فهرست کابینه
سکانداران دولت سیزدهم چه کسانی هستند؟
هفته گذشته فهرست وزرای پیشنهادی سیدابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور، تقدیم مجلس شورای اسلامی شد. آن‌گونه که تسنیم گزارش داده است، فهرست وزرای پیشنهادی به شرح زیر است: وزیر آموزش و پرورش: حسین باغگلی، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات: عیسی زارع‌پور، وزارت اقتصاد و دارایی: سیداحسان خاندوزی، وزارت اطلاعات: حجت‌الاسلام‌والمسلمین خطیب، وزارت امور خارجه: حسین امیرعبداللهیان، وزارت بهداشت: بهرام عین‌اللهی، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی: حجت عبدالملکی، وزارت دادگستری: امین‌حسین رحیمی، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح: امیر قرایی‌آشتیانی، وزارت راه و شهرسازی: رستم قاسمی، وزارت صمت: سید رضا فاطمی‌امین، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اطلاعات: محمدعلی زلفی‌گل، وزارت نیرو: علی‌اکبر محرابیان، وزارت میراث فرهنگی: عزت‌الله ضرغامی، وزارت کشاورزی: سیدجواد ساداتی‌نژاد، وزارت ارشاد: محمدمهدی اسماعیلی، وزارت نفت: جواد اوجی، وزارت کشور: احمد وحیدی، وزارت ورزش: حمیدرضا سجادی.
برجام به کدام‌سو می‌رود؟
«آیا ایران به میز مذاکره برای احیای توافق هسته‌ای بازمی‌گردد؟» ظاهراً هنوز ابراهیم رئیسی، رئیس دولت سیزدهم در ایران، پیام صریح و مشخصی به این پرسش نداده است. ابراهیم رئیسی در نشست خبری چندی پیش خود؛ از ایده بازگشت همه اعضای اولیه به اجرای کامل برجام حمایت و در سخنرانی مراسم تحلیف در جمع مهمانان خارجی بر ضرورت رفع تحریم‌ها تاکید و اعلام کرد دولت او از هر طرح دیپلماتیکی برای رفع تحریم استقبال خواهد کرد. همزمان خبر حضور حسین امیرعبداللهیان در پست وزارت خارجه دولت سیزدهم و دیدار دوساعته او با انریکه مورا، معاون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به گمانه‌زنی‌ها درباره زمان‌بندی بازگشت ایران به مذاکرات در آینده‌ای نه‌چندان دور دامن زد. با این حال ابهام‌ها درباره سمت‌وسوی سیاست خارجی ایران در چهار سال آتی به قوت خود باقی است. در این فضای مبهم بیش از آنکه به پرسش‌ها پاسخ داده شود، پرسش‌های تازه‌ای مطرح می‌شود. و بی‌جواب باقی می‌ماند. نخستین اخبار درباره نگاه نامزد وزارت خارجه دولت سیزدهم از زبان لارنس نورمن، خبرنگار سیاست خارجی وال‌استریت ژورنال منتشر شد. پس از دیدار دوساعته انریکه مورا با امیرعبداللهیان در تهران، نورمن در یک رشته توئیت خبر این دیدار را منتشر و اعلام کرد که امیرعبداللهیان به مورا اطلاع داده که ایران برای بازگشت به مذاکرات وین مصمم است. انریکه مورا در تهران با جواد ظریف و عباس عراقچی، وزیر خارجه و معاون سیاسی او نیز دیدار کرده بود. ظریف در آخرین دیدار با مورا در مقام وزیر خارجه ایران با اشاره به سوابق مذاکرات منتهی به برجام و مسائل و مشکلاتی که بر اثر عدم حسن‌نیت و بدعهدی‌های آمریکا در روند اجرای برجام ایجاد شد، به تبیین مواضع ایران در این ارتباط پرداخت و چالش‌های موجود در مذاکرات احیای برجام را مورد اشاره قرار داد. ظریف از مواضع سه کشور اروپایی و بی‌عملی آنها در قبال بدعهدی‌های آمریکا در سال‌های اخیر انتقاد کرد و خواستار آن شد که اروپایی‌ها به واقعیات توجه بیشتری کرده و با سیاست‌های مبتنی بر فشار و تهدید همراهی نکنند. در حالی که انریکه مورا از سوی نهادهای حقوق بشری در اروپا و همچنین جریان اپوزیسیون جمهوری اسلامی در خارج از کشور برای سفر به تهران به منظور شرکت در مراسم تحلیف رئیسی مورد انتقادهای بسیار قرار گرفته بود، پس از بازگشت او موج خبری مثبتی درباره تداوم رایزنی‌های برجامی در وین به راه افتاد.
سرنوشت طرح صیانت
طرح موسوم به «صیانت از حقوق کاربران فضای مجازی» که همین کاربران به آن نام طرح «ضداینترنت» داده‌اند، حالا میان نمایندگان یکدست اصولگرای مجلس یازدهم هم مخالفانی جدی پیدا کرده است؛ مخالفانی که دست‌کم با نحوه بررسی طرح مبتنی بر اصل 85 مخالف‌اند و برخلاف طراحان و نمایندگان موافق، معتقدند نباید روند بررسی و تصویب این طرح صرفاً در یک کمیسیون و پشت درهای بسته رقم بخورد. درنتیجه در ابتدای هفته دست به کار تدوین پادزهری شدند و سعی کردند با به جریان انداختن طرحی موسوم به «لغو طرح صیانت از حقوق کاربران فضای مجازی مبتنی بر اصل 85»، زمینه بررسی شفاف این طرح را فراهم کنند تا لااقل این طرح پرابهام که بسیاری از کارشناسان آن را زمینه‌ساز نقض آزادی شهروندان می‌دانند، مثل دیگر طرح‌ها و لوایح در صحن علنی مجلس و با مشارکت تمامی نمایندگان مورد بررسی و احیاناً تصویب قرار گیرد؛ نه اینکه چند نماینده عضو یک کمیسیون، در اتاقی دربسته گردهم جمع شده و هر آنچه می‌خواهند به عنوان مصوبه مجلس راهی شورای نگهبان کنند. با این همه اما در نهایت حتی خود مجلس‌یازدهمی‌ها هم نتوانستند از عهده مجلس یازدهم برآیند و در شرایطی که پس از تصویب بررسی این طرح جنجالی مبتنی بر اصل 85، سخنگوی شورای نگهبان نیز صراحتاً از مخالفت با این شیوه بررسی و تصویب چنین طرحی سخن گفته بود، اکثریت اعضای حاضر در نشست اخیر مجلس به لغو طرح صیانت مبتنی بر اصل 85 رای منفی دادند و باز، روز از نو، روزی از نو.
داستان تازه مرتضوی
هفته گذشته محمود صادقی طی نامه‌ای به رئیس دستگاه قضا خواستار بازبینی حکم سعید مرتضوی شد. در متن نامه آمده است: با سلام و احترام رویه جنابعالی طی مدت کوتاهی که از تصدی ریاست قوه قضائیه می‌گذرد حاکی از آن است که مصمم به اصلاح رویه‌ها در دستگاه قضایی هستید و این جای خوشوقتی فراوان دارد. نقل شده است که قاضی محترم شعبه یک دیوان عالی کشور در حکم خود برای تبرئه سعید مرتضوی چنین استدلال کرده که «انتساب بزه معاونت محل خدشه است، به‌خصوص اینکه دو نفر دیگر از همکاران نامبرده که عملاً در اقدامات مورد نظر دخیل بوده‌اند و حتی مباشرت در بازداشت داشته‌اند، از اتهام معاونت در قتل تبرئه گردیده‌اند...» این نحوه استدلال از سوی قاضی شعبه اول عالی‌ترین مرجع قضایی کشور بسیار جای تامل دارد و با روند اصلاحی مورد اهتمام حضرتعالی سازگار نیست. انتظار این است که با استفاده از اختیارات خود دستور فرمایید این حکم مورد بازبینی قرار گیرد تا حق کسانی که به دستور نامبرده بازداشت و مورد انحای رفتارهای وحشیانه قرار گرفتند که به جان باختن فجیع سه نفر از آنها منجر شد، اندکی اعاده شود.
گامی دیگر در رابطه با عربستان
مدتی پس از آنکه یک مقام آگاه از وزارت خارجه عراق در گفت‌وگو با العربی الجدید از تصمیم مصطفی الکاظمی نخست‌وزیر این کشور برای برگزاری کنفرانس منطقه‌ای با حضور ایران، ترکیه، عربستان سعودی و برخی دیگر از کشورهای خاورمیانه خبر داد، وزارت خارجه عراق اعلام کرد مصطفی الکاظمی برای رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه جهت شرکت در کنفرانس منطقه‌ای بغداد که اواخر ماه میلادی جاری برگزار خواهد شد، دعوتنامه فرستاده است. در بیانیه وزارت خارجه عراق آمده است دعوتنامه فوق یکشنبه‌شب از سوی فؤاد حسین، وزیر خارجه این کشور تقدیم رئیس‌جمهور ترکیه شده است. بر اساس این بیانیه در این دعوتنامه الکاظمی از اردوغان درخواست کرده در کنفرانس سران کشورهای همسایه عراق که قرار است پایان ماه جاری میلادی در بغداد برگزار شود، حضور یابد. در بیانیه وزارت خارجه عراق اشاره شده است که موضوعات امنیتی و سیاسی مهم منطقه از جمله موضوعات مورد بحث در نشست فؤاد حسین و اردوغان بوده و هنوز دو طرف جزئیاتی بیشتر درباره این نشست پشت درهای بسته را فاش نکرده‌اند.
پیشتر یک مقام آگاه عراقی هدف از برگزاری این کنفرانس را ایجاد همگرایی میان کشورهای همسایه عراق در خصوص پرونده‌های مهم امنیتی و سیاسی عنوان کرده بود. عامر الفایز عضو کمیته روابط خارجه در پارلمان عراق در این باره به العربی الجدید می‌گوید: «دولت الکاظمی، ثبات و استقرار کشور را در درجه اول در گرو ثبات و استقرار محیط اطراف آن می‌داند و به همین دلیل از مدت‌ها پیش به دنبال میانجیگری و ایجاد همگرایی میان طرف‌های منطقه‌ای و بین‌المللی به منظور دور کردن عراق و عراقی از درگیری‌ها و وارد شدن این کشور به هر محور منطقه‌ای و بین‌المللی است.»
ناظران معتقدند دولت الکاظمی در تلاش است از طریق پویایی دیپلماتیک، اعتبار خود را در داخل کشور افزایش دهد و همزمان راهی برای حل مشکلات عراق که از جمله آنها مشکلات اقتصادی است پیدا کند. بغداد چندی پیش در چارچوب نشست‌های سه‌جانبه عراق، اردن و مصر از ملک عبدالله دوم، پادشاه اردن و عبدالفتاح السیسی برای حضور در این کشور دعوت کرد و سه کشور با امضای تفاهمنامه‌هایی برای همکاری‌های بیشتر در حوزه‌های سیاسی و اقتصادی ابراز آمادگی کردند. رویترز نوشته است که در ماه فوریه، مصر و عراق 15 توافقنامه و تفاهمنامه در بخش‌های مختلف، از جمله نفت، جاده، مسکن، ساخت‌وساز و تجارت امضا کردند. در ماه دسامبر نیز هیات وزیران عراق تصمیم گرفت توافقنامه تامین 12 میلیون بشکه نفت در سال برای مصر را تمدید کند. علاوه بر این، عراق در سال جاری میلادی تلاش زیادی داشت تا به عنوان میانجی از اختلافات میان کشورهای منطقه از جمله تهران و ریاض بکاهد. بر اساس گزارش رسانه‌ها، عراق میزبان اولین دور از گفت‌وگوهای مقامات ارشد امنیتی ایران و عربستان سعودی بوده و نخست‌وزیر این کشور در سفرهایش به تهران و ریاض کوشیده تا نقش مثبتی را در راستای کاهش تنش‌ها در منطقه ایفا کند.
دردسرهای میکروفن روشن
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس، گزینه حضور در کابینه دولت سیزدهم، نماینده مردم قم، کاندیدای سابق انتخابات ریاست‌جمهوری و چهره سیاسی علاقه‌مند به مشاغل متعدد پیش از ورود به ساختمان بهشت با چالش‌هایی روبه‌رو شد.پیش از اعلام رسمی شهردار جدید، خبر رای‌گیری غیررسمی از انتخاب احتمالی رئیس پژوهش‌های مجلس به عنوان شهردار جدید تهران حکایت داشت در حالی که اعضای شورای ششم با شعار تخصص‌گرایی و پرهیز از سیاسی‌کاری وارد شورا شدند و قرار بود رویکردی متفاوت از شورای پنجم را در پیش بگیرند. علاوه بر تمامی موانع قانونی و منطقی موجود در خصوص انتخاب زاکانی نخستین جرقه از روشن ماندن ساده یک میکروفن در صحن شورا آغاز شد. گفت‌وگوی مهدی چمران، رئیس شورا و نرجس سلیمانی در داخل صحن به راحتی پخش و ضبط شد: «من دیشب تا صبح نخوابیدم. خیلی ناراحت شدم از اینکه اسامی رفته و آن هم غلط و غلوط. آخه یعنی چی، یک عده فشار می‌آورند، اما به لحاظ قانون رای مخفی است. چرا یک عده‌ای را می‌ترسانند و تهدیدشان می‌کنند؟! گفته بودند رای ندهید، همچین می‌کنیم! در حالی که رای مخفی بوده که من تذکر دادم.» چمران که سابقه فراوانی در شورا دارد، گویا مانند نرجس سلیمانی به گزینه سیاسی تحمیلی رای نداده و این فایل صوتی جنجالی حاکی از فشارهای بیرونی و حتی ارعاب و تهدید اعضا برای رای دادن به گزینه سیاسی است. نارضایتی مهدی چمران به خوبی نشان می‌دهد که معادلات برخلاف تصور او و برخی دیگر از اعضای شورا به شکل دیگری بیرون از این جمع 21نفره رقم می‌خورد و برخی جریان‌های تندروی سیاسی برای تصاحب ساختمان بهشت دست به هر اقدامی می‌زنند.رئیس شورای شهر البته پس از پخش این فایل تلاش کرد به نوعی اظهارات بیان‌شده را تفسیر یا تلطیف کند اما باز هم تغییری در اصل ماجرا ایجاد نشد و اینکه با تهدید اعضای شورا رای گرفته شده یا قرار بوده گرفته شود.
♦♦♦
ایسنا: دفتر رئیس دولت تدبیر و امید ادعای مطرح‌شده از سوی یکی از نمایندگان مجلس درباره حقوق بازنشستگی حسن روحانی را تکذیب کرد. به گزارش ایسنا، این دفتر در اطلاعیه خود تاکید کرده که عدد ۳۵۰ میلیون تومان حقوق ماهیانه که نماینده موردنظر ادعا کرده، چنان بزرگ و اغراق‌آمیز است که بعید است کسی در کذب بودن آن تردید کند.
مهر: امیر علیرضا صباحی‌فرد، فرمانده نیروی پدافند هوایی، با تاکید بر اینکه از هیچ خطایی که از سوی دشمنان سر بزند چشم‌پوشی نخواهیم کرد، گفت: اجازه هیچ‌گونه تجاوز را به بیگانگان نمی‌دهیم.
ایلنا: علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، در دیدار با فؤاد حسین، وزیر خارجه عراق، با اشاره به تداوم حضور مخاطره‌آمیز و شرارت‌بار نظامیان آمریکا و دخالت‌های آشکار و پنهان آنان در امور داخلی کشورهای منطقه تصریح کرد؛ ادامه این شرایط تنش در منطقه را بیش از پیش افزایش خواهد داد.
ایرنا: سید‌نظام‌الدین موسوی، سخنگوی هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی، از تحویل رسمی نامه معرفی وزرای پیشنهادی دولت سیزدهم به مجلس خبر داد و گفت: جلسه رای اعتماد به وزیران پیشنهادی بعد از ایام تاسوعا و عاشورا برگزار خواهد شد.
تسنیم: علی‌اصغر عنابستانی نماینده مجلس با حکم دادگاه به دلیل سیلی زدن به یک سرباز پلیس راهور تهران به سه ماه و یک روز حبس محکوم شد. حکم بدوی است و این نماینده مجلس می‌تواند پس از دریافت حکم محکومیت به آن اعتراض کند.
فارس: آیت‌الله جنتی، دبیر شورای نگهبان، گفت: شهادت امام حسین(ع) و حادثه عاشورا باعث شد اسلام راستین جاودانه بماند و اگر محرم و صفر نبود قطعاً چیزی از اسلام باقی نمانده بود که باید قدردان این نعمت باشیم.
ایرنا: محمد‌باقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، از هیئت‌ها و دسته‌های عزاداری خواست در ماه محرم با رعایت کامل پروتکل بهداشتی بر اساس دستورالعمل‌های ستاد ملی مقابله با کرونا و توصیه‌های سازمان تبلیغات اسلامی عمل کنند.
ایسنا: معصومه پاشایی‌بهرام، نماینده مجلس، در صفحه شخصی خود در توئیتر نوشت: «در مورد زیر گرفتن دو زن به دلیل بدحجابی در ارومیه، باید بگویم بعضی نمی‌فهمند در کشور متمدنی به نام ایران زندگی می‌کنند و اینجا پاسخ قضایی محکم به رفتارهای طالبانی می‌دهیم تا درس عبرتی برای آنان شود که می‌خواهند امنیت اجتماعی زنان را خدشه‌دار کنند.»
♦♦♦
تلاش برای خاتمه اعدام کودکان
اعتماد نوشت: عمادالدین باقی در نامه‌ای سرگشاده خطاب به رئیس قوه قضائیه، با اشاره به مساله اعدام محکومان زیر ۱۸ سال که به باور این فعال حقوق بشر یکی از معضلات جدی کشور است، خواستار این شد که اقدامی موثر در راستای تعیین‌تکلیف این نوجوانان زندانی صورت گیرد و تکلیف این نوجوانان زندانی که باقی با استناد به برآوردهای انجام‌شده، تعدادشان را «بالغ بر یکصد تن» عنوان کرده، روشن شود. در این نامه آمده است: اکنون در میان کشورهای مسلمان و غیرمسلمان، ایران تنها کشوری است که هنوز در شمار قابل توجهی برای محکومان زیر ۱۸ سال احکام سنگین و سالب حیات صادر می‌کند. صدور این نوع احکام، هم مغایر با سیره عقلا و هم مغایر با سیره متشرعه است.
اعتبار امضای لاریجانی
شرق نوشت: علی و صادق لاریجانی، هیچ‌گاه مانند امروز نامشان با حاشیه گره نخورده بود. انتخابات ریاست‌جمهوری بهانه‌ای شد تا باز این دو برادر در صدر اخبار باشند و حضور نداشتن آنها در مراسم تحلیف ابراهیم رئیسی، نامشان را دوباره سر زبان‌ها بیندازد. علی لاریجانی که رکورددار ریاست بر مجلس است، می‌خواست شانس خود را برای حضور در پاستور بیازماید؛ اما با سد شورای نگهبان مواجه شد. حالا هم خبر نبودن امضای آیت‌الله آملی‌لاریجانی در زیر اعتبارنامه رئیس‌جمهور مطرح شده. در حالی که طحان‌نظیف، سخنگوی شورای نگهبان هم می‌گوید: «بر اساس قانون خدشه‌ای در اعتبارنامه پیش نخواهد آمد. اعتبارنامه در جلسه شورای نگهبان قبل از مراسم تنفیذ امضا شد و طبیعتاً اشخاصی که حضور داشتند، اعتبارنامه را امضا کردند.»
جدی نگرفتند
دنیای اقتصاد نوشت: گرچه دولت روحانی مانند تمام دولت‌های پیش از خود، به دنبال رشد اقتصادی و مهار تورم بود، اما موفق نشد. به باور کارشناسان اقتصادی، دلایل ناکامی این دولت عبارت‌اند از: «خطا در سیاستگذاری‌های پولی»، «ضعف سیاست‌های مالی و بودجه‌ای»، «خطا در زمینه سیاست‌های ارزی و تجاری» و «بی‌توجهی به علم اقتصاد و نظرات کارشناسی». به باور کارشناسان راه‌حل ترمیم سیاست‌های پولی، مالی و بودجه‌ای اصلاحات ساختاری در اقتصاد ایران است؛ موضوعی که جدی گرفته نشد. در زمینه سیاست‌های پولی هم به غیر از چند ماه اول روند رشد پایه پولی ادامه پیدا کرد و در سیاست بودجه‌ای نیز در دو سال پایانی، کسری بودجه افزایش چشمگیری داشت. در زمینه سیاست تجاری نیز سرکوب نرخ ارز از اشتباهات دولت روحانی بود.
دیدار رئیس دستگاه قضا با زندانیان
همشهری نوشت: غلامحسین محسنی‌اژه‌ای یک روز پس از انتشار خبر دستور احتمال آزادی مشروط تعدادی از محکومان امنیتی به دادستانی تهران به زندان اوین رفت تا با این محکومان هم دیدار کند؛ دیداری سرزده که سومین بازدید سرزده او پس از انتصابش به‌عنوان قاضی‌القضات محسوب می‌شود. این بازدید در حالی صورت گرفت که بازدید از بندهای امنیتی زندان اوین در سال‌های اخیر چندبار خبرساز شد. چنان که بهمن 96 و پس از اعتراضات دی‌ماه آن سال، نمایندگان تصمیم به بازدید از این زندان گرفتند که در نهایت پس از فراز و فرودهای فراوان دیدارشان به جمعی از اعضای کمیسیون قضایی محدود شد. امری که پس از اعتراضات آبان به‌رغم تلاش‌های نمایندگان فراکسیون امید و نیز موافقت اولیه سیدابراهیم رئیسی، محقق نشد.