معاون امور بین‌الملل وزارت نفت قرارداد ۲۰ میلیارد دلاری را جوسازی رسانه‌ای می‌داند
نه خان روسی آمد نه تهاتری به جریان افتاد
قرارداد جنجال‌برانگیز با روس‌ها را تکذیب کرده و اصل سفر وزیر نفت به مسکو را رد می‌کند. می‌گویم خبر این سفر و دیدار با وزیر انرژی روسیه منتشر شده اما مصر است که در نشست دوجانبه ایران و روسیه تنها یادداشت تفاهمی به منظور ارتقای مناسبات اقتصادی و بازرگانی دو کشور منتشر شده است.
قرارداد جنجال‌برانگیز با روس‌ها را تکذیب کرده و اصل سفر وزیر نفت به مسکو را رد می‌کند. می‌گویم خبر این سفر و دیدار با وزیر انرژی روسیه منتشر شده اما مصر است که در نشست دوجانبه ایران و روسیه تنها یادداشت تفاهمی به منظور ارتقای مناسبات اقتصادی و بازرگانی دو کشور منتشر شده است. علی ماجدی معاون امور بین‌الملل وزارت نفت که در هفته گذشته به همراه بیژن زنگنه به مسکو سفر کرده بود از خبر وزارت انرژی روسیه در مورد انعقاد قرارداد 20 میلیارددلاری اظهار بی‌اطلاعی می‌کند و در این گفت‌وگو در تلاش است تا زمینه‌های همکاری دو جانبه را به سمت موضوعات بازرگانی و خدماتی سوق دهد.
آقای زنگنه در سفر اخیر به روسیه یادداشت تفاهمی را در رابطه با ارتقای همکاری‌های تهران و مسکو منعقد کرده‌اند. گفته می‌شود سازوکار همکاری‌های جدید ایران و روسیه همان تهاتر 20 میلیارددلاری میان دو کشور است.
ما تمایلی به توضیح دادن در این رابطه نداریم. در این مورد هیچ اتفاقی در روسیه رخ نداد.
در مورد سفر وزیر نفت به روسیه و امضای یادداشت تفاهم همکاری چطور؟ اینکه موضوعی قابل کتمان نیست.
هیچ اتفاقی در روسیه نیفتاد.
اما عکس این دیدار و امضای یادداشت تفاهم آن منتشر شد. حتی شخص وزیر نفت هم در زمینه یادداشت تفاهم همکاری توضیحاتی را بیان کردند.
عکسی در کار نبود.
تمام خبرگزاری‌های داخلی و خارجی خبر و تصویر دیدار آقای زنگنه و همتای روس‌اش را منتشر کردند. این یادداشت تفاهم بخشی از تلاش‌های ایران و روسیه برای فرار از تحریم‌های غرب بود؟ همان قرارداد 20 میلیارددلاری؟
قراردادی در کار نبوده است.
پس دلیل انعقاد این یادداشت تفاهم همکاری پس از انتشار خبر قرارداد 20 میلیارددلاری ایران و روسیه چه بود؟
یادداشت تفاهم پیرامون همکاری‌های اقتصادی، تجاری و فنی دو کشور بوده است. خبر قرارداد 20 میلیارددلاری جوسازی رسانه‌ای است.
این همکاری‌های اقتصادی و تجاری چه مواردی را دربر می‌گیرد؟
باور مقامات ایران و روسیه این است که زمینه‌های همکاری دو جانبه ما بسیار بیشتر از میزان فعلی آن است. بنابراین بر آن شدیم تا در مذاکرات دوجانبه زمینه همکاری میان دو کشور را مورد بررسی قرار دهیم و یادداشت تفاهمی را هم در زمینه ارتقای همکاری‌ها و مناسبات اقتصادی و صنعتی دوجانبه منعقد کنیم. زمینه‌های همکاری ما و روس‌ها در ابتدا همان موضوعاتی را که به آن اشاره کردیم شامل می‌شود اما ممکن است به تدریج و در گذر زمان موارد دیگری را نیز در‌برگیرد.
این موارد در قالب کمیسیون مشترک مطرح می‌شود؟
این موارد در واقع بخشی از مباحث در نظر گرفته‌شده برای طرح در کمیسیون مشترک همکاری‌های دو کشور است. اما معمولاً در کمیسیون‌های مشترک همه موارد سیاسی، اقتصادی و فرهنگی مطرح می‌شود و نمی‌توان تنها بر یکی از این موضوعات متمرکز شد. هر چند که هدف ما از تشکیل کمیسیون‌های مشترک بیشتر روابط اقتصادی و تجاری است. درصدد هستیم تا با برگزاری نشست‌هایی این‌گونه، زمینه آشنایی و همکاری شرکت‌ها و وزارتخانه‌های ایرانی و روسی را فراهم کنیم چرا که معتقدیم با وجود ریاست شرکت نفت بر کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی دو کشور وزارتخانه‌های دیگر نیز سهم مهمی در ارتقا و افزایش مناسبات دوجانبه دارند و باید به آن توجه کرد. به باور بنده زمینه کار با روس‌ها بسیار بیشتر از میزان فعلی آن است و این کاهش روابط و مناسبات به هیچ‌وجه منطقی و در راستای منافع تهران و مسکو نیست. یادداشت تفاهم همکاری‌های ایران و روسیه هم که اخیراً در سفر وزیر نفت به مسکو منعقد شد بر همین اساس تهیه و تنظیم شده است. اینکه با توجه به اهتمام مقامات ایرانی و روسی به افزایش روابط دوجانبه بخش‌های خصوصی و
فعالان بازار کار و تجارت نیز بتوانند با بهره‌برداری از این شرایط در جهت بهبود وضعیت صدور کالاهای خود حرکت کنند.
به صورت کلی به برخی از زمینه‌های همکاری دو کشور اشاره کردید. به عنوان رئیس کمیسیون مشترک ایران و روسیه دیگر زمینه‌های همکاری را در چه مواردی می‌دانید؟
فکر می‌کنم پرسش شما بیشتر در زمینه مباحث اقتصادی باشد. با این حساب باید بگویم در تمام زمینه‌ها. صنعت که شامل صنایع ریلی و ساخت راه‌ها می‌شود. حتی در زمینه بخش‌های دیگر راه‌آهن نیز ما با برخی مشکلات مواجه هستیم. علاوه بر این در نیروگاه‌ها و مباحث حوزه گازی نیز با توجه به قابلیت‌های فراوان دو کشور زمینه همکاری موجود است. ما می‌توانیم در زمینه واردات تجهیزات و ابزارآلات مورد نیاز صنعت نفت نیز از روس‌ها کمک بگیریم. در کل می‌خواهم بگویم زمینه همکاری ایران و روسیه فراوان است و باید از آنها بهره‌برداری کرد.
نقش وزارت نفت در این میان چیست؟ به هر حال این وزارتخانه هم یکی از وزارتخانه‌های اقتصادی است که می‌تواند همکاری‌هایی با طرف روس داشته باشد؟
وزارت نفت امیدوار است که بر اساس این یادداشت تفاهم همکاری حجم روابط فی‌مابین افزایش پیدا کند چرا که یادداشت تفاهمی است که بر اساس سازوکارهای ویژه‌ای به نگارش درآمده است.
به قرارداد 20 میلیاردی هم ارتباطی پیدا می‌کند؟
به هیچ‌وجه به آن مربوط نیست. چه کسی این بحث را مطرح کرده است.
بحث قرارداد 20میلیاردی و تهاتر نفتی که مدت‌هاست مطرح شده است. مسوولان روس ماه‌ها پیش آن را مطرح کردند.
چه کسی گفته است که تهاتری در کار بوده است.
یعنی مبادله کالا با نفت تهاتر نیست؟
خیر نیست. اصلاً تهاتری در کار نیست. وزارت نفت به عنوان رئیس کمیسیون مشترک همکاری‌های ایران و روسیه باید بر روند اجرای امور نظارت داشته باشد. ساز و کار همکاری‌ها در گفت‌وگو با مسوولان دیگر وزارتخانه‌ها مشخص شده است و از آنها خواسته‌ایم که در چارچوب تفاهم تنظیم‌شده زمینه‌های همکاری دوجانبه را مشخص کنند و برنامه‌هایشان را در اختیار وزارت نفت قرار دهند تا در کمیسیون مشترک طرح شود.
یعنی وزارت نفت مسوول تنظیم قراردادهای وزارتخانه‌های مختلف با طرف روس است؟
به هر حال ما ریاست کمیسیون مشترک را بر عهده داریم و قرار است که به شکل مقتضی به آن بپردازیم. برنامه‌مان هم این است که با دعوت از همه وزارتخانه‌ها و دسته‌بندی زمینه‌های همکاری مشترک از تمامی پتانسیل‌هایمان استفاده کنیم.
یعنی وزارت نفت با تمام امکانات و توانایی‌هایی که دارد تنها مسوول تنظیم برنامه‌های وزارتخانه‌های دیگر با روس‌هاست؟
هماهنگی‌ها را انجام می‌دهیم و شاید در زمینه واردات برخی تجهیزات هم با آنها وارد معامله شویم. تجهیزاتی که به جهت اعمال تحریم‌ها قابل دسترسی باشد و در بازار رقابتی نیز حرفی برای گفتن داشته باشد. آنچه برای بخش‌های نفت و گاز و پتروشیمی مهم و حیاتی است را بر اساس لیست موردنظر خریداری می‌کنیم.
با وجود اعمال تحریم‌ها و عدم امکان نقل و انتقالات بانکی وجه این کالاها به چه صورت در اختیار روس‌ها قرار می‌گیرد؟
ساز و کاری پیش‌بینی شده است و بر اساس آن اقدام می‌کنیم. اصلاً با کشورهای دیگر به چه صورت معامله می‌کنیم؟ با روس‌ها هم به همان شکل. بعد هم باید توجه داشته باشید که روابط و مناسبات اقتصادی و تجاری ما با روس‌ها همچنان برقرار است و تنها به دنبال بسط و گسترش آن هستیم.
سوال من این است که با وجود عدم امکان جابه‌جایی پول چگونه کالاهای مورد نیازمان را از روسیه وارد می‌کنیم؟ با فروش نفت یا منابع مالی آزاد شده حاصل از توافق ژنو. به هر حال برای خریدهای حجیم باید از یکی از این دو مورد بهره برد.
هیچ دلیلی ندارد که یکی از این دو مورد باشد. مگر درآمدهای ارزی ما محدود به این دو مورد است. پس درآمدهای حاصل از فروش محصولات پتروشیمی که بعد از توافق ژنو به دست آمد، چه می‌شود؟
اما شما در گفت‌وگوی پیشین‌تان با تجارت فردا گفتید به دلیل ترس و واهمه شرکت‌های خارجی، صنعت پتروشیمی ایران هنوز نتوانسته است به جایگاه گذشته خود باز‌گردد و درآمدزایی کند؟
خیر، این‌طور نیست. ما در حال حاضر در زمینه فروش محصولات پتروشیمی وضعیت مناسبی داریم. البته برخی از کشورها در زمینه ارائه حاصل از فروش این قبیل کالاها ما را اذیت می‌کنند که در این‌گونه موارد کشور و شرکت‌های ثالثی به میان می‌آیند و پول مورد نیاز را در اختیارمان قرار می‌دهند.
بنابراین ایران مشکلی از بابت مبادله با روس‌ها ندارد؟
خیر، ندارد. شما از طرح این سوالات می‌خواهید به چه نتیجه‌ای برسید؟
به نتیجه خاصی نمی‌خواهیم برسیم. فقط اینکه با یادداشت تفاهم همکاری و برگزاری کمیسیون مشترک قرارداد 20 میلیاردی ایران و روسیه به سرانجام می‌رسد یا خیر؟
قراردادی در کار نیست. خبر آن نیز از اصل کذب است.
اما روس‌ها خود آن را مطرح کرده بودند؟
من اطلاعی ندارم.
در زمینه همین کمیسیون مشترکی که به آن اشاره کردید اعضای اتاق بازرگانی مدام بر این موضوع تاکید می‌کنند که ما مایل به همکاری با روس‌ها هستیم اما از ساز و کار این همکاری اطلاعی نداریم؟
می‌توانند به ما رجوع کنند. قطعاً اطلاعات مورد نیاز را در اختیارشان قرار می‌دهیم.
در صحبت‌هایتان مدام از به بازی گرفتن پتانسیل‌های بخش خصوصی گفتید. یعنی فعالان بازار سرمایه می‌توانند در کلیه نشست‌های کمیسیون مشترک دو کشور شرکت کنند؟
بله، می‌توانند و ذکر این نکته نیز ضروری است که همین حالا هم بخش خصوصی ایران در روسیه فعال است و اگر کار نمی‌کنند بلد نیستند.
می‌گویند در قالب کمیسیون مشترک نمی‌دانیم که باید به چه صورت حرکت کنیم. اینکه دولت جدید به دنبال بهبود مناسبات ایران و روسیه است را به فال نیک می‌گیریم اما از این همکاری‌ها اطلاعی نداریم.
ما در کمیسیون مشترک که شهریورماه برگزار می‌شود از آنها دعوت به حضور و همکاری می‌کنیم.
در کدام بخش‌ها امکان همکاری بخش خصوصی ایران با طرف روسی وجود دارد؟
در هر بخشی که بخواهند. از خرید کالا و تجهیزات گرفته تا زمینه صدور خدمات فنی و مهندسی. هرچند که روس‌ها خود در این زمینه‌ها ید طولایی دارند. اما می‌خواهم بگویم که ما محدودیتی برای همکاری تجار و بازرگانان ایرانی با روس‌ها نداریم.
می‌توانند در حیطه بحث‌های دولتی ورود کنند. بحث‌هایی که تاکنون در حوزه اختیارات دولت بوده است.
بله می‌توانند. در این زمینه بخش‌هایی هست که ممکن است در آن امکان همکاری دوجانبه دولت و بخش خصوصی وجود داشته باشد و ما بتوانیم به صورت دوجانبه وارد عمل شویم. اما در هر صورت موضوع روابط با روسیه تافته جدا بافته‌ای نیست. ما هر ساز و کاری که در روابط اقتصادی‌مان با دیگر کشورها در پیش گرفته باشیم در مورد روسیه نیز پیاده می‌کنیم.
تاکنون در رابطه با زمینه‌های همکاری نیز نشستی را برگزار کرده‌اید؟
ما چند دور نشسته‌ایم و در مذاکره با طرف روسی بر چشمگیر نبودن سطح روابط تجاری و اقتصادی‌مان تاکید کرده‌ایم. به آنها گفته‌ایم که در کدام بخش‌ها نیاز به فعالیت بیشتری داریم و در کدام موارد باید بهتر حرکت کنیم.
اما به نظر می‌رسد بهبود مناسبات با روس‌ها چندان هم آسان نباشد. مقامات کرملین در ژانویه با انتشار خبر قرارداد 20 میلیارددلاری ایران و روسیه جوی رسانه‌ای در جهان ایجاد کردند بعد این موضوع چندین بار از سوی مسکو تکذیب و تایید شد و در نهایت هم با سفر وزیر نفت ایران به روسیه ابتدا خبر از قرارداد جدید دادند و بعد هم گفتند صحت ندارد و حرف از صدور بیانیه زدند.
این را باید از خود روس‌ها بپرسید.
به هر حال شما مسوول ایرانی کمیسیون مشترک همکاری‌های دوجانبه هستید و باید از ماحصل موضوعات اطلاعی داشته باشید.
گفتم که نمی‌دانم.
روس‌ها در نشست‌های دوجانبه با شما مایل به همکاری در کدام بخش‌ها بوده‌اند؟ یعنی می‌خواهند در چه مواردی برای بهبود مناسبات تجاری با طرف ایرانی ورود کنند؟
جاده‌سازی و راه‌سازی، ساخت نیروگاه و راه‌آهن. هرچند که ما پیش از بررسی درخواست‌های آنها ابتدا به ارزیابی رقابتی بودن قیمت‌هایشان می‌پردازیم. یعنی اینکه ببینیم می‌توانند در بازار رقابتی با دیگر کشورها حرفی برای گفتن داشته باشند یا نه؟ به هر حال ما در حال حاضر در خرید برخی از کالاها با مشکلی مواجه نیستیم و مانعی برای استفاده از محصولات کشورهای دیگر نداریم. به همین جهت قطعاً قیمت و کیفیت کالاهای خریداری‌شده جزو موضوعاتی است که توجه ویژه‌ای به آنها داریم. هرچند در زمینه نقل و انتقالات پولی و بانکی امکان سهولت در کار وجود ندارد و ممکن است کالا را از یک کشور بخریم و وجه آن را از طریق کشور دیگری در اختیارشان قرار دهیم.
همین بحث بانکی که شما به آن اشاره کردید یکی از دغدغه‌های تجار ایرانی است. اینکه به جهت همکاری بانک‌های روس با بانک‌های کشورهای غربی هنوز امکان جابه‌جایی پول در این کشور وجود ندارد و برای تبدیل روبل به ریال و برعکس با مشکلات مضاعفی مواجه هستند.
کاملاً درست است. هنوز برخی از بانک‌های روسی بر اساس استانداردهای آمریکایی‌ها حرکت می‌کنند و ما را با مشکلات فراوانی مواجه می‌سازند. این هم یکی از موارد است که شما در خرید کالاهای اساسی‌تان با آن روبه‌رو هستید. کالا را خریداری می‌کنید و بعد در پرداخت با مشکل مواجه می‌شوید. همان‌طور که گفتم هنوز برخی از بانک‌های خارجی در همکاری با ایران تردید دارند.
البته دستگاه‌های متولی روابط بازرگانی این کشور هم این‌طور هستند. بسیاری از تجار صادرکننده و واردکننده کالا به روسیه می‌گویند روزها و هفته‌ها برای دریافت روادید سفر به این کشور منتظر می‌مانند و بعضاً با درخواست‌هایشان موافقت نمی‌شود؟
اینها را باید در کمیسیون مشترک بررسی کرد.
این در حالی است که سفارت ایران موکداً می‌گوید مشکلی در صدور روادید برای روس‌ها ندارد و درخواست‌های آنها به سرعت مورد بررسی قرار می‌گیرد. کامیون‌داران ما هم با مشکلی مشابه ماه‌ها پشت مرزهای روسیه منتظر می‌مانند.
من از این موضوع اطلاعی ندارم و اگر اتاق‌های بازرگانی این موضوعات را به ما منعکس کنند قطعاً در دستور کار کمیسیون مشترک قرار می‌دهیم.
ما روابط اقتصادی‌مان با روسیه، با شهرهای مسکو و سن‌پترزبورگ است. تجار ایرانی می‌گویند می‌خواهند وارد بازار شهرهای دیگر روسیه هم بشوند اما برای توزیع کالاهایشان در شهرهای دیگر با مشکلات فراوانی از جمله کمبود سوخت مواجه هستند.
ما در کمیسیون مشترک به همه این موارد می‌پردازیم اما به جهت آنکه هنوز وارد مصادیق نشده‌ایم در مورد موانع احتمالی ارتقای مناسبات اطلاع خاصی نداریم.
یعنی منتظر برگزاری کمیسیون مشترک هستید تا به آنها بپردازید؟
نه اینکه هیچ ارزیابی نداشته باشیم اما در کل می‌خواهم بگویم کمیسیون‌های مشترک محل خوبی برای طرح موضوعاتی این‌گونه است و قطعاً آنها را مطرح می‌کنیم.
در این نشست‌هایی که با روس‌ها داشتید شرکت‌هایی چون گازپروم درخواست ورود به بازار ایران را نداشته‌اند؟
در ابتدا باید بگویم که زمینه کار برای تمامی شرکت‌های روس در ایران فراهم است. همان‌طور که برای شرکت‌های اروپایی و آمریکایی فراهم است. اما تمامی این شرکت‌ها دغدغه تحریم دارند. هرچند که ما از روس‌ها انتظار داریم فراتر از این موضوع در بازار ایران حاضر باشند. همان‌طور که چینی‌ها آمدند و پروژه گرفتند که ممکن است در برخی موارد موفق بوده باشند و در بعضی دیگر نه. اگر گازپروم بخواهد وارد صنعت ایران شود ما مخالفتی با آن نداریم. در همین زمینه برخی از شرکت‌های دیگر روسی نیز اظهار علاقه کرده‌اند اما گام عملیاتی برنداشته‌اند.
شاید به جهت اعمال تحریم‌ها از جانب برخی کشورها (اروپایی و آمریکا) مسکو در همکاری با تهران تجدیدنظر کند و مجدداً به بازار ایران بیندیشند.
ممکن است این‌طور باشد و بیشتر به طرف ما بیایند. ما زمینه افزایش همکاری را بر اساس انعقاد یادداشت تفاهم فراهم کرده‌ایم. البته به این دلیل یادداشت تفاهم را امضا نکرده‌ایم اما شرایط فعلی می‌تواند منجر به افزایش همکاری‌های ما با روس‌ها شود.
دیدگاه تان را بنویسید