جکت فاز ۱۳ در زمان نصب آن غرق شد

ظهر روز سه‌شنبه گذشته بود که اولین خبر مبنی بر غرق شدن جکت فاز 13 در رسانه‌ها مخابره شد. پس از غرق شدن شش کیلومتر از لوله‌های فاز 19 در هفتم آذرماه سال جاری و همچنین غرق شدن شناور کوشا1 که مشغول کارهای تکمیلی لوله‌گذاری فاز 12 بود، این سومین خبر غرق شدن تجهیزات مرتبط با فازهایی است که قرارداد توسعه 35ماهه آنها اردیبهشت 89 میان وزارت نفت و کنسرسیومی از پیمانکاران داخلی امضا شده بود. قرار بود توسعه تقریباً 10 فاز پس از 35 ماه به پایان برسد، اما همین غرق شدن جکت فاز 13 بیش از یک سال کار توسعه را با تاخیر مواجه می‌کند. چرا که به گفته متخصصان برای جابه‌جایی این جکت 40 میلیون دلاری، به حداقل یک‌سال زمان نیاز است و البته به جرثقیل‌هایی نیاز است که ایران به آنها دسترسی ندارد. این در حالی است که علاوه بر اینکه هزینه ساخت این جکت 40 میلیون دلار بوده و به دلیل آسیب‌های جدی که به آن وارد شده نیاز به تعمیر و بازسازی دارد، روزانه یک میلیون و 100هزار دلار نیز هزینه کشتی نصاب آن است. حالا برای بیرون کشیدن این جکت باید جرثقیل‌هایی اجاره شوند که هزینه اجاره روزانه آنها بیش از این ارقام است و اینها همه خسارت‌هایی است که این اتفاق به پیمانکاران وارد کرده است. اما رئیس بیمه ایران اعلام کرده این جکت تحت بیمه ایران بوده و مشکلی هم برای جبران خسارت آن وجود ندارد. اما نکته قابل تامل این است که این جکت 1850 تنی در نقطه نصب آن یعنی در 70 کیلومتری ساحل عسلویه به دریا افتاده و علاوه بر اینکه خودش خسارت‌های جدی دیده، محل نصب را نیز با خسارت‌هایی مواجه کرده که ترمیم آنها زمان‌بر است. برخی منابع خبری هم علت این حادثه را شکستن بوم جرثقیل اچ‌ال 5000 متعلق به شرکت صنعتی دریایی ایران اعلام کرده‌اند که در سال 89 نیز در هنگام نصب جکت میدان نفتی هنگام دچار حادثه شده بود که پس از تعمیر، حمل جکت فاز 13 به آن واگذار شد. این در حالی است که مدیرعامل شرکت صنعتی دریایی ایران (صدرا) با اعلام اینکه غرق ‌شدن جکت فاز 13 پارس جنوبی «علت ویژه» دارد که به‌زودی اعلام می‌شود، گفت: جرثقیل صدرا عامل سانحه نبوده است.

تاخیرهای پارس جنوبی ادامه دارد
تاخیرهای ایجادشده در میدان پارس جنوبی تنها به بدقولی پیمانکاران و غرق شدن سازه‌ها ختم نمی‌شود. منابع خبری از تعطیلی فاز 14 پارس جنوبی پس از پیشرفت 44 درصدی آن هم خبر داده‌اند. این در حالی است که سخنگوی وزارت نفت در روزهای گذشته از افتتاح و بهره‌برداری از پنج فاز جدید پارس جنوبی تا پایان سال جاری خبر داده بود. اما منابع آگاه از اوضاع نابسامان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس جنوبی به دلیل کمبود منابع مالی خبر دادند. وزیر نفت نیز در هفته‌های گذشته با حضور در کمیسیون انرژی، با ارائه گزارشی از روند پیشرفت فیزیکی فازهای جدید پارس جنوبی عنوان کرده تا پایان سال بعید است فاز جدیدی به بهره‌برداری برسد و تنها احتمال آن می‌رود که یک فاز در اوایل سال آینده به بهره‌برداری برسد. یک مقام آگاه با اعلام اینکه فاز 14 پارس جنوبی رسماً به حالت تعطیلی درآمده، به خبرنگار تسنیم گفت: بقیه فازها نیز نیروهایشان را کم کرده‌اند و شرکت تاسیسات دریایی نیز 200 نفر از کارکنان خود را اخراج کرده است. وزیر نفت نیز دستور داده همه پیمانکاران کم‌کار از منطقه اخراج شوند و همین موضوع موجب التهاب در فضای کاری منطقه شده است و هنوز هم از کمک‌های صندوق توسعه ملی خبری نیست. تا پایان آبان‌ماه فاز‌های 12 و 15 و 16 به عنوان پیشروترین فازهای پارس جنوبی با 85 و 90 درصد پیشرفت همراه بوده‌اند. فازهای 17 و 18 نیز 75 درصد از پیشرفت فیزیکی خود را پشت سر گذاشته و فاز 13 نیز تا آخر آبان‌ماه 56 درصد پیشرفت داشته است. این در حالی است که فاز 19، 52 درصد پیشرفت و فازهای 20 و 21 نیز 43 درصد پیشرفت داشته‌اند. فازهای 22، 23 و 24 نیز در مجموع 55 درصد پیشرفت فیزیکی داشته‌اند. این در حالی است که پیشرفت لایه نفتی پارس جنوبی 61 درصد بوده که 30 درصد آن مربوط به فاز مطالعاتی این لایه نفتی است. این در حالی است که موعد قراردادهای 35ماهه توسعه فازهای جدید پارس جنوبی که در اردیبهشت‌ماه سال 89 به امضا رسید، نهایتاً تا پایان اسفندماه به سر می‌رسد و هنوز هیچ فازی از این قرارداد نه‌تنها به بهره‌برداری نرسیده، بلکه با پیشرفت فیزیکی مناسبی نیز به ویژه در بخش دریا همراه نبوده است. به نظر می‌رسد اگر در بهترین حالت بخش خشکی تعدادی از فازهای جدید نیز در سال آینده به بهره‌برداری برسد، ماجرای فازهای 9 و 10 بار دیگر تکرار می‌شود؛ فازهایی که هنوز نه‌تنها بخش دریایی‌شان به بهره‌برداری نرسیده، بلکه به دلیل اختلاف زمان افتتاح بخش خشکی و دریا، بخش خشکی دچار استهلاک نیز شده است. تکرار این داستان برای فازهای جدید نیز دور از انتظار نیست.