عیار برنانکی

در کافه‌اقتصاد این شماره از اقتصاددانی با شما سخن می‌گوییم که دومین رکود اقتصادی بزرگ آمریکا را مدیریت کرد. بن برنانکی که بیشتر به خاطر ریاستش بر بانک مرکزی آمریکا شناخته‌شده است در روزهای عجیبی به این سمت رسید؛ روزهایی که جهان بدترین بحران مالی خود را از سر می‌گذراند و اقتصاد آمریکا و بسیاری از کشورهای دیگر در لبه پرتگاه سقوط قرار داشتند. برنانکی منتقدان بسیاری داشت که روش او را در بهبود وضعیت اقتصاد با تزریق پول و نقدینگی بدون پشتوانه، بی‌فکری محض می‌دانستند. در مقابل گروهی دیگر سیاست‌های تسهیل مقداری برنانکی را مانند هلی‌کوپتری می‌دانستند که هرچند گرد و غبار به پا کرد اما در نهایت به ثبات نسبی منجر شد. اما خود برنانکی می‌گوید سیاست‌های غیرانبساطی باعث طولانی شدن دوران رکود بزرگ شد و این بانک دیگر چنین اشتباهاتی را تکرار نمی‌کند. کتابی که در این شماره کافه‌اقتصاد به شما معرفی می‌کنیم کتاب تازه دانیل کانمن برنده جایزه نوبل است که مطالعاتش اساس شکل‌گیری یک حوزه جدید در اقتصاد رفتاری شد که باورهای قدیمی را که همه تصمیم‌ها منطقی هستند به چالش کشید. کتاب جدید کانمن و همکارانش «نویز: نقیصه‌ای در قضاوت انسانی» بیان می‌کند که انسا‌ن‌ها تصمیم‌گیرنده‌های غیرقابل اعتمادی هستند. قضاوت آنها همیشه تحت تاثیر عوامل بی‌ربطی مانند حال و هوای روحی‌شان، فاصله زمانی از آخرین وعده غذایی‌شان و حتی آب و هوا قرار دارد. کانمن این گوناگونی در تصمیم‌گیری‌ها و قضاوت در انسان را «نویز» می‌خواند. «امکان ندارد بتوانیم نویز را در یک قضاوت تشخیص دهیم. فقط با مقایسه مجموعه‌ای از قضاوت‌ها می‌توان به وجود نویز پی برد.» اما آیا الگوریتم‌ها و قوانین می‌توانند جایگزین‌های شایسته‌ای برای نویز در تصمیم‌گیری‌های سیاسی و اقتصادی و در مشاغل حساسی مانند پزشکی باشند؟ در این شماره از تله توسیدید نیز گفته شده است. توسیدید مورخ یونانی می‌گوید، جنگ میان اسپارت و آتن اجتناب‌ناپذیر است زیرا اسپارت از قدرت رو به ظهور آتن می‌ترسید. بر همین مبنا گراهام تی الیسون، تئوریسین علوم سیاسی آمریکا نیز معتقد است درگیری بین آمریکا و چین نیز اجتناب‌ناپذیر است زیرا آمریکا از قدرت رو به ظهور چین می‌ترسد.