امتناع سوئیسی

بیش از سه‌چهارم سوئیسی‌ها طرح «پرداخت درآمد پایه ماهانه 2500‌دلاری به هر شهروند» را رد کردند. با وجود اینکه این بحث در جامعه ایران عمدتاً تحت تاثیر یارانه همگانی 45 هزارتومانی مورد بحث قرار گرفت، ولی نگاهی به مباحث درگرفته در فضاهای عمومی مجازی و رسانه‌های جهانی، نشان می‌دهد موافقان و مخالفان این طرح، در مباحث خود بعضاً به موضوعاتی اشاره کرده‌اند که از درک تحولات در حال وقوع در قرن 21 خبر می‌دهد. نظام رای‌گیری سوئیس در بین دموکراسی‌های کنونی کاملاً منحصربه‌فرد است و به دلیل کثرت مراجعه به رای مستقیم مردم، به عنوان یک «دموکراسی نیمه‌مستقیم» شناخته می‌شود. این رای‌گیری‌ها معمولاً چهار بار در سال رخ می‌دهد و طرح موضوع رفراندوم برای اقداماتی که ضامن ایجاد تغییر در قانون اساسی است، نیاز به جمع‌آوری 100 هزار امضا دارد. رفراندوم در خصوص درآمد پایه، یکی از پنج رفراندومی بود که در ماه ژوئن در این کشور برگزار شد و البته، پیش از برگزاری هم، نظرسنجی‌ها با دقت خوبی میزان مخالفت عمومی با آن را تصویب کرده بودند. به گفته ناظران، «اکثریت رای‌دهندگان قانع نشده بودند که هزینه‌های طرح جدید برای آنها در مقایسه با سیستم قبلی کمتر خواهد بود». ادعایی که معدود گروه‌های حامی این طرح مثل سبزها و اقلیت کوچکی از جناح چپ حزب سوسیال‌دموکرات نتوانسته بودند استدلال کافی در دفاع از آن مطرح کنند.

علاوه بر این، مخالفان این طرح بر استدلال‌های کلاسیک دیگری نیز علیه اجرای چنین سیاستی تاکید کردند که معمولاً در مواجهه با سیاست‌های رفاهی مشابه مطرح می‌شود. به ویژه، تاکید زیادی روی چگونگی تامین هزینه مورد نیاز برای پرداخت همگانی صورت گرفت و اثرات آن بر بودجه و مالیات، زیانبار تلقی شد. از سوی دیگر، برخی از مخالفان بر لزوم «همگانی نبودن»‌ پرداخت‌های رفاهی و لزوم تشخیص نیازمندان پافشاری می‌کردند. در مقابل، برخی از استدلال‌های موافق، بر نکته‌هایی دست می‌گذاشت که بعضاً چندان بیراه به نظر نمی‌رسید و با توجه به پیش‌بینی‌ها از آینده تولید صنعتی در قرن 21، بعید نیست پژواک پرطنین‌تری در سال‌های آینده پیدا کند. گذشته از استدلال‌های سنتی مثل لزوم دسترسی همگانی به فرصت‌های برابر در جامعه، مباحث تازه‌ای نیز مطرح می‌شد. یکی از محورهای این مباحث، روند فزاینده استقلال تولید صنعتی از نیروی کار انسانی با ماشینی ‌شدن بیشتر مراحل تولید و استفاده فراگیر از روبات‌ها بود. هرچه بود، پرداخت یارانه یا حقوق در سوئیس، برخلاف آنچه در ایران رخ داد، با آرای مثبت مردم مواجه نشد.

تجارت فردا با نظرخواهی از اقتصاددانان و کارشناسان علوم اجتماعی به تحلیل این واقعه پرداخته و البته رفتار متفاوت مردم ایران و سوئیس در برابر پرداخت یارانه بدون قید و شرط را مورد واکاوی قرار داده است.