بازارهای مالی زیر سایه سنگین گیم‌استاپ
چرا چشم‌انداز وال‌استریت در کوتاه‌مدت ناامید‌کننده است؟
با عروج و فرود ماجرای پرحاشیه گیم‌استاپ در بازار سهام حالا بازار فرصتی برای تنفس یافته است. حالا می‌توان به آنچه در این ماه بر سر بازارهای مالی آمد، نگاهی دقیق‌تر داشت. ژانویه برای شاخص‌های عمده بازار چندان خوش‌یمن نبود. بازدهی منفی شاخص اس‌اند‌پی 500 یاد موارد مشابه تاریخی را زنده می‌کند که چندان خوشایند نیستند. استراتژیست‌های بانک آمریکا هم بدبینانه بازار را رصد می‌کنند و دائماً بدترین خاطرات آمریکا از نوسانات و حباب‌های بازار مالی را گوشزد می‌کنند. بانک گلدمن ساکس هم اعلام کرده است که سهام 39 شرکت در میانه حبابی بسیار خطرناک قرار دارند. از سوی دیگر اما هیجان جنون‌آمیزی که گیم‌استاپ به بازار تزریق کرد، برای برخی از معامله‌گران بازدهی میلیارد‌دلاری ثبت کرد. با وجود این بدبینی‌ها کماکان بر بازار حکمرانی می‌کنند؛ حتی گزارش‌های عملکرد فصلی و سالانه قدرتمند بسیاری از شرکت‌های بزرگ که از ابتدای ماه فوریه بازار را تقویت کرده است و همچنین خوش‌بینی تحلیلگران بانک یو‌بی‌اس نیز، کمرنگ‌تر از سیگنال‌های منفی هستند که در هر گوشه و کنار بازار سهام ایالات متحده می‌توان ردپای آنها را یافت.
آغاز امیدوار‌کننده فوریه
بازار سهام در ایالات متحده به‌شدت طی روزهای اخیر تحت تاثیر صعود حیرت‌انگیز سهام گیم‌استاپ (GameStop) و حواشی بی‌شمارش قرار گرفته بود، اما بالاخره تب معاملات خرد توسط سرمایه‌گذاران کوچک در بازار اندکی فروکش کرد. بسیاری از شرکت‌ها از آمازون (Amazon) تا ودافون (Vodafone) به محدوده سوددهی بازگشتند و بازار بالاخره به ثبات نسبی دست یافت. بازارهای سهام در اروپا هم وضعیت بهتری دارند و با ثبت چند رشد پیاپی و سبزپوش شدن بیشتر بازار سهامداران خود را خوشحال کردند. بازار سهام و بازده اوراق قرضه در ایتالیا به انتخاب ماریو دراگی، رئیس سابق بانک مرکزی اروپا به سمت نخست‌وزیری این کشور واکنش مثبتی نشان دادند و تقویت شدند.
در ایالات متحده اما به نظر می‌رسد که شرکت‌های حوزه فناوری در حال بازگشت به روند پیشین خود و رونق بازارشان هستند. انتشار گزارش‌های عملکرد فصلی و سالانه برخی از شرکت‌ها امیدواری را به سهامداران بازگرداند که قوی‌ترین سود بازار حاصل از عملکرد شرکت آلفابت (Alphabet) و آمازون ایجاد شد. سهام شرکت ودافون پس از افزایش فروش غیرمنتظره، برای نخستین بار از ابتدای ماه مارس سال گذشته تاکنون افزایش قیمت قابل اعتنایی را تجربه کرد. بازده اوراق خزانه‌داری ایالات متحده هم پس از آنکه دموکرات‌های سنا طرح محرک اقتصادی 9 /1 تریلیون‌دلاری جو بایدن را در مسیر تصویب سریع خود قرار دادند با کاهش روبه‌رو شد.
گیم‌استاپ؛ ستاره خطرناک وال‌استریت
پس از رونق معاملات سوداگرانه‌ای که از دل خشم کاربران شبکه اجتماعی ردیت (Reddit) نسبت به عملکرد صندوق‌های پوشش ریسک و سرمایه‌گذاران بزرگ بازار بیرون آمد، اضطراب بازار درباره اینکه ممکن است بار دیگر تحرکات این معامله‌گران خرد در بازار منجر به نوسانات بی‌ثبات‌کننده شود افزایش یافته بود. اما شاید بتوان تجمع اخیر سهام و رشد بورس را سیگنالی برای کاهش نگرانی‌ها قلمداد کرد. جنت یلن، وزیر خزانه‌داری دولت ایالات متحده آمریکا هم در واکنش به نوسانات اخیر بازار سهام رگولاتورهای بخش مالی را فرا خوانده است تا با آنان درباره نوسانات بازار گفت‌وگو کند. آن‌گونه که گزارش‌ها نشان می‌دهد نوسانات قیمتی سهام شرکت گیم‌استاپ، فرصتی را در اختیار برخی از سرمایه‌گذاران قرار داد تا 9 نفر در عرض چند روز و تنها با در اختیار داشتن سهام این شرکت بیش از یک میلیارد دلار به ثروت خود بیفزایند.
به‌رغم خوش‌بینی برخی از تحلیلگران درباره فروکش کردن تب هیجانات در میان سرمایه‌گذاران خرد، امیدواری‌ها به ایجاد تعادل نسبی در بازار طرفداران زیادی ندارد. بسیاری معتقدند که کماکان باید جانب احتیاط در بازار و معاملات رعایت شود.
بانک گلدمن ساکس (Goldman Sachs) هم در گزارشی هشدار داده است که سهام 39 شرکت در میانه حبابی بسیار خطرناک قرار دارند و این امر را تهدید برای بازار معرفی می‌کند. استراتژیست‌های بانک آمریکا (Bank of America) هم با هشدار در مورد حرکت گاوی بازار، این رشد را سیگنال‌فروشی قلمداد می‌کنند که می‌تواند روند بازار را تغییر دهد.
این استراتژیست‌ها به خوش‌بینی خطرناکی در بازار اشاره می‌کنند که از آگوست 2007 بدین‌سو مشاهده نشده است. اشاره آنها به آگوست 2007 از این جهت حیاتی و مهم است که تداعی‌گر اوج بحران در بازار مالی و حرکت گاوی بازار، پیش از سقوط کامل آن و ایجاد بحران فزاینده اقتصادی است.
بازار سرمایه تحت تاثیر اثر ردیت و ژانویه
ژانویه 2021 بی‌تردید ماهی ماندگار در بازار سهام برای ثبت در تاریخ باقی خواهد ماند. بازار سهام پس از گذراندن سالی پر‌التهاب که با سقوط 30درصدی شاخص در ماه مارس همراه بود تا دسامبر به اوج جدیدی رسید و سال جدید میلادی را هم با رشد بالایی آغاز کرد. اما تنها مدت بسیار کوتاهی از آغاز ژانویه نگذشته بود که اثر ردیت بر بازار آغاز شد و معامله‌گران خرد عدد مقابل نام شرکت‌هایی مانند گیم‌استاپ را در تابلو معاملات سه رقمی کردند، آن هم درست در زمانی که شاخص‌های معیار در بازار در حال کاهش و عقب‌نشینی بودند.
بخشی از این فروش گسترده‌ای که شاخص را به عقب هل داد، ممکن است به دلیل عملکرد صندوق‌های پوشش ریسکی باشد که برای جبران استقراض ناموفق خود در مورد گیم‌استاپ، مجبور به فروش و جمع‌آوری پول برای خرید سهم‌هایی بودند که از سهامداران آن قرض گرفته بودند. اما فارغ از اینکه مقصر در این میان چه چیزی یا چه کسی باشد، این نوسانات شاخص اس‌اند‌پی 500 را با کاهشی 1 /1درصدی در ماه ژانویه مواجه کردند.
لیندزی بل، استراتژیست ارشد سرمایه‌گذاری در شرکت آلی اینوست (Ally Invest) می‌گوید: «من فکر می‌کنم برخی از سرمایه‌گذاران به دنبال دلیلی برای فروش و بازگرداندن بازار به سطوحی پایین‌تر بودند.»
البته مطابق داده‌های تاریخی، هیچ‌گاه حجم فروش بالا و شاخص منفی در ماه ژانویه برای بقیه سال هم خوب نبوده است.
استیون سوتمایر، استراتژیست تحقیقات فنی در بانک آمریکا با اشاره به اهمیت ژانویه یادآور می‌شود: «با مشاهده وضعیت کنونی بازار، ضرب‌المثل قدیمی در وال‌استریت را به یاد می‌آورم که می‌گوید «ژانویه هر‌چه باشد، ادامه سال نیز همان است». اگر به سال 1928 نیز بازگردیم، هنگامی که ژانویه سقوط کرد، شاخص‌های اصلی بازار از جمله اس‌اند‌پی 500 نیز در طول سال ضعیف‌تر شدند.»
چگونگی عملکرد بازار سهام در طول سال اول ریاست‌جمهوری جو بایدن را هم به تمامی موارد ذکر‌شده بالا اضافه کنید: هنگامی که ژانویه در سال نخست دوره جدید یک رئیس جمهور سقوط می‌کند، در طول سال متوسط بازده بازار سرمایه منفی 92 /6 درصد بوده است.
خوش‌بینی‌های ضعیف در بازار
استراتژیست‌های بانک یو‌بی‌اس (UBS) هم می‌گویند که چندان بر این باور نیستند که کاهش شاخص سهام اس‌اند‌پی 500 طی ماه ژانویه نشانگر تغییراتی اساسی در چشم‌انداز اقتصادی و سود شرکت‌ها باشد. سولیتا مارچلی، مدیر ارشد اطلاعات آمریکا در بخش مدیریت ثروت جهانی بانک یو‌بی‌اس و دیوید لفکوویتز، رئیس بخش سهام آمریکا در این بانک، در یادداشت روز دوشنبه خود نوشتند: «پس از عقب‌نشینی اخیر، ریسک‌پذیری سهام در بازارهای مالی ایالات متحده کمی جذاب‌تر از قبل به نظر می‌رسد.» آنها معتقدند بازار در نهایت به دلیل گسترش برنامه واکسیناسیون، سودهای کلان شرکت‌ها که در گزارش‌هایشان منعکس خواهد شد و ادامه برنامه‌های حمایتی فدرال که ممکن است با بسته پیشنهادی جو بایدن به اوج خود برسد، تجارت سهام در بازارهای مالی رونق بیشتری خواهد گرفت.
اما همان‌طور که چند هفته گذشته هم به خوبی نشان داده، ممکن است بازارهای مالی در مسیری پر از سرعت‌گیر قرار داشته باشند. لیندزی بل می‌گوید: «نهایتاً ما در چشم‌انداز کوتاه‌مدت، یعنی در یک یا دو ماه آینده همچنان شاهد شکنندگی در بازار سهام خواهیم بود. اما من همچنان مشتاقانه منتظر خواهم ماند تا در نیمه دوم سال بازدهی بازار افزایش یابد.»
