دوستی با خرس

یک بار تایید می‌کنند و یک بار تکذیب. یک بار می‌گویند قراردادی در کار بوده است و بار دگر با توسل به همه ابزارهای اطلاع‌رسانی آن را رد می‌کنند. روزی از توافق برای مبادله کالا با نفت خبر می‌دهند و روز دگر این‌گونه عنوان می‌کنند که این خبرها جوسازی رسانه‌ای است و بس. داستان تهاتر نفتی ایران و روسیه این روزها یکی از جنجال‌برانگیزترین اخبار جهانی است و به این شکل از سوی مقامات ایرانی و روسی تایید و تکذیب می‌شود.

جزییات یک قرارداد
زمستان سال گذشته بود که رویترز از مذاکرات ایران و روسیه به منظور مبادله نفت در برابر کالا خبر داد و اعلام کرد: در صورتی که دو طرف به توافق برسند، مسکو روزانه بالغ بر 500 هزار بشکه از نفت ایران را به ازای صادرات کالا و تجهیزات خریداری می‌کند.
این خبر به نقل از مقامات روسی درج شده بود و واکنش خاصی را از جانب مقامات ایرانی به دنبال نداشت تا فروردین‌ماه سال جاری که بیژن زنگنه، وزیر نفت در حاشیه نمایشگاه بین‌المللی صنعت نفت با طرح این موضوع که اصلاً تهاتری در کار نیست، بحث قرارداد 20‌میلیاردی دو کشور را نیز بی‌پاسخ گذاشت و تنها به ذکر این نکته اکتفا کرد که همه موضوعات پیرامون این قرارداد در حد یک مذاکره است.
خبر قرارداد نفتی ایران و روسیه پیش از این و در خلال سفر سال گذشته محمدجواد ظریف به مسکو و مذاکره با مقامات روس نیز مجدداً مطرح شده بود. در آن زمان حتی این‌گونه عنوان شد که وزیر امور خارجه برای مهیاسازی زمینه‌های انعقاد این قرارداد به مسکو سفر کرده است و کارها در جریان است.
به نظر می‌رسید مقامات ایرانی برای جلب دیدگاه‌های روس‌ها پس از توافق ژنو، انعقاد قرارداد 20 میلیارد‌ دلاری میان تهران و مسکو را به میان کشیده بودند.
پس از آن بود که خبرگزاری رویترز به نقل از مقامات روسی از امضای توافق 20‌میلیاردی ایران و روسیه برای مبادله نفت و کالا خبر داد.
قراردادی که به گفته اسدالله عسگراولادی راه را برای افزایش مناسبات اقتصادی تهران و مسکو می‌گشاید. شیوه اجرای قرارداد نیز آن‌گونه که رئیس اتاق بازرگانی ایران و روسیه می‌گوید به این شکل است که نفت ما در مسکو به پول تبدیل می‌شود و سپس در ازای پول مورد نظر ما اقدام به واردات کالا می‌کنیم؛ البته ما وجه مورد نظر را در مسکو دریافت می‌کنیم و در همان جا اقدام به معامله می‌کنیم. این وجه به یکباره یا در فاصله‌ای شش‌ماهه با کالای خریداری‌شده یکسان‌سازی می‌شود و در طول شش ماه مورد نظر میان نفت فروخته‌شده و کالای وارداتی توازن برقرار می‌شود.

تایید و تکذیب یک قرارداد
با وجود اینکه مقامات کرملین درصدد هستند تا ایران را مشتاق اصلی این قرارداد معرفی کنند اما به نظر می‌رسد با افزایش تحریم‌های روسیه که بعد از مناقشه اخیر با اتحادیه اروپا پیرامون مساله اوکراین رخ داد مسکو نیز چندان بی‌میل به انعقاد قرارداد 20 میلیارد‌دلاری نباشد. شاید به همین دلیل بود که با میزبانی از وزیر نفت ایران که به بهانه امضای یادداشت تفاهم همکاری‌های دو‌جانبه ایران و روسیه برگزار شد مجدداً این مساله را مطرح
کردند.
هرچند که ساعاتی بعد این‌گونه عنوان کردند که انتشار خبر مذکور به شکل مطروحه آن درست نبوده است. وزارت انرژی روسیه در نخستین گام با صدور بیانیه‌ای از قرارداد 20 میلیارد ‌دلاری خرید نفت ایران از سوی روسیه در ازای صدور کالا و ساخت نیروگاه و توسعه بخش انرژی ایران خبر داد. اما پس از مدتی این بیانیه از سایت وزارت انرژی روسیه حذف شد و مقامات این وزارتخانه اعلام کردند جزییات قرار‌داد جدید خرید نفت ایران از سوی روسیه متعاقباً اعلام می‌شود.
یکی از مقامات رسمی ایران گفته است: ایران روزانه 300 هزار بشکه نفت خام از طریق دریای خزر و باقی آن را احتمالاً از طریق بندرعباس در اختیار روسیه می‌گذارد و بهای نفت نیز اندکی کمتر از قیمت آن در بازارهای بین‌المللی است.
بر اساس قرارداد منعقده میان مقامات وزارت نفت ایران با وزارت انرژی روسیه هیچ‌گونه تجهیزات نظامی در این معاملات دادوستد نمی‌شود و این معامله در مجموع به ارزش 15 الی 20 میلیارد دلار در جریان خواهد بود. با وجود آنکه تهران و مسکو اعلام می‌کنند موکداً هدف از مناسبات اقتصادی ایران و روسیه صادرات کالاهای اساسی و خدماتی است اما ماری هارف سخنگوی وزارت خارجه آمریکا با طرح این موضوع که ما به طور شفاف نگرانی‌هایمان را به هر دو طرف (ایران و روسیه) اعلام کرده‌ایم، می‌گوید: که اگر این توافقنامه پیشرفتی داشته باشد نگرانی‌های جدی را ‌خواهد برانگیخت؛ چنین توافقنامه‌ای برخلاف توافق هسته‌ای ایران و 1+5 است و می‌تواند تحریم‌های آمریکا را علیه افراد و شرکت‌های حاضر در این توافقنامه به همراه داشته باشد.