احتمال احیای برجام
آیا آمریکایی‌ها به تعهدات خود برمی‌گردند؟
نیلوفر نیاورانی: پس از انتخاب بایدن به ریاست‌جمهوری آمریکا، گمانه‌زنی‌ها درباره بازگشت آمریکا به برجام قوت گرفته است. در تازه‌ترین نظرسنجی یک پایگاه خبری آمریکایی با مطرح کردن نظر برخی کارشناسان و مقامات، احتمال بازگشت زودهنگام دولت بایدن به توافق هسته‌ای و چالش‌های آن را بررسی کرد.
پایگاه خبری Just security در تحلیلی درباره تصمیم دولت جو بایدن رئیس‌جمهور منتخب آمریکا برای بازگشت به توافق هسته‌ای [برجام] به نقل از یک منبع آشنا به تفکرات بایدن نوشت: با توجه به اینکه از زمان تحلیف جو بایدن تا زمان برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری ایران در ژوئن ۲۰۲۱ فقط پنج ماه فرصت است، انتظار می‌رود که بایدن در همین مدت باقی‌مانده تلاش کند بازگشت ایران به تعهدات خود تحت توافق هسته‌ای را تضمین کند. در ادامه این تحلیل همچنین به نقل از این منبع آمده که ایده بایدن درباره توافق هسته‌ای، مبنی بر اینکه «اگر ایران به تعهدات خود بازگردد واشنگتن به عنوان نقطه آغاز مذاکرات بعدی به برجام بازخواهد گشت» که پیش از انتخابات آن را مطرح کرده بود، ثابت است. این پایگاه خبری علاوه بر این نوشت: این مقام سابق آمریکایی همچنین مدعی شده است که بایدن پس از احیای اعتبار آمریکا، متحدان خود در اروپا را برای گشودن درهای دیپلماسی دیگر در مورد پیشبرد برجام، محکم کردن بندهای این توافق و سیاست‌های ایران در منطقه آغاز می‌کند.
در این گزارش همچنین مطرح می‌شود که آمریکا می‌خواهد قبل از هرگونه مذاکره گسترده دیگر، با بازگشت به برجام در ازای رعایت محدودیت‌های توافق هسته‌ای توسط ایران، مانع از توسعه فعالیت‌های هسته‌ای ایران شود که در خلال سیاست فشار حداکثری دولت ترامپ حاصل شده.
همچنین پایگاه just security به نقل از یک مقام سازمان ملل که منحصراً درباره مسائل ایران فعالیت می‌کند، مدعی شده است که «بازگشت شسته و رفته» آمریکا به برجام مطمئن‌ترین راه برای بازگشت ایران به محدودیت‌های هسته‌ای تحت این توافق و محدود کردن ذخایر اورانیوم این کشور است. این مقام سازمان مللی تاکید کرد که آسان‌ترین مسیر رو به جلو، بازگشت بدون پیش‌شرط به برجام است.
با این همه و به‌‌رغم انتظارات برای به وجود آمدن گشایش در روابط اقتصادی کشور با جهان بین‌الملل در اثر رفتن ترامپ، برخی اخبار حاکی از آن است که تلاش تیم ترامپ برای فشار حداکثری بر کشور ادامه دارد. در همین راستا، مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا، روز یکشنبه در گفت‌وگویی با العربیه انگلیسی مدعی شده که اگر به خاطر نقش آمریکا در آنچه «کمتر کردن تهدیدهای جمهوری اسلامی ایران علیه خاورمیانه» خواند، نبود، عادی‌سازی روابط کشورهایی همچون سودان، امارات و بحرین با رژیم صهیونیستی رخ نمی‌داد.
وی با تاکید بر اینکه این مسئله در دوران گذار نیز تغییری نمی‌کند و «فشار حداکثری» کشورش در قبال ایران ادامه می‌یابد، گفت: وظیفه من تغییری نمی‌کند. من هر ساعت و هر دقیقه وظیفه حفاظت از مردم آمریکا را دارم... و ما این کار را تا آخرین لحظه ادامه خواهیم داد.
حسام‌الدین آشنا مجرم سیاسی شناخته شد
یکی از اخبار مهم سیاسی هفته گذشته، مجرم شناخته شدن حسام‌الدین آشنا در دادگاه بود. در این راستا، سخنگوی هیات منصفه جرائم مطبوعاتی و سیاسی از رسیدگی به یک پرونده جرم سیاسی در دادگاه کیفری یک استان تهران خبر داد و گفت: در تاریخ دوم آذرماه ۹۹، پرونده جرم سیاسی در شعبه ۹ دادگاه کیفری یک استان تهران با حضور هیات قضایی به ریاست قاضی محمدی‌کشکولی و با حضور هیات منصفه جرائم مطبوعاتی و سیاسی برگزار شد. احمد مومنی‌راد اظهار کرد: در این جلسه از دادگاه، پس از تفهیم اتهام، حسام‌الدین آشنا به عنوان متهم جرم سیاسی بابت دو مورد اتهام نشر اکاذیب با شکایت معاونت فضای مجازی دادستانی کل کشور و همچنین شکایت سرپرست دادسرای فرهنگ و رسانه، دفاعیات خود را شرح داد. مومنی‌راد گفت: هیات منصفه رسیدگی به جرائم سیاسی پس از استماع دفاعیات متهم و وکیل وی، به اتفاق آرا حسام‌الدین آشنا را در هر دو مورد اتهامی، مجرم شناخت و همچنین با اکثریت آرا وی را مستحق تخفیف دانست.
پیشتر نعمت احمدی حقوقدان و وکیل دادگستری نیز در دادگاه رسیدگی به جرائم سیاسی، به اتهام نشر اکاذیب، با نظر هیات منصفه مجرم و مستحق تخفیف شناخته شد. علیرضا زاکانی نیز به عنوان متهم به ارتکاب جرم سیاسی بابت مصاحبه در برنامه تلویزیونی تهران ۲۰ شبکه ۵ سیمای جمهوری اسلامی با شکایت وزارت اطلاعات مبنی بر نشر اکاذیب در دادگاه حضور یافت که هیات‌منصفه او را مجرم نشناخت.
اصلاح‌طلبان به دنبال فردی با کارنامه روشن اصلاح‌طلبی
در هفته گذشته برخی اخبار درباره وضعیت رفتار اصلاح‌طلبان در انتخابات 1400 هم منتشر شد. در این زمینه احمد شریف عضو شورای هماهنگی جبهه اصلاحات، با اشاره به برخی اسامی مطرح‌شده به عنوان نامزد جریان اصلاحات برای انتخابات آتی ریاست‌جمهوری گفت: معتقدم که ما به جای توجه به اسامی باید به شاخص‌ها نگاه کنیم و آنچه باید مدنظر قرار بگیرد معیارهایی است که اصلاح‌طلبان برای انتخاب نامزدها در نظر خواهند گرفت، البته هنوز راهبرد نهایی نحوه شرکت در انتخابات توسط جبهه هماهنگی اصلاحات به تصویب نرسیده است.
او ادامه داد: راهبرد انتخاباتی اصلاح‌طلبان در کمیته سیاسی شورای هماهنگی جبهه اصلاحات در حال جمع‌بندی نهایی و اخذ آرای احزاب مختلف است و احتمالاً در جلسه آینده شورا این موضوع طرح خواهد شد؛ در نهایت اگر اصلاح‌طلبان به این جمع‌بندی برسند که به صورت فعال در انتخابات آینده شرکت کنند، قطعاً معیارهایی برای انتخاب نامزد خواهند داشت، البته ویژگی‌ای که قبلاً مورد اجماع همه احزاب اصلاح‌طلب قرار گرفته این است که فردی به عنوان نامزد اصلاحات در انتخابات حضور یابد که از شناسنامه روشن اصلاح‌طلبی برخوردار باشد. عضو شورای هماهنگی جبهه اصلاحات اضافه کرد: ویژگی بعدی هم این می‌تواند باشد که با توجه به شرایط بد اقتصادی امروز کشور، فردی باید وارد عرصه رقابت شود که از توانمندی‌های لازم برای بهبود شرایط برخوردار باشد که البته این ویژگی در افراد انگشت‌شماری وجود دارد.
دبیرکل حزب همبستگی دانش‌آموختگان ایران گفت: چنین فردی باید دارای تجربه در مدیریت‌های کلان کشوری بوده و روحیه کار جمعی را دارا باشد؛ علاوه بر این باید با برنامه مشخصی به میدان آمده و از الان همکاران خودش را انتخاب و تیم خود را معرفی کند؛ در حالی که بسیاری از این اسامی مطرح‌شده حتی خودشان تمایلی به نامزدی ندارند.
تبلیغات میدانی انتخابات 1400 ممنوع
این روزها نحوه برگزاری انتخابات 1400، یکی از موضوعات روز اخبار سیاسی است. بسیاری انتظار دارند انتخابات 1400 با توجه به شیوع گسترده بیماری کرونا به صورت الکترونیک برگزار شود. جمال عرف، معاون سیاسی وزیر کشور تازه‌ترین اخبار در این زمینه را توضیح داده است. وی در گفت‌وگو با تسنیم بیان کرد: در انتخابات 1400 برنامه این است که تبلیغات میدانی نداشته باشیم و برنامه کاندیداها از طریق تلویزیون اعلام شود. شاید در ثبت‌نام به سمت ثبت‌نامِ الکترونیکی برویم و حتماً نیاز به حضور فرد در وزارت کشور نباشد؛ مانند کاری که در انتخابات مجلس برای ثبت‌نام با طراحی یک اپلیکیشن صورت گرفت، چون آن روزها نامزدها که می‌آیند، تراکم جمعیت هم دارند، باید پروتکل‌های بهداشتی را از ثبت‌نام تا تبلیغات و برگزاری و تا پایان مراحل انتخابات داشته باشیم.
وی بیان کرد: انتخابات 25 فرآیند دارد و تا الان 24 فرآیند کاملاً الکترونیکی انجام می‌گیرد، فقط در بحث فرآیند اخذ رای یعنی صندوق الکترونیک تا الان نتوانستیم با شورای نگهبان به توافق برسیم. در بند 12 سیاست‌های کلی انتخابات که مقام معظم رهبری ابلاغ کردند، بر استفاده از فناوری‌های نوین در اخذ و شمارش آرا تصریح شده است و این تکلیفی به‌عهده ما به‌عنوان مجری و به‌عهده ناظر نیز هست که این بند اجرا شود.
عرف در ادامه سخنانش تاکید کرد که برای دولت امکان ندارد که پروسه اخذ رای را کاملاً به صورت الکترونیکی برگزار کند. او توضیح داد: صندوق‌های ما به‌میزان محدود است، وقتی به‌لحاظ زمانی جلوتر برویم، جز صندوق‌های موجود نمی‌توانیم صندوق جدید تولید کنیم، چون تولید آن زمان می‌برد. چه این صندوق و چه هر صندوقی، امکان تولید ندارد و به‌نظر باید روی همین 30 هزار صندوق الکترونیکی که داریم سرمایه‌گذاری کنیم، بر این اساس می‌توانیم 10 هزار شعبه از بیش از 60 هزار شعبه را الکترونیکی کنیم. این در گرو تایید شورای نگهبان است.
سردار دهقان کاندیدای ریاست‌جمهوری انتخابات 1400
آرام‌آرام با نزدیک شدن به موسم انتخابات ریاست‌جمهوری سال 1400 تکلیف کاندیداهای سیزدهمین انتخابات ریاست‌جمهوری هم روشن می‌شود. در تازه‌ترین خبر، سردار حسین دهقان به صورت رسمی از حضور در سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ خبر داده است. اگر صلاحیت او توسط شورای نگهبان تایید شود، بار دیگر شاهد حضور فردی با سابقه نظامی در انتخابات ریاست‌جمهوری خواهیم بود.
سردار دهقان وزیر دفاع دولت اول روحانی بود که اکنون سمت مشاوره فرماندهی کل قوا در حوزه صنایع دفاعی و پشتیبانی نیروهای مسلح را دارد. او که از سال ۵۸ به عضویت سپاه پاسداران درآمده است، اولین نظامی‌ای نیست که در انتخابات ریاست‌جمهوری شرکت می‌کند.
حضور نظامیان در انتخابات ریاست‌جمهوری ایران مسبوق به سابقه است. تاکنون دریادار سیداحمد مدنی، دریابان علی شمخانی، سردار سرتیپ محمدباقر قالیباف و سردار سرلشکر محسن رضایی در ادوار مختلف انتخابات ریاست‌جمهوری شرکت کرده‌اند. احمد مدنی در انتخابات سال ۵۸، علی شمخانی در سال ۸۰، محمدباقر قالیباف در سال‌های ۸۴، ۹۲ و ۹۶ و محسن رضایی در سال‌های ۸۸ و ۹۲ حضور داشتند.
امکان افزایش غنی‌سازی و طراحی رآکتور وجود دارد
یکی دیگر از اخبار مهم هفته گذشته سخنان رئیس سازمان انرژی اتمی بود که با تاکید بر اینکه این نهاد امکان افزایش غنی‌سازی و طراحی رآکتور را دارد، گفت: در تلاش هستیم ملاحظات فنی سازمان در طرح اقدام راهبردی دیده شود تا در اجرای آن مشکلی رخ ندهد.
«بهروز کمالوندی» با اشاره به طرح اقدام راهبردی لغو تحریم‌ها که در کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی مطرح است، افزود: کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی از سازمان انرژی اتمی خواسته تا نظر خود را درباره جنبه‌های فنی طرح اقدام راهبردی لغو تحریم‌ها عنوان کند. سخنگوی سازمان انرژی اتمی افزود: صرف‌نظر از جنبه‌های سیاسی این طرح و اینکه تصمیم نظام جمهوری اسلامی چه خواهد بود، در جلسه کمیسیون درباره ملاحظات فنی طرح اظهارنظر شد. وی ادامه داد: غنی‌سازی، طراحی رآکتور و تحقیق و توسعه از بخش‌های مختلف طرح است که بخش مهمی از آنها برای سازمان انرژی اتمی قابل اجراست؛ به‌ویژه با توجه به پیشرفت‌هایی که در چند سال اخیر در حوزه توسعه ماشین‌های پیشرفته داشته‌ایم، سازمان انرژی اتمی امکان افزایش غنی‌سازی و طراحی رآکتور را دارد. کمالوندی با تاکید بر اینکه در صورت تصمیم نظام جمهوری اسلامی برای تولید ماشین‌های پیشرفته در حد صنعتی، افزایش ظرفیت تولید و درصد غنا برای نیازهایی که داریم، امکان اجرا دارد، اضافه کرد: در تلاش هستیم ملاحظات فنی سازمان در طرح دیده شود تا در صورت تصویب سازمان در اجرای آن مشکلی ایجاد نشود. پیش از این سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس از تصویب پنج بند طرح اقدام راهبردی علیه تحریم‌ها در این کمیسیون خبر داده بود.
♦♦♦
ایسنا: سیدابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضائیه، گفت: شوراهای شهر و روستا مرجع صدور حکم تغییر کاربری نیستند و سودجویان و سوداگران حق ندارند با مجوز شوراها به اراضی کشاورزی دست‌اندازی کرده و کاربری آنها را برای ویلاسازی یا ایجاد مراکز تفریحی تغییر دهند.
میزان: محمدمهدی حاج‌محمدی، رئیس سازمان زندان‌ها با اشاره به وضعیت خطرناک ویروس کرونا در کشور و جهان گفت: زندانیان نزد ما امانت هستند و به عنوان عائله و عضوی از خانواده نظام محسوب می‌شوند از این‌رو همه زندانیان دارای حقوقی هستند که از مهم‌ترین آنها حفظ سلامت جسمانی ایشان است.
فارس: حسین امیرعبداللهیان، دستیار ویژه رئیس مجلس، در دیدار با گیر پترسون، نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل متحد در سوریه، اظهار کرد: ایران با قدرت از سوریه در منطقه دفاع می‌کند.
فارس: جعفر قادری، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، گفت: دولت در طول هفت ماه اخیر به مجلس گزارش داده که 280 هزار میلیارد تومان از 330 هزار میلیارد تومان با استقراض‌هایی که انجام داده عملکرد داشته است که حدود 102 هزار میلیارد تومان آن اوراق اسناد خزانه و برداشت از تنخواه بانک مرکزی بوده است.
باشگاه‌خبرنگاران: اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور، با اشاره به تخریب خانه یک زن در بندرعباس تاکید کرد: تمام دستگاه‌های استان قبل از تامین سرپناه مناسب برای افراد ساکن، نباید اقدام به تخریب کنند.
میزان: سرلشکر حسین سلامی، فرمانده کل سپاه، گفت: دشمن از ضربه به فیزیک نظام جمهوری اسلامی ایران ناامید و مایوس شده است و جنگ نظامی از برنامه‌هایش خارج شده است، ولی در جریان دشمنی با نظام؛ دین، فرهنگ، معیشت و سلامت مردم را هدف قرار داده است.
ایلنا: محمدعلی نقدعلی، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس، از ثبت استیضاح وزیر جهاد کشاورزی در سامانه مجلس خبر داد. وی درباره محورهای استیضاح وزیر جهاد کشاورزی گفت: «عدم نظارت بر توزیع نهادهای دامی در بازار و عدم اعمال نظارت بر صادرات و واردات محصولات کشاورزی ازجمله محورهای استیضاح است.»
خانه‌ملت: حسینعلی حاجی‌دلیگانی، عضو هیات‌رئیسه مجلس، از راه‌اندازی سامانه ارتباط الکترونیکی بین مردم و نمایندگان از هفته آینده همزمان با روز مجلس خبر داد و گفت: طی ماه‌های آتی ضمن تعریف نرم‌افزارهای مرتبط، دایره نامه‌نگاری از طریق اتوماسیون مجلس با دستگاه‌ها گسترش پیدا می‌کند.
♦♦♦
تبعات ریاست جمهوری نظامیان
خبرآنلاین نوشت: علی مطهری، نماینده پیشین مجلس گفت: اگر یک فرد نظامی بخواهد کاندیدای ریاست‌جمهوری بشود باید پیش از آن از سپاه یا ارتش خارج شود و عضو رسمی نیروهای مسلح نباشد. اما اگر در حالی که عضو رسمی نیروهای مسلح است کاندیدای ریاست‌جمهوری شود و رای بیاورد، اینکه ما رئیس‌جمهور نظامی داشته باشیم صورت خوشی برای کشور ندارد. حکومت‌های گذشته ترکیه و پاکستان را تداعی می‌کند که با زحمت زیاد توانستند از سلطه نظامی‌ها خارج شوند. حضور نظامیان در عرصه سیاست خصوصاً در منصب ریاست‌جمهوری به صلاح کشور نیست. اینکه رئیس‌جمهور نظامی داشته باشیم به معنی قحط‌الرجال است و اینکه ما نیروی غیرنظامی در حد ریاست‌جمهوری نداریم و مجبور شده‌ایم از میان نظامی‌ها رئیس‌جمهور انتخاب کنیم.
مجلس و دولت درگیر درگیری!
اعتماد نوشت: اختلافات دولتی‌ها و بهارستان‌نشینان بالا گرفته. به جز اختلافات مبنایی و سیاسی، این روزها اقتصاد، کرونا و سیاست خارجی که همچون کلافی درهم‌تنیده و پیچیده هستند، محل اختلاف بوده و تصمیم‌گیری‌ها را با دشواری روبه‌رو کرده‌اند. مثلاً در حال حاضر دو دستگاه دو طرح معیشتی تهیه کرده‌اند که مشخص نیست کدام اجرایی شود و درست زمانی که همه مشغول طرح این اختلافات هستند، تورم بیش از ۴۰ درصد زندگی معیشتی مردم را متزلزل کرده است. این اختلافات هم در نظر و هم در عمل مشهود است. دولت معتقد است مجلسی‌ها و اصولگرایان مخالف و منتقد مشغول کنشگری انتخاباتی هستند و مجلسی‌ها و منتقدان مدعی‌اند دولت مدیریت را رها کرده و در پی سیاسی‌کاری است.
برجام؛ بهترین توافق ممکن
ایران نوشت: دیاکو حسینی، مدیر برنامه مطالعات جهانی مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری اظهار کرد: مطمئن هستم که دولت آمریکا برای بازسازی اعتبار زخم‌خورده‌اش به اقدامات شجاعانه‌ای نیاز دارد که بازگشت به تعهداتش در برجام یکی از آنهاست. جو بایدن در زمان مذاکره و انعقاد توافق برجام معاون رئیس‌جمهوری آمریکا بود و به خوبی می‌داند که برجام عالی‌ترین شکل توافق ممکن در آن موقع بود و هنوز هم بهترین توافق قابل دسترس برای رفع نگرانی از برنامه‌های هسته‌ای ایران و رفع تحریم‌های هسته‌ای است. با این حال اولین چالش آقای بایدن، غلبه بر کسانی است که با تحلیل نادرست از سیاست‌های داخلی و خارجی ایران، او را تشویق به در پیش گرفتن سیاست‌های مخاطره‌آمیز می‌کنند.
سایه کرونا بر انتخابات ایران
شرق نوشت: آیا بیماری کرونا که نقش مهمی در انتخابات ۲۰۲۰ آمریکا داشت، در انتخابات ۱۴۰۰ ایران نیز شگفتی‌ساز خواهد شد؟ در حالی که انتخابات ایران کاملاً سنتی و در یک روز انجام می‌شود، ممکن است در ساختار دچار تغییرات مهمی شود و شاید همین تغییر و نحوه برگزاری بر سرنوشت پیروز انتخابات هم تاثیر بگذارد. اینکه مردم در اثر دلسردی از نتیجه انتخابات و تحقق وعده‌های مسوولان حضور کم‌رنگی در انتخابات داشته باشند، یک نگرانی قابل پیش‌بینی است، اما کرونا و ترس از ابتلا به این بیماری عامل تکمیلی کاهش مشارکت خواهد بود. کاهش مشارکت به انتخابی اصلح برای مدیریت کشور منجر نمی‌شود؛ بنابراین تلاش برای برپایی انتخاباتی ایمن و سلامت، اجتناب‌ناپذیر است و ممکن است حتی انتخابات به تعویق بیفتد.