رولت تحریم روسی

  صدف صمیمی: از اواخر فوریه 2014 روسیه به علت حمله به خاک اوکراین با واکنش‌های منفی جدی مواجه و سپس تحریم شد. با میانجیگری رهبران فرانسه و آلمان و توسط اوکراین، فدراسیون روسیه و سازمان امنیت و همکاری اروپا توافقنامه مینسک به دنبال پایان دادن به جنگ در منطقه دونباس، اوکراین نوشته و امضا شد. اما این توافقنامه به جای آنکه پایان نزاع در آن منطقه باشد خود سرآغاز یک درگیری اقتصادی-نظامی جدید شد؛ چراکه روسیه از آن زمان خود را برای حمله گسترده دیگر به اوکراین و به‌تبع آن تحریم‌های مهم‌تری آماده کرد. اتحادیه اروپا و برخی از کشورهایی که در سال 2014 نتوانسته بودند روسیه را تحریم کرده یا تحریم‌هایشان را عملی کنند نیز در این زمان خود را برای مقابله‌ای تاثیرگذارتر با روسیه آماده کردند. سال گذشته با حمله مجدد روس‌ها به خاک اوکراین، علاوه بر اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکا، بسیاری از شرکا و همراهان روسیه این اقدام را تقبیح کرده و به فکر تنبیه گسترده روسیه از طریق تحریم‌های بی‌سابقه اقتصادی و سیاسی افتادند. در مواجهه اول با این بحران می‌شد دید که شرایط در سطح سیاسی علیه روسیه به گونه‌ای پیش رفت که گویی این کشور رولت روسی‌اش را به دست گرفته است و فاصله‌اش با برد یا مرگ تنها یک گلوله است. اما حالا با گذشت حدود یک سال از آغاز این جنگ می‌توان دید که روس‌ها از زمهریر تحریم خود را حفظ کرده و به حیات خود در عرصه داخلی و بین‌المللی ادامه می‌دهند.  این ادعا به معنای نادیده گرفتن شرایط سخت سیاسی و اقتصادی این کشور نیست. آمار و ارقام نشان می‌دهند که روسیه تحت فشارهای جدی تحریم‌هاست. در این میان هم نباید فراموش کرد که مهم‌ترین اهرم فشار غرب بر روسیه تحریم‌های بانکی، قطع دسترسی برخی بانک‌های روسیه به سوئیفت، موانع صادراتی و تحریم صنایع نظامی، تحریم نهادها و شهروندان روسی و حتی تحریم‌های ورزشی این کشور از آن جمله است. اما مساله آن است که این تحریم‌ها آن‌طور که طراحانش انتظار داشتند اثرگذار نبوده است. یعنی اگر هدف آن بوده که روسیه را از ادامه جنگ بازدارند یا پای میز مذاکره بنشانند یا باعث عقب‌نشینی‌اش شود؛ هیچ‌کدام محقق نشد. خیلی از تحلیلگران سیاسی عقیده دارند اگر صلحی میان اوکراین و روسیه هم اتفاق بیفتد باز هم موقتی است و در این میان همچنان روسیه خود را برای مواجهه با تحریم‌های بزرگ‌تر آماده می‌کند و مجدد این جنگ دیرینه سر خواهد گرفت. به نظر می‌رسد روس‌ها برای این دوره تاریخی اهدافی را در نظر دارند که می‌خواهند بر اساس تبحرشان در بازی شرط‌بندی رولت روسی طرف تحریم‌کننده مقابل را خلع‌سلاح کنند.