بنزین پاک از شنبه در تهران، کرج و اراک

سازمان محیط زیست با پافشاری‌هایی که کرد، از ابتدای این هفته سه شهر را زیر پوشش بنزین با استاندارد یورو4 قرار داده که از لحاظ کیفی آلودگی هوای کمتری را سبب می‌شود. سعید متصدی‌‌زرندی معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست در گفت‌وگو با تجارت فردا تاکید دارد برخلاف سخنان مسوولان پتروشیمی‌ها آنچه در واحدهای پتروشیمی تولید می‌شده بنزین نبوده بلکه یکسری حلال‌های صنعتی با میزان آلایندگی بالا بوده و طبق قرار با وزارت نفت از تمام چرخه تولید بنزین حذف می‌شوند. به گفته او بنزین وارداتی هم استاندارد یورو5 خواهد داشت. اما در مورد کیفیت گازوئیل هنوز موفقیت چندانی حاصل نشده است و منتظر ارتقای کیفیت واحدهای گازوئیل‌ساز هستند.

در گفت‌وگویی که تجارت فردا با عضو هیات‌مدیره پتروشیمی‌ها داشت، آقای بیات عنوان می‌کنند بنزین تولیدی پالایشگاه‌ها بی‌کیفیت بوده و از قضا بنزین پتروشیمی‌ها به خاطر مخلوط شدن با بنزین پالایشگاه‌ها، به کیفیت تولیدات پالایشگاه‌های قدیمی کمک می‌کرده است. در نهایت هم از خروج بنزین تولیدی پتروشیمی‌ها از زنجیره مصرف داخلی استقبال کردند. اگر این سخن صحیح است، پس چرا سازمان محیط زیست این‌طور در مورد بنزین تولیدی پتروشیمی‌ها موضع می‌گرفت؟
دوستان باید صادقانه در این مورد سخن بگویند، اصلاً آن چیزی که توسط پتروشیمی‌ها تولید و تحویل پالایشگاه‌ها می‌شد، که اسمش بنزین نبود. بنزین آن چیزی است که تولیدی پالایشگاه‌های ما بوده؛ در چند سال گذشته به خاطر تحریم و کسری بنزین، حلال‌هایی صنعتی که بسیار گران‌تر از بنزین هم قیمت‌شان تمام می‌شد توسط واحدهای پتروشیمی تولید و با سوخت پالایشگاه‌ها ادغام می‌شدند. این امر سبب می‌شد میزان آروماتیک و بنزن‌های بنزین تولیدی هم افزایش پیدا کند. بررسی‌های ما می‌گوید 10 درصد بنزن و در بهترین حالت دو درصد بنزن موجود در بنزین‌های تولیدی به این شیوه اضافه می‌شود. به همین دلیل با پیگیری‌هایی که با وزارت نفت و مکاتباتی که با مسوولان پتروشیمی کشور داشتیم این درخواست مکرراً صورت گرفت که تولیدی پتروشیمی‌ها از چرخه مصرف کشور حذف شوند.

یعنی شما عنوان می‌کنید ماده تولیدی آنها اصلاً بنزین نیست. در حالی که آنها می‌گویند بنزین با‌کیفیتی دارند که مشتری خارجی هم دارد.
واقعاً بنزین نیست. آنچه الان پتروشیمی‌های کشور تولید می‌کنند و به پالایشگاه‌ها تحویل می‌دهند یک حلال است. حلال‌های صنعتی که در دوره کسری به بنزین تولیدی پالایشگاه‌ها اضافه می‌شد تا حجم بنزین تولیدی کشور بالا رود؛ لذا الان می‌خواهیم که این حلال‌های افزوده‌شده به بنزین حذف شوند. شما فرآیند پتروشیمی‌ها را که بررسی کنید، می‌بینید که تولیدات آنها اصلاً ویژگی‌های بنزین را ندارد. این حلال‌ها ویژگی‌شان قابلیت سوخت است. اما قرار نیست هر چیزی را که قابل سوختن در خودرو بود بنزین بنامیم. اگر این‌طور باشد که بنزن و آروماتیک هم قابلیت سوختن دارد. اما نامش بنزین نیست و هیچ جای دنیا هم به عنوان بنزین مشتری ندارد.

کسری بالایی را شاهد خواهیم بود؟
پیشنهاد ما این است که کسری در تولید بنزین داخل را با کسب اجازه از مجلس از طریق واردات تامین کنیم و به همان مسیر گذشته برگردیم چون الان دیگر کشور در مورد واردات بنزین، مشکلی ندارد. از طرفی وزارت نفت این برنامه را دارد که ظرفیت تولید پالایشگاه‌های کشور را با اجرای طرح‌های توسعه‌ای بالا ببرد.

پس اخباری که مبنی بر مقاومت وزارت نفت در برخی رسانه‌ها دیده شد، صحت ندارد؟
حداقل بر اساس اخباری که به ما رسیده نه‌تنها مخالفتی وجود ندارد بلکه شرکت پخش و پالایش از این پیشنهاد استقبال هم کرده است و قرار است در یک برنامه چند ماهه این امر محقق شود. شرکت‌های پتروشیمی هم از این امر استقبال کردند.

با کنار گذاشته شدن حلال‌های صنعتی پتروشیمی‌ها، آیا کیفیت بنزین بهبود پیدا می‌کند؟
از ابتدای این هفته در تهران تنها بنزین پاک توزیع خواهد شد. بنزین پاک بنزینی است که با استانداردهای یورو4 مطابقت دارد. اراک از چند هفته پیش زیر پوشش بنزین یورو4 قرار گرفته است و طبق توافقی که با وزارت نفت صورت گرفته است پالایشگاه اراک بنزین پاک اراک‌، کرج و شهر تهران را تامین خواهد کرد و دیگر بنزین با‌کیفیت پایین‌تر در هیچ یک از پمپ بنزین‌های این سه شهر توزیع نخواهد شد.

در مورد سایر کلانشهرها چطور؟ از یک طرف مسوولان پتروشیمی می‌گویند اصلاً تولیدات پتروشیمی‌ها هیچ‌گاه به تهران نمی‌رسیده که مسوولان محیط زیست آلودگی هوای تهران را به خاطر تولیدات آنها می‌دانند.
وزارت نفت که وعده داده بنزین مورد نیاز تمام کلانشهرها را طی چند ماه آینده به استاندارد یورو4 برساند. از طرفی بنزین وارداتی قرار است با کیفیت یورو5 وارد شود. یعنی قرارمان با وزارت نفت این شده که اگر قرار است بنزین وارد کنیم، حداقل از استاندارد یورو5 استفاده کنیم که این بنزین وارداتی در ترکیب با بنزین یورو4 داخلی بهبود سوخت را بالاتر ببرد. در مورد اینکه آلودگی تهران ربطی به تولیدات پتروشیمی‌ها نداشته هم نظر قابل قبولی نیست. چون بنزین تهران به عنوان یک کلانشهر با مصرف متوسط روزانه 12 میلیون لیتر از مبادی مختلفی تامین می‌شده است.

در مورد گازوئیل هم وقتی با مدیر کنترل کیفیت آلودگی هوای تهران صحبت می‌کردیم، از میزان گوگرد بالای ناشی از مصرف گازوئیل صحبت شد و اینکه سازمان محیط زیست آنقدر که روی بنزین حساس است در مورد گازوئیل این حساسیت را ندارد در حالی که آلایندگی گوگردی گازوئیل بسیار بیشتر از بنزین‌های کنونی است.
ما به عنوان سازمان محیط زیست کشور همان‌قدر که روی بنزین حساسیت داریم و بهبود کیفیت آن را دنبال می‌کنیم همین حساسیت را در مورد گازوئیل داریم. اما در مورد گازوئیل چند نکته کلیدی وجود دارد. در سالیان گذشته با بهسازی واحدهای تولید‌کننده گازوئیل به ادعای وزارت نفت، میزان گوگرد پنج تا هفت هزار PPM بوده است. حتی 12 سال پیش گوگرد گازوئیل مورد مصرف در اتوبوس‌های شهرهای آلوده تا 500 PPM هم کاهش پیدا کرده است. اما الان با نوسازی پالایشگاه‌های وزارت نفت می‌گوید میزان گوگرد به زیر 50 و گاه حتی زیر 10 رسیده است. اما از یک طرف دیگر گزارش‌های مرکز کنترل کیفیت هوای تهران می‌گوید میزان گوگرد گازوئیل‌های کنونی 120 تا 125 PPM است. یکی از دلایل این اختلاف‌ها در اعلام اعداد، برخی واحدهای بهبود کیفیت گازوئیل است که برخی از فصول سال در پالایشگاه‌ها فعال بوده و در برخی از فصول سال تعطیل است. به هر حال طبق برنامه‌های اعلامی وزارت نفت، گوگرد‌زدایی از گازوئیل در برنامه‌ها جود دارد و باید هر چه سریع‌تر تسریع پیدا کند؛ به ویژه در کلانشهرهای آلوده.

مورد دیگر در مورد سوخت نیروگاه‌های کشور است، استفاده از مازوت و آلودگی بالای گوگردی این سوخت. آیا سازمان محیط زیست می‌تواند فشار بیاورد که نیروگاه‌ها خودشان بار اضافی روی آلودگی شهرها نشوند؟
ما بارها به توزیع مازوت به نیروگاه‌ها اعتراض کردیم و این اعتراض را به وزارت نیرو و نفت اعلام کردیم. آنها می‌گویند نبود گاز طبیعی در فصل سرما سبب تزریق مازوت به عنوان سوخت به نیروگاه‌ها می‌شود. تحریم و کمبود گاز طبیعی هم مازاد بر علت شده است. به هر حال گویا فعلاً مجبوریم سوخت مازوت در فصل‌های سرد برای نیروگاه‌ها را بپذیریم.