رونق نفت و رکود سکه
بازارهای مالی هفته گذشته را چگونه سپری کردند؟
معاملات بازارهای مالی طی هفته گذشته با حواشی بسیاری همراه بود. شاخص کل بورس تهران با رشد دودرصدی در سطح دو میلیون و 36 هزار واحد به کار خود پایان داد و شاخص هم‌وزن نیز بازدهی یک‌درصدی را طی یک هفته به ثبت رساند. بازار نفت نیز روزهای خوبی را سپری کرده و در پی کاهش عرضه از سوی تولیدکنندگان بزرگ در محدوده 86 دلار تثبیت شده است. دو بازار دیگر یعنی دلار و سکه فضای رکودی را تجربه کردند. قیمت دلار در بازار آزاد دوباره پس از برخورد با محدوده 50 هزار تومان روندی ریزشی را تجربه کرده و در کانال 49 هزار تومان متوقف شد. سکه امامی نیز در پی ریزش دلار کانال 29 میلیون را از دست داد.
بورس تهران در یک‌قدمی صعود؟
شاخص اصلی بازار سهام طی هفته گذشته موفق شد تا با عبور از کانال یک میلیون و 900 هزار واحد با رشد دودرصدی به دو میلیون و 36 هزار واحد برسد. شاخص هم‌وزن نیز در سطح 713 هزار واحد به کار خود پایان داد. بورس تهران پس از کش‌وقوس‌های فراوان و افت‌وخیزهای بسیار اکنون به محدوده نرمال و تعادلی رسیده است. محدوده یک میلیون و 900 هزارواحدی تا دو میلیون‌واحدی از دیدگاه تحلیلگران، حمایت مناسبی به لحاظ تکنیکالی و بنیادی است. اما بازار آنقدر ارزان است که یک محرک مثبت، می‌تواند بازار را با تحرکات قابل توجهی همراه کند. در چند روز اخیر، خبر ابطال مصوبه نرخ خوراک پتروشیمی‌ها، موجب شده است تا فعالان بورسی، انتظار نوسان منفی شدیدی از نماگر اصلی بازار نداشته باشند. مطابق با این خبر تعیین نرخ گاز خوراک دوباره به دولت واگذار شده است. با این حال، عدم شفافیت دولت در خصوص قیمت‌گذاری نرخ خوراک، سبب شده است تا سرمایه‌گذاران از ورود پول درشت به بازار امتناع ورزیده و صرفاً خریدهای کوچک داشته باشند. هرچند گزینه‌های مناسبی در سهام ریالی کوچک برای سرمایه‌گذاری وجود دارد، اما تعدد انتخاب‌ها احتمالاً بازار را با تحرکات به خصوصی همراه نخواهد کرد. بازار زمانی می‌تواند رشد خوبی را تجربه کند که با انتشار یک خبر خوب یا کاهش ریسک‌های سیستماتیک، لیدر مناسبی را پیدا کند. هرچند خبرهای مثبت از بازار خودرو و خبرهای ضدونقیض برای صنعت پتروشیمی‌ها موجب شده است تا بازار با نوسانات اندکی مواجه شود، اما با عدم قطعیت و عدم شفافیت تصمیمات دولت، همچنان بازار دست به ماشه خواهد ماند تا در موقعیت مناسب آن را بچکاند.
از سویی دیگر، تحولات بازارهای جهانی سبب شده است تا برخلاف چند ماه اخیر امیدها به رشد صنایع بزرگ افزایش یابد. هرچند این امر نیازمند کاهش ریسک‌های عملیاتی این صنایع از سوی دولت است. با این حال، نزدیک شدن نفت به 86 دلار و رشد کرک اسپرد پالایشگاه‌ها سبب شده است تا تقاضای خوبی برای پالایشی‌ها در بازار ایجاد شود. به‌طوری که در برخی از روزهای هفته گذشته، فعالان بازار برای خرید سهام شرکت‌های پالایشی، صف‌نشین شدند. از سویی دیگر افزایش تنش‌ها در اوکراین موجب تهدید زنجیره غذایی در دنیا شده است. به‌طوری که قیمت اوره خلیج‌فارس از 400 دلار نیز عبور کرد. علاوه بر این، قیمت محصولات پتروشیمی نیز در پی افزایش قیمت نفت روزهای سبزی را تجربه می‌کنند. در پی عقب‌نشینی سیاستگذارهای پولی در دنیا از سیاست انقباضی پول احتمالاً بازار جهانی با تحولات مثبت همراه خواهد بود که تاثیر مثبت آن بر بازار سرمایه غیرقابل انکار است.
در این میان تابلوی معاملات نیز، همچنان سیگنال مثبت برای معامله‌گران صادر نمی‌کند. به‌طوری که ارزش معاملات خرد طی هفته جاری، همچنان اعداد بسیار پایینی به ثبت رسانده است. میانگین متحرک ارزش معاملات پنج‌روزه و 20روزه نیز سیگنال مثبتی را در جهت رشد بازار پیش روی معامله‌گران قرار نداده‌اند. همچنین بازار همچنان با ورود پول بسیار سنگین و مستمری از سوی حقیقی‌ها همراه نشده است. اعداد و ارقام تابلوی معاملات بورس، حکایت از آن دارد که نگرفتن تصمیمات قطعی و شفاف بازار را در وضعیت بی‌تصمیمی قرار داده است. در قیمت‌های فعلی سهام که بسیار مناسب خرید هستند، افراد ریسک‌پذیر اقدام به سرمایه‌گذاری کرده تا در صورت رشد بازار، بازدهی مناسبی را کسب کنند. برخی از معامله‌گران ریسک‌گریز، تا زمان انتشار یک خبر مثبت و محرک قوی دست‌به‌عصا حرکت می‌کنند.
یکی از تحولات مهم بورس، گزارش‌های تیرماه بود که در هفته گذشته انتشار آن به پایان رسید. بررسی‌ها نشان می‌دهد، که با توجه به کمبود انرژی در فصل گرم سال، انتظار می‌رفت گزارش‌های تیرماه، بسیار ضعیف‌تر از خرداد باشد که با انتشار گزارش همه شرکت‌ها، انتظارات بازار برآورده شده و عمده نمادهای بورسی با افت مبلغ فروش نسبت به ماه قبل‌تر از آن همراه شدند. این در حالی است که سطح درآمدها در محدوده میانگین درآمد سال جاری قرار داشته و رشد تیر نسبت به تیرماه سال گذشته نیز مناسب بوده است. پس وضعیت گزارش‌ها نیز نشان می‌دهد که بازار نه‌تنها انتظار افت شدید قیمتی را ندارد، بلکه منتظر یک محرک قوی برای تغییر فاز است.
با مفروضات فوق، به نظر می‌رسد، فضای بی‌تصمیمی بر بازار حاکم باشد و معمولاً سرمایه‌گذاران با ریسک‌پذیری بالا به خریدهای کوچک بسنده می‌کنند. در این شرایط انتخاب گزینه‌های سرمایه‌گذاری نیز بسیار سخت شده و سرمایه‌گذاران بر اساس استراتژی و ریسک پروفایل خود در بازار اقدام به خرید می‌کنند. این موضوع برای معامله‌گران مشتقه نیز صدق می‌کند. معامله‌گران آپشن در این شرایط سعی دارند که با ترکیب استراتژی‌های خرید و فروش نمادهای اختیار معامله ریسک سرمایه‌گذاری خود را کاهش دهند. با این حال، با توجه به رشد نرخ‌ها در بازارهای جهانی و نرمال شدن قیمت‌ها در بازار سهام، اگر دولت ریسک دخالت خود در بورس را کاهش دهد، احتمالاً گروه شاخصی و دلاری برای ثبت بازدهی بالا، پیشرو خواهند بود و پس از آن سهامی که با افت قیمت شدید مواجه شده است، با استقبال خوبی مواجه خواهد شد.
رکوردزنی بهای طلای سیاه
قیمت نفت، اکنون در قله چهارماهه قرار گرفته و در محدوده 86دلار مورد معامله قرار می‌گیرد. همچنان عرضه از سوی تولیدکنندگان بزرگ، یکی از اصلی‌ترین دلایل افت بهای طلای سیاه است. تولیدکنندگان بزرگ یعنی عربستان سعودی و روسیه متعهد شدند تا کاهش سطح تولید خود را یک ماه دیگر تمدید کنند. به عقیده برخی از تحلیلگران نیمه دوم سال 2023، فضای جذابی برای قیمت نفت رقم خواهد زد. اما قیمت‌ها احتمالاً به‌طور میانگین در محدوده فعلی یعنی 85 تا 86 دلار برای مدتی تثبیت خواهند شد. قراردادهای آتی نفت برنت و وست تگزاس نیز برای ششمین هفته متوالی است که در سود هستند. این طولانی‌ترین روند صعودی قیمت‌ها از دسامبر 2021 تا ژانویه 2022 است. قیمت نفت پس از تغییر لحن روسای بانک مرکزی دنیا در خصوص نرخ بهره، کاهش عرضه اوپک پلاس و احتمال کاهش بیشتر تولید توسط عربستان سعودی، می‌تواند در قیمت‌های بالا تثبیت شود. این در حالی است که نرخ فرآورده‌های نفتی نیز رشد خوبی را تجربه کرده و کرک اسپرد پالایشگاه‌ها با رشد خوبی همراه شده است. علاوه بر این، برخی از تحلیلگران نیز بر این عقیده هستند که شکست مقاومت 84 دلار راه را برای رسیدن بهای نفت خام به 94 دلار باز کرده است و انتظارات احتمالاً در خصوص نفت 100دلاری تا پایان سال میلادی محقق خواهد شد. البته بهبود آمارهای اقتصادی چین و آمریکا نیز در بهبود قیمت نفت بی‌تاثیر نبوده‌اند. با همه این تفاسیر بهای نفت خام برنت طی هفته گذشته از محدوده قیمتی 14 /85 دلار روند حرکتی خود را آغاز کرده و با عبور از کانال 85 دلار تا محدوده 24 /86 به روند صعودی خود ادامه داده است که تا لحظه تنظیم این گزارش بهای نفت خام به 94 /85 دلار رسیده است.
دلار همچنان مقاومت می‌کند
قیمت اسکناس آمریکایی طی هفته گذشته با افت قابل توجهی همراه شد. افزایش انتظارات در مورد رشد قیمت دلار، پایان هفته گذشته را برای بازار بسیار حساس کرده بود. اظهارات سخنگوی وزارت امور خارجه در خصوص مذاکرات موجب شد تا معاملات فردایی دلار، در تعطیلی‌های دو هفته گذشته با نرخی بالای 50 هزار تومان صورت بگیرد. کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه، طی هفته گذشته اعلام کرده بود که پایبندی دولت آمریکا به تعهدات برجامی می‌توانست مبنای یک اعتماد نسبی به دولت آمریکا باشد که دولت آمریکا این اعتماد نسبی را ایجاد نکرد. این خبر و انتشار خبر مربوط به شکایت ایران از کره جنوبی برای بدهی هفت میلیارددلاری سبب شد تا این انتظار در بازار تقویت شود که احتمالاً شاخص ارزی، پس از مقاومت‌های بسیار در کانال 50هزار تومان، این بار از آن عبور کرده و کانال‌های جدیدی را فتح کند. اما شروع معاملات در آغاز هفته گذشته، ورق را به ضرر بازار دلار برگرداند. دلار بار دیگر برای عبور از 50 هزار تومان ناکام ماند و به کانال 49هزار تومان بازگشت. به عقیده برخی از اقتصاددانان بهبود شرایط اقتصادی در گرو کنترل نرخ ارز و ثبات‌بخشی به آن است. فرزین نیز به عنوان سکاندار فعلی سیاست پولی کشور تاکنون کارنامه سبزی را در زمینه ثبات ارزی از خود برجای گذاشته است. با تامین نیازهای اساسی کشور در بازارهای رسمی و بهبود و سامان بخشیدن به بازار رسمی، رئیس بانک مرکزی موفق شده است تا نوسانات را در بازار آزاد محدود کند. اما ثبات نرخ ارز تنها در دستان فرزین به عنوان ریاست بانک مرکزی نیست و دولتمردان نیز با انضباط مالی باید به ثبات اقتصادی و کاهش انتظارات تورمی و سیاست کنترل نقدینگی کمک کنند. هرچند تا به امروز اخباری در مورد برجام، برجامک یا توافق موقت در کاهش انتظارات تورمی نقش خوبی را ایفا کرده و عملکرد خوبی را از خود برجای گذاشته‌اند، اما در صورت عدم‌حل ریشه‌ای معضل تورم همچنان دلار می‌تواند با یک محرک قوی کانال‌های قیمتی جدیدی را فتح کند.
فشار دوسویه بر سکه طلا
اونس جهانی طلا طی دو هفته گذشته با انتشار داده‌های PMI آمریکا و اشتغال این کشور و همچنین مطلوب بودن این داده‌ها نسبت به انتظارات با کاهش 20دلاری همراه شد. داده‌ها نشان از بازار کار و تولید قوی و انعطاف‌پذیر داشتند که فضا را برای ادامه سیاست‌های انقباضی آماده می‌کرد. اما طی هفته گذشته، انتشار داده‌های اشتغال آمریکا یا NFP، و عملکرد ضعیف آن نسبت به انتظارات و عدم تایید آمارهای قبلی سبب شد تا با افت شاخص دلار قیمت اونس جهانی طلا نیز رشد قابل توجهی را به ثبت برساند. همچنین آمار مربوط به افزایش مدعیان بیمه بیکاری و رسیدن این آمار به 227 هزار نفر نیز زمینه‌های رشد طلای جهانی را فراهم آورد.
سکه طلا بدون توجه به تحولات جهانی طلا، به دلیل سقوط قیمت دلار از کانال 50 هزار تومان با افت چشمگیری همراه شد. تا زمانی که انتظارات تورمی در ایران کاهش یافته و بازار ارز نیز تا حدودی در آرامش به سر ببرد، بازار سکه نیز تحت تاثیر قیمت دلار و کاهش تقاضای نسبی به دلیل ماه محرم، به روند کاهشی ادامه خواهد داد. با این حال، قیمت سکه امامی در بازار با آغاز معاملات هفته گذشته کانال 29 میلیون تومان را از دست داد و به سطح 28میلیون و 600 هزار تومان رسید.
