صدر در صدر

ندا گنجی: گروه‌های سیاسی و احزاب عراق در 12 می 2018 -22 اردیبهشت 1397- شانس خود را برای تصاحب کرسی‌های پارلمان این کشور به محک گذاشتند و حالا نتایج این انتخابات نشان می‌دهد که مردم این کشور در عصر پساداعش به جریان صدر، یکی از گروه‌های ملی‌گرای شیعی عراق به رهبری مقتدی صدر، اقبال بیشتری نشان داده‌اند. بر اساس آخرین گزارش‌ها از نتایج این کارزار انتخاباتی، ائتلاف سائرون وابسته به مقتدی صدر ۵۴ کرسی، لیست الفتح المبین به رهبری هادی العامری 47 کرسی، ائتلاف النصر به سر‌لیستی حیدر العبادی ۴۲ کرسی، ائتلاف « قانون» به ریاست نوری مالکی ۲۶ کرسی،«حزب دموکرات کردستان» عراق به رهبری مسعود بارزانی ۲۵ کرسی، ائتلاف «الوطنیه» وابسته به ایاد علاوی،‌ معاون رئیس‌جمهوری عراق ۲۱ کرسی،‌ جریان الحکمه وابسته به عمار حکیم ۱۹ کرسی، اتحادیه میهنی کردستان عراق وابسته به خانواده جلال طالبانی ۱۸ کرسی و ائتلاف «القرار العراقی» به ریاست اسامه النجیفی،‌ رهبر برجسته سنی عراق ۱۱ کرسی را توانسته‌اند تصاحب کنند که البته در این نوشتار به بخشی از نتایج آرا اشاره شده است. حال آنکه از زمان انتشار نخستین خبرها از نتایج اولیه این انتخابات و قطعی شدن پیروزی ائتلاف جوان‌ترین چهره سیاسی خانواده صدر در آن، گمانه‌زنی‌ها از آینده سیاسی عراق و موقعیت این کشور در منطقه همچنان ادامه دارد. تحلیل‌هایی که اغلب معطوف به پیش‌بینی رابطه ایران و عراق پس از تشکیل دولت جدید در این کشور است. مقتدی صدر به دلیل مواضعی که در سال‌های اخیر اتخاذ کرده، به عنوان منتقد جدی حضور ایران و البته سایر نیروهای خارجی در عراق شناخته می‌شود و گروهی از تحلیلگران و در صدر آنها آمریکا و عربستان، چنین پیش‌بینی می‌کنند که روابط این دو کشور چنانچه «صدر» موفق به تشکیل دولت شود، تیره‌وتار خواهد شد. در مقابل اما گروهی از صاحب‌نظران نیز روی آرای بزرگ‌ترین رقیب صدر، یعنی هادی عامری رهبر ائتلاف فتح که به عنوان فرمانده حشدشعبی از متحدان ایران نیز شناخته می‌شود دست می‌گذارند. حال آنکه گفته می‌شود عامری با نوری مالکی یکی دیگر از چهره‌های مدافع ایران نیز ائتلاف کرده است. اما فارغ از تغییراتی که در سپهر سیاسی عراق رخ خواهد داد، مراودات اقتصادی و تجاری ایران با این کشور، تحت تاثیر چینش نیروهای سیاسی در راس حکومت آن، دستخوش چه تغییراتی خواهد شد؟ بازار عراق هنوز به عنوان دومین بازار صادراتی ایران شناخته می‌شود و فعالان اقتصادی، توسعه مراودات با این کشور را یک ضرورت قلمداد می‌کنند. در وصف اهمیت این بازار برای فعالان اقتصادی ایران همین بس که به گفته رئیس انجمن صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی با تشدید تحریم‌ها،80 درصد ظرفیت خدمات فنی و مهندسی ایران به عراق منتقل شده است. اما همین شرکت‌ها به دلیل مقاومت‌هایی که در بدنه دولت عراق وجود دارد و نیز عدم ایفای تعهدات مالی این کشور، زمینگیر شده‌اند. حال در دوران پساداعش و با توجه به هزینه‌هایی که ایران برای مبارزه و شکست داعش پرداخته است، این انتظار در میان فعالان اقتصادی شکل گرفته است که ایران سهم بسزایی در بازسازی عراق و سوریه ایفا کند و البته سهم خود را در سایر بازارهای این کشور بگستراند. با این وصف آیا با شکل‌گیری دولت جدید در عراق، این خواسته بازرگانان ایرانی جامه عمل می‌پوشاند؟ پرسش مهم‌تر اینکه دولت ایران برای تحقق این مطالبه کنشگران بخش خصوصی چه تدابیری را در پیش خواهد گرفت؟