معاون ناشران شرکت بورس تهران از چگونگی پذیرش شرکت‌ها تا پایان سال جاری می‌گوید
تغییر مسیر بورس با ورود شرکت‌های جدید
تا پایان سال قرار است ۴۰ شرکت جدید وارد بورس تهران شوند آن هم در شرایطی که در نیمه اول سال تنها عرضه اولیه دو شرکت در بورس تهران انجام شد. هدف از شتاب بی‌سابقه در عرضه‌های اولیه در بورس تهران چیست؟ چرا در این شرایط رکودی بازار سهام قرار است موج عظیمی از شرکت‌ها وارد بازار سرمایه شوند؟ آیا بورس بازار جذابی برای شرکت‌های تازه‌وارد است؟ آیا تا پایان سال ۴۰ شرکتی که برخی از آنها پذیرش شده‌اند و برخی دیگر در حال پذیرش هستند به مرحله عرضه اولیه خواهند رسید؟ اینها پرسش‌هایی است که روح‌الله حسینی‌مقدم معاون ناشران و اعضای بورس اوراق بهادار تهران در گفت‌وگو با تجارت فردا پاسخ می‌دهد.
تا پایان سال قرار است 40 شرکت جدید وارد بورس تهران شوند آن هم در شرایطی که در نیمه اول سال تنها عرضه اولیه دو شرکت در بورس تهران انجام شد. هدف از شتاب بی‌سابقه در عرضه‌های اولیه در بورس تهران چیست؟ چرا در این شرایط رکودی بازار سهام قرار است موج عظیمی از شرکت‌ها وارد بازار سرمایه شوند؟ آیا بورس بازار جذابی برای شرکت‌های تازه‌وارد است؟ آیا تا پایان سال 40 شرکتی که برخی از آنها پذیرش شده‌اند و برخی دیگر در حال پذیرش هستند به مرحله عرضه اولیه خواهند رسید؟ اینها پرسش‌هایی است که روح‌الله حسینی‌مقدم معاون ناشران و اعضای بورس اوراق بهادار تهران در گفت‌وگو با تجارت فردا پاسخ می‌دهد.
به گفته مدیرعامل شرکت بورس تهران در نیمه دوم سال جاری قرار است آماده‌سازی 40 شرکت برای ورود به بورس تهران انجام شود. در این زمینه شرکت بورس برای ورود این حجم بالا از شرکت‌ها چه برنامه‌ای دارد؟
ما در شرکت بورس تهران از اواخر سال گذشته و اوایل سال جاری در جهت جذب شرکت‌های جدید با هدف افزایش ارزش بازار به‌طور جدی بر بازاریابی تمرکز کردیم. تا پیش از این منتظر بودیم که شرکت‌ها به سراغ بورس بیایند و سهام خود را در بازار عرضه کنند. اما با توجه به سیاست‌های اخیر شرکت بورس اوراق بهادار تهران این رویه را تغییر دادیم تا عمق و ارزش بازارمان را افزایش دهیم. بنابراین براساس برنامه بازاریابی که تعریف کردیم به سمت شرکت‌ها رفتیم و با آنها برای عرضه سهامشان از طریق بورس اوراق بهادار مذاکره کردیم. حتی آنها را برای تامین مالی از طریق بورس یا انتشار انواع اوراق بهادار در بازار سرمایه ترغیب کردیم. یکی از نکاتی که در این حوزه به آن تاکید کرده‌ایم، بحث منافع غیرمادی بازار سرمایه و بورس اوراق بهادار است. درست است که منافع مادی که در بورس‌های کشور ما به شرکت‌ها تعلق می‌گیرد نسبت به بسیاری از کشورها عدد
بالایی است، اما انگیزه برای حضور در بورس را چندان افزایش نمی‌دهد. بنابراین ما سعی کردیم بر روی منافع غیرمادی این موضوع دست گذاشته و بر روی آن تاکید کنیم. وقتی با سهامداران عمده و شرکت‌های مختلف بحث می‌کنیم، در رابطه با منافعی صحبت می‌کنیم که به لحاظ مادی ارزش آنها بسیار بیشتر از منافع مادی است. زمانی که می‌توانیم سهامداران و شرکت‌ها را با وجود چنین منافعی قانع کنیم، شاهد تمایل آنها برای عرضه سهامشان در بورس هستیم. یکی از نکات حائز اهمیت، رمز جاودانگی بازار سرمایه است که به شرکت‌ها کمک کرده تا عمر طولانی‌تری داشته باشند. نکته قابل تامل این است که بورس اوراق بهادار به شرکت‌ها کمک کرده تا بتوانند برنامه‌های بسیار بزرگی را که معمولاً هیات‌مدیره‌های شرکت‌ها در قالب برنامه‌های توسعه‌ای تدوین می‌کنند از قبل بازار سرمایه و در واقع از قبل نگاهی که به بحث تامین مالی دارند، در بازار سرمایه انجام دهند. در واقع این شرکت‌ها می‌توانند برنامه‌های بزرگی را که سرمایه شرکایشان اجازه اجرای آنها را نمی‌دهد در بازار سرمایه انجام دهند. تاریخچه شرکت‌هایی که عمدتاً عمر طولانی داشته‌اند و فعالیت‌شان از شرکت‌های کوچکی در حاشیه شهرها
آغاز شده و اکنون به شرکت‌های چندملیتی تبدیل شده‌اند، نشان می‌دهد که این شرکت‌ها در سایه حضور در بورس به این دستاوردها رسیده‌اند. خوشبختانه نگاهی اقتصادی در میان شرکت‌ها و مدیران ما وجود دارد و آنها نیز به توسعه کسب‌وکارهای خود تمایل دارند. این مقدمه را بیان کردم تا بگویم این موضوع سبب شد تا امسال درخواست‌های بسیاری برای پذیرش شرکت‌ها برای ورود به بورس تهران داشته باشیم. در این زمینه 40 شرکت اعلام آمادگی کرده‌اند که در نیمه دوم سال جاری مراحل پذیرش آنها انجام خواهد شد.
با این حال نیمه نخست سال جاری در حالی سپری شد که در بورس تهران تنها دو شرکت عرضه اولیه شد. علت چنین شتابی در عرضه‌های اولیه در این نیمه سال چیست؟
درست است، ما در نیمه اول سال تنها دو شرکت در بورس تهران عرضه کردیم که اگر عرضه شرکت آسان‌پرداخت را در مهرماه در نظر بگیریم تعداد آنها به سه شرکت می‌رسد. آماده‌سازی و پذیرش حدود 40 شرکت اقدامی زمانبر است و نمی‌توانستیم در ابتدای سال این حجم از شرکت‌ها را به یکباره آماده کنیم. اگرچه روند آماده‌سازی و پذیرش شرکت‌ها به نسبت سال‌های قبل شتاب گرفته است. به‌طوری که از ابتدای سال تاکنون 12 جلسه هیات پذیرش انجام شد که خود این موضوع نکته‌ای بسیار مهم به شمار می‌رود. در سال‌های گذشته جلسات هیات پذیرش بعضاً هر پنج هفته یک بار انجام می‌شد، این در صورتی است که در برخی از ماه‌های گذشته، هر هفته یک جلسه هیات پذیرش داشته‌ایم. با توجه به این امر این زمینه فراهم شد که تا 40 شرکت در نیمه دوم سال جاری در بورس تهران در مرحله پذیرش قرار بگیرند. بعد از اینکه فرآیند پذیرش سپری شد، باید با توجه به زمانی که دستورالعمل پذیرش در اختیار بورس تهران و شرکت‌های مربوطه قرار
داده است، فرآیند آماده‌سازی برای درج آنها روی تابلو سپری شود. زمانی که نماد شرکت در بورس تهران درج می‌شود، امکان انتشار صورت‌های مالی و انتشار گزارش‌های شرکت از طریق کدال فراهم می‌شود و این عامل زمینه عرضه اولیه را فراهم می‌کند. وقتی که گزارش‌ها به صورت کامل از طریق سامانه اطلاع‌رسانی ناشران (کدال) منتشر شود تازه می‌توانیم زمانی را با توجه به کشش بازار و با توجه به تمایل سهامدار عمده، برای عرضه اولیه سهام تعیین کنیم. در نتیجه از این جهت که 40 شرکت در نیمه دوم سال پذیرش می‌شوند نگرانی وجود ندارد. اما به‌طور طبیعی ممکن است برخی از این شرکت‌ها تا پایان سال به مرحله عرضه اولیه نرسند. آنچه برای ما اهمیت دارد، آماده‌سازی این 40 شرکت تا پایان سال است.
در شرایط فعلی با توجه به رکودی که بازار سرمایه در آن قرار دارد و حتی در فصل بهار بازدهی حدود پنج درصد منفی را برجای گذاشت آیا بورس تهران جذابیت لازم را برای ورود شرکت‌های جدید دارد؟
درست است با شرایط رکودی در بازار سرمایه مواجه هستیم و از این بابت نگرانی وجود دارد. چراکه ممکن است کشش بازار به اندازه‌ای نباشد که بتوانیم عرضه‌های اولیه بزرگی را با این شرایط در بورس انجام دهیم. همچنین نگرانی از دید سهامداران عمده وجود دارد. به هر حال سهامداران عمده سالیان سال در پروژه و شرکتی سرمایه‌گذاری می‌کنند و در زمان عرضه سهام خود در بورس، انتظار دارند که منافع مناسبی در بازار به دست بیاورند. حال اگر شرایط بازار رکودی و کم‌رونق باشد، آنها را دچار نگرانی و تردید می‌کند که وارد بازار سرمایه شوند. در نتیجه یکی از ملاحظات در عرضه‌های اولیه، بررسی شرایط بازار است. سازمان بورس و همچنین شرکت بورس اوراق بهادار تهران همیشه به این موضوع توجه می‌کنند و یکی از دلایل کم بودن میزان عرضه‌های اولیه در نیمه نخست سال بررسی‌هایی بود که انجام شد تا فشار مضاعفی به بازار وارد نشود.
آیا ترافیک بالای عرضه شرکت‌ها، مشکلات گذشته در عرضه‌های اولیه را در بورس تهران تکرار نخواهد کرد؟ در مقطعی به رغم اینکه بازار در شرایط صعودی قرار داشت اما شتاب عرضه‌های اولیه باعث گلایه فعالان بازار شد چراکه این عرضه‌ها با هدف جلوگیری از رشد بی‌رویه انجام شدند.
معتقدم گاهی معرفی شرکت‌های جدید و جذاب سبب تغییر مسیر بازار سرمایه می‌شود. با مرور تجربه چند شرکت می‌توان گفت در دورانی که حجم معاملات کم بوده است، معرفی برخی از شرکت‌های بزرگ با قیمت‌های جذاب توانسته است سبب تغییر مسیر بازار و بازگشت آن به شرایط مناسب شود. در نتیجه اگر ما شرکت‌هایی در حوزه‌هایی جذاب‌تر را که سرمایه‌گذاران تمایل بیشتری برای حضور در این حوزه‌ها دارند به بازار معرفی کنیم، می‌توانیم از لحاظ جذب منابع جدید به بازار کمک کنیم. البته در سوال قبلی اشاره کردم ملاحظات مربوطه در عرضه اولیه شرکت‌ها را در نظر می‌گیریم و اگر در مراحل کارشناسی تشخیص بدهیم در این شرایط بازار کشش لازم برای عرضه سهام شرکتی را ندارد قطعاً در عرضه آن شرکت عجله نمی‌کنیم. لازم است که توضیح مختصری در رابطه با سایر ابزارهای سرمایه‌گذاری و مالی دهیم. در
گذشته تمام تمرکز ما در بورس تهران روی سهام بود. عقیده شخصی‌ام این است که توجه صرف به یک ابزار مالی برای کسب‌وکار بورسی مناسب نیست. یکی از دلایل آن این است که ذائقه، سلیقه و درجه ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاران بسیار متفاوت است و نمی‌توانیم از تمام سرمایه‌گذارانی که در بورس هستند بخواهیم که در سهام سرمایه‌گذاری کنند. اگر بتوانیم زمینه حضور سایر ابزارها و زمینه به وجود آمدن سایر نهادها را فراهم کنیم، می‌توانیم عمق بیشتری به بازار خود ببخشیم. یکی از برنامه‌هایی که در این زمینه پیگیری کرده‌ایم، حوزه ابزارهای بدهی بود. ما سعی کردیم با تسهیل شرایط عرضه انواع اوراق بدهی در بورس تهران و با بازاریابی و معرفی ابزارها به شرکت‌ها برای تامین مالی، برای استفاده از ناشران بورسی و غیربورسی در انتشار این اوراق بهادار گامی برداریم. اکنون تعداد 17 اوراق بدهی در بورس تهران پذیرفته شده است. این تعداد آمار خوبی است و می‌تواند به آن دسته از سرمایه‌گذارانی که به سرمایه‌گذاری در بورس تهران تمایل دارند اما شرایط فعلی را برای حضور در سهام مساعد نمی‌بینند کمک کند. چراکه این اوراق بدهی درجه ریسک پایین‌تری دارد. همچنین برای آنکه بتوانیم حضور
طیف بیشتری از سرمایه‌گذاران را داشته باشیم، روی صندوق‌های سرمایه‌گذاری تمرکز کردیم. فعالیت گسترده‌ای در این حوزه داشتیم و با کمک شرکت‌های تامین سرمایه توانسته‌ایم تعدادی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس را داشته باشیم. صندوق زمین و ساختمان و صندوق قابل معامله در سهام از نمونه‌هایی است که در چند ماه اخیر به بازار عرضه شده است و با توجه به برنامه‌ریزی‌هایی که انجام داده‌ایم در آبان‌ماه امکان پذیره‌نویسی دو صندوق قابل معامله دیگر در بورس تهران فراهم می‌شود.
تاکنون چه اقداماتی در جهت تسهیل ورود شرکت‌ها و افزایش ارزش بازار انجام شده است؟
یکی از مطالبات بازار سرمایه از بورس اوراق بهادار افزایش سرعت فرآیند پذیرش بود. برای آنکه بتوانیم در خصوص درخواست بازار سرمایه اقدامی انجام دهیم، روی فرآیندهای پذیرش در بورس بررسی انجام دادیم. از هیات پذیرش درخواست کردیم تا تعداد جلسات هیات پذیرش را افزایش دهیم. نتیجه این بود که زمان پذیرش یک شرکت در بورس که در گذشته حدود چهار یا پنج ماه طول می‌کشید حتی به کمتر از 20 روز برسد. اینکه ما مراحل آماده‌سازی شرکت‌ها را به شکل مناسب پیش ببریم که در نهایت باعث شود شرکت‌ها با پرونده‌ای خوب به هیات پذیرش معرفی شوند و جزیی از شرکت‌های بورسی قلمداد شوند اتفاقی بزرگ است. این اتفاق چند نکته مهم را نیز به ما یادآوری می‌کند، اینکه مشاوران پذیرش با این موضوعات آشناتر شده‌اند و بخش قابل توجهی از کارها در حوزه مشاوران پذیرش انجام می‌شود. یعنی بخشی از آماده‌سازی شرکت را مشاور پذیرش بر عهده دارد. امیدنامه و برنامه کسب‌وکار مناسبی را تهیه می‌کند و به این ترتیب اعضای هیات پذیرش را قانع می‌کند. همچنین همکاران ما در بورس نیز تلاش
کردند تا این اتفاق صورت گیرد، اعضای هیات پذیرش نیز وقت گذاشتند. در نهایت توانستیم برای بخش قابل توجهی از شرکت‌هایمان آمار چند ماهه سپری شدن فرآیند پذیرش را به چند هفته برسانیم. این امر یکی از مهم‌ترین دستاوردهای ماست و از آنجا که تعداد پرونده‌های زیادی را تا پایان سال داریم لازم بود که این اتفاق بیفتد.
این 40 شرکت در چه مرحله‌ای برای ورود به بورس تهران قرار دارند؟
بخشی از شرکت‌ها در مرحله آماده‌سازی قبل از درج هستند. از جمله این شرکت‌ها می‌توان به نفت جی اشاره کرد. این شرکت، شرکتی است که در حوزه فرآورده‌های نفتی فعالیت می‌کند و نام تجاری آن برای صاحبان صنعت شناخته‌شده است. شرکت گروه دارویی برکت نیز از شرکت‌هایی است که مراحل آن نزد سازمان ثبت شده است و در مرحله درج قرار دارد. این شرکت، از شرکت‌های خوبی است که در حوزه صنعت دارو فعالیت می‌کند و همچنین در حوزه ساخت شهرک دارویی، زیرساخت‌های خوب و مناسبی را فراهم کرده است. این شرکت در مرحله بهره‌برداری قرار دارد و یک کار بزرگ و ملی توسط این شرکت انجام شده است. نکته مهم این است که سرمایه‌گذاری گروه دارویی برکت در بخش های‌تک صنعت دارو است، این در حالی است که بیش از 95 درصد صنعت دارویی ما تا به امروز در صنایع های‌تک نبوده است. شرکت ایرانیان اطلس، شرکتی در حوزه ساختمان‌سازی فعال است که عمدتاً در حوزه ساختمان‌های تجاری و لوکس کار می‌کند و از جمله شرکت‌هایی است که مرحله آماده‌سازی آن برای درج در حال انجام است و به گمانم در آذرماه فرآیند آن نهایی
می‌شود.
آیا صنعت جدیدی نیز با ورود این شرکت‌های جدید به بورس تهران اضافه خواهد شد؟
قرار است در این دوره اولین شرکت تامین سرمایه وارد بورس تهران شود. طبیعتاً با ورود این شرکت، صنعتی جدید به بورس تهران اضافه خواهد شد. به همین جهت شرکت تامین سرمایه امید به عنوان اولین تامین سرمایه‌ای که در بورس تهران سهام عرضه خواهد کرد، پذیرش شده است. البته اساسنامه آن باید با اساسنامه شرکت‌های بورسی مطابقت داشته باشد. مراحل نهایی این شرکت در حال طی شدن است. شرکت‌های دیگری نیز وجود دارند که باید فرآیند آنها نیز برای ورود به بورس اوراق بهادار تهران انجام شود. تصور می‌کنیم پرونده‌های موجود را نیز بتوانیم یکی پس از دیگری ابتدا برای پذیرش آماده کنیم تا به این ترتیب سهام این شرکت‌ها پس از پذیرش، با انتشار امیدنامه‌ها و برنامه‌های کسب‌وکار و همچنین صورت‌های مالی‌شان به بازار معرفی شوند تا عرضه اولیه آنها در زمان مناسب بازار انجام گیرد. البته در زمینه صنعت هتلداری و نیروگاه نیز پذیرش شرکت‌هایی را که در این حوزه فعال هستند در برنامه داریم.
با توجه به اینکه مشکلاتی در ورود شرکت ایرانسل به بورس وجود داشت و تاکنون ورود این شرکت به بورس طول کشیده است و اینکه مدیرعامل شرکت بورس گفته است تقاضای کتبی را ارسال نکرده‌است اما مذاکرات اولیه برای حضور این شرکت نیز انجام شده است، آیا تا پایان سال شاهد عرضه این شرکت خواهیم بود؟
همان‌طور که می‌دانید ایرانسل یک سهامدار خارجی و دو گروه سهامدار داخلی دارد. ما صحبت‌هایی را با سهامداران داخلی ایرانسل انجام داده‌ایم. سهامدار داخلی موافق ورود شرکت ایرانسل به بورس است اما هنوز توافق نهایی با سهامدار خارجی انجام نشده است. بحث پذیرش این شرکت بر اساس مقرراتی که رگولاتوری ایجاد کرده و همچنین تمایل خود شرکت مطرح شده است. گروه سهامدار داخلی قول داده‌اند جلسه‌ای را با طرف خارجی برای ما فراهم کنند تا بتوانیم راجع به این مسائل در آن جلسه صحبت‌هایی کنیم که در نهایت جمع‌بندی‌هایی صورت گیرد. شاید تا پایان امسال نتوان در خصوص عرضه اولیه ایرانسل صحبت کرد، اما شاید بتوانیم در این مقطع پذیرش این شرکت در بورس اوراق بهادار تهران را انجام دهیم.
با این اوصاف کدام شرکت‌ها در مرحله مذاکره اولیه برای پذیرش در بورس تهران قرار دارند؟
حدود 10 شرکت در مرحله مذاکره اولیه قرار دارند. امید است با مذاکراتی که با مدیران این شرکت‌ها انجام می‌دهیم تا پایان سال حداقل مرحله پذیرش آنها انجام شود.
اختلال در سیستم معاملاتی اخیراً باعث بروز مشکلاتی در بازار به ویژه برای عرضه‌های اولیه شده و باعث گلایه فعالان بازار شده است. علت بروز این مشکلات چیست؟ چرا بیشتر این مشکلات ساختاری در شرایطی که تعداد معامله‌گران در بازار افزایش می‌یابد به ویژه در زمان عرضه‌های اولیه رخ می‌دهد؟
برای حل این مسائل مانند اختلال در سامانه معاملات، کارهای فنی در شرکت مدیریت فناوری در حال انجام است که نتیجه آن را در چند هفته آینده شاهد خواهیم بود. به این ترتیب بخشی از مشکلات به وجود آمده از بین می‌رود. همچنین با توجه به نهایی شدن روش ثبت دفتری در سازمان بورس اوراق بهادار و در صورتی که به تصویب نهایی سازمان بورس برسد، این امکان فراهم می‌شود که ما نیز مانند بسیاری از بورس‌های دنیا از این روش مناسب برای عرضه اولیه استفاده کنیم. این روش کاملاً حرفه‌ای است و مسوولیت مشاوران پذیرش و شرکت‌های تامین سرمایه را در این حوزه افزایش می‌دهد و به این ترتیب آنها برای بازاریابی شرکت‌ها، از قبل اقداماتی را انجام می‌دهند و در نهایت این شرکت‌ها به بورس و جامعه سرمایه‌گذاری معرفی می‌شوند. اگرچه برای حل این اختلالات به لحاظ فنی
کارهایی در حال انجام است که این مشکلات در حال رفع شدن هستند، اما با روش‌های پذیرفته‌شده دنیا در این عرصه هم می‌توانیم بخشی از این اختلالات را در آینده نزدیک کاهش دهیم.
به‌طورکلی ورود شرکت‌های جدید چقدر بر ارزش بازار سرمایه تا پایان سال اضافه خواهند کرد؟
از نظر من ورود شرکت‌های جدید و ورود ابزارهای سرمایه‌گذاری جدید به شرکت‌هایی که با انتشار ابزارهای مختلف سرمایه‌گذاری در فهرست بورس هستند کمک می‌کند تا اهدافی از جمله تامین مالی و همچنین راه‌های دسترسی سرمایه‌گذاران به شرکت را افزایش دهند. از طرفی حضور شرکت‌های جدید و حضور صنایع جدید، به جذب قشر جدیدی از سرمایه‌گذاران در بازار کمک می‌کند. بخش قابل توجهی از شرکت‌هایی که در سال جاری پیگیری کردیم از اندازه بالایی برخوردار هستند، در نتیجه می‌توان انتظار داشت ارزش بازار بورس اوراق بهادار تهران در سال جاری و سال آینده به شکل قابل ملاحظه‌ای افزایش پیدا کند. این امید وجود دارد که با مساعدتر‌شدن شرایط بازار، بخش قابل توجهی از شرکت‌هایی را که برای آنها برنامه‌ریزی کرده‌ایم و پرونده آنها تکمیل می‌شود در بازار عرضه کنیم.
دیدگاه تان را بنویسید