌وکار، سرمایه‌گذاران، فعالان جامعه مدنی و ده‌ها گروه دیگر از مصرف‌کنندگان دانش اقتصادی جذابیت دارند. همچنین دانشجویان و مدرسان حوزه‌هایی نظیر مهندسی، MBA، مدیریت، حقوق و همین‌طور علاقه‌مندان به موضوعات بین‌بخشی نظیر اقتصاد سلامت، اقتصاد انرژی، اقتصاد تکنولوژی، اقتصاد آموزش، اقتصاد و جنسیت، اقتصاد و جمعیت و... نیز از جمله مخاطبان بالقوه نشریات اقتصادی هستند که عموماً نادیده گرفته می‌شوند. در سال‌های دهه ۷۰ ماهنامه «اقتصاد ایران» تا حدودی موفق به جذب طیف متنوع‌تری از مصرف‌کنندگان دانش اقتصادی شده بود اما به مرور این نشریه نیز تغییر مشی داد و نتوانست مخاطبان متنوع خود را حفظ کند. حال باعث خوشحالی است که تجارت فردا بعد از سال‌ها مجدداً موفق به گسترش تنوع
مخاطبان نشریات اقتصادی شده و از این طریق به رشد دانش عمومی اقتصاد در جامعه کمک می‌کند. دومین نقطه قوت تجارت فردا جدی گرفتن فرم نشریه است. نشریات اقتصادی در ایران عموماً فرم و ظاهر مفید و خوبی ندارند. گرچه بسیاری از آنها خوش‌رنگ و لعاب و پر از عکس هستند ولی این رنگ و لعاب در خدمت کارکرد اصلی نشریه یعنی اطلاع‌رسانی نبوده و بیشتر نوعی شیک‌بازی غیرمفید است. خوشبختانه تجارت فردا به اهمیت طراحی بصری و استفاده موثر از المان‌های گرافیکی پی برده است. متخصصان علوم ادراکی می‌گویند ذهن انسان تصویر و نمودار را بهتر و سریع‌تر از متن درک می‌کند. استفاده درست از اینفوگرافی به خواننده کمک می‌کند اطلاعات مورد نیاز خود را سریع‌تر و منظم‌تر دریافت کند. البته برخی اینفوگرافی‌های تجارت فردا نسبتاً شلوغ و حاوی اطلاعات بیش از اندازه هستند اما در مجموع استفاده از این ابزار به خواننده کمک می‌کند مطالب مجله را بهتر و راحت‌تر مطالعه کند. صفحه‌آرایی خوب و آرام مجله نیز این مزیت را دوچندان می‌کند. بزرگ‌ترین نقطه ضعفی که در تجارت فردا وجود دارد بازنمایی بیش از اندازه مدیران سابق و لاحق دولتی است. متاسفانه اغلب مدیران دولتی در اقتصاد
ایران افرادی توانا و صاحب‌نظر نیستند. آنها در بهترین حالت بوروکرات‌های با‌تجربه‌ای هستند که نه توانایی تغییر و تحول در سازمان تحت مدیریت خود را دارند و نه صاحب‌نظر اقتصادی هستند و تنها می‌توانند جمعی از کارکنان دولتی را سرپرستی کنند تا وظایف روزمره اداری را به انجام برسانند. بی‌تردید تعداد انگشت‌شماری مدیر دولتی صاحب‌نظر و خوش‌فکر و توانا در اقتصاد ایران هم وجود دارند اما نسبت این تعداد اندک به کل مدیران دولتی بسیار کمتر از سهم مدیران دولتی در نشریه تجارت فردا‌ست. صرف حضور در اتاق بازرگانی یا فلان شبه‌سندیکای صنعتی یا تجاری کسی را صاحب‌نظر و کارشناس نمی‌کند. برخی از افرادی که به عنوان تحلیلگر و کارشناس و خبره در نشریه تجارت فردا قلم می‌زنند و گاه عکس‌های تمام‌قد آنها در نشریه چاپ می‌شود کسانی هستند که به واسطه سوابق دولتی و سیاسی خود اکنون در قامت فعال بخش خصوصی در شرکت‌های شبه دولتی یا نهادهای سندیکایی و صنفی کرسی نمایندگان واقعی بخش خصوصی و اصحاب کسب‌وکار را اشغال کرده‌اند. دومین نقطه‌ضعفی که در نشریه تجارت فردا وجود دارد اتکای زیاده از حد برخی نویسندگان این نشریه به کلیشه‌های تحلیلی و اتکا به شهود
عامیانه (Common Sense) در نوشتن گزارش‌های تحلیلی است. واقعیت آن است که در بسیاری از موارد این نوع کلیشه‌های استدلالی غلط و نارسا هستند. مثلاً شهود عامیانه می‌گوید علت ترافیک و آلودگی هوای تهران، تعداد زیاد خودروهاست پس برای کاهش ترافیک و آلودگی باید تولید خودرو را کاهش داد. اما بررسی داده‌های واقعی و تحلیل علمی نشان می‌دهد سرانه خودرو در تهران کمتر از بسیاری از شهرهای بزرگ دنیاست و علت اصلی ترافیک سنگین تهران بالا بودن متوسط مسافت طی شده هر خودرو در طول روز و علت آلودگی هوا هم کیفیت بد سوخت و نیز اشکالات موتور خودروهاست. وظیفه روزنامه‌نگار مبارزه با این گونه کلیشه‌های تحلیلی و اصلاح شهود عامیانه است. البته این مشکل همه نشریات اقتصادی در ایران است که تا حدودی ناشی از کم بودن تعداد اقتصاد‌خوانده‌ها در تحریریه آنهاست. همچنین برخی از استادان دانشگاه که دانش به‌روزی ندارند هم به عنوان کارشناس و صاحب‌نظر ستون‌های ثابت این نشریات را اشغال کرده و در باز‌تکرار حرفهای کلیشه‌ای نقشی اساسی دارند. خوشبختانه تجارت فردا در حال پرورش نسل جدیدی از روزنامه‌نگاران اقتصادی است. همچنین این نشریه موفق شده دامنه کارشناسان و
نویسندگان خود را گسترش دهد و از برخی چهره‌های تکراری که به‌رغم یدک کشیدن عنوان «استاد دانشگاه» بهره چندانی از دانش روز اقتصاد ندارند، کمتر استفاده کند. اگرچه این اقدامات باعث شده کیفیت مطالب مجله بسیار بهتر از رقبا باشد اما باز هم سهم اتکا به شهود عامیانه در تحلیل مسائل پیچیده، به نسبت اعتبار و قدر این نشریه بیشتر از حد قابل قبول است. در هر حال آرزو می‌کنم روند رشد و تقویت نقاط قوت در نشریه تجارت فردا کماکان تداوم داشته و به زودی خواننده نشریه‌ای باشیم که همین نقاط ضعف اندک را هم نداشته باشد.
دیدگاه تان را بنویسید