یک ماه، دو احضار
گرفتاری وزیر تجارت در دستانداز گرانی
نمایندگان مجلس به تدریج نسبت به درستی تصمیم گرفتهشده برای ادغام وزارت صنایع و معادن با وزارت بازرگانی، تردید میکنند. در طول یک ماه دو بار وزیر صنعت، معدن و تجارت به نهاد قانونگذاری مجلس فراخوانده شده تا تنها در مورد موضوع گرانی پاسخگو باشد.
«تجارت باید به عنوان لوکوموتیو تولید باشد و آن را به مرزهای جهانی ببرد. آرزویم بسته شدن چاههای نفت و صادرات غیرنفتی است و توجه بیشتر به تولید.» شعارهایی که یک سال پیش مهدی غضنفری وزیر اسبق وزارت بازرگانی در جلسه رای اعتماد مجلس به او داد. حال یک سال بعد، گرانی، این وزیر را به بهارستان میکشاند، تا توضیح دهد چرا مرغ و گوشت و شیر و میوه هر روز گرانتر میشود و دولتی که شعار روی کارآمدنش و ماندنش عدالت بوده، این طور گرفتار توفانی شده که سفره شهروندان را نشانه رفته است.
نمایندگان مجلس به تدریج نسبت به درستی تصمیم گرفتهشده برای ادغام وزارت صنایع و معادن با وزارت بازرگانی، تردید میکنند. در طول یک ماه دو بار وزیر صنعت، معدن و تجارت به نهاد قانونگذاری مجلس فراخوانده شده تا تنها در مورد موضوع گرانی پاسخگو باشد. مجلسیها معتقدند فراتر از موضوع تحریم و عدم پرداخت یارانه تولید، وزیر صنعت و معدن و تجارت در مورد عدم توانایی در کنترل قیمت کالاهای اساسی مسوول است.
اما از آن طرف، وزیر آخرین باری که به مجلس فراخوانده شد به صراحت گفت کنترل بخشی از این گرانی و تورم از دست او هم خارج است. چرا که از نگاه وی حجم وظایف سپردهشده به مجموعه او بسیار است و راهی به جز کنترل تعزیراتی قیمت ندارد که آن هم عملاً به عنوان یک سیاست کنترلی کوتاهمدت، اثرگذاری لازم را نداشته است.
این حرف وزیر را پیش از این مخالفان ادغام وزارت صنایع و معادن با وزارت بازرگانی مطرح میکردند اما غضنفری در روز رایگیری برای وزارتخانههای ادغامشده برخلاف سخنان اخیرش در مجلس، گفته بود که ادغام دو وزارتخانه وضع بازار و تولید و حتی کنترل تورم را هم بهتر خواهد کرد و حال معتقد است حجم وسیع وظایف که پس از ادغام به یک وزارتخانه سپرده شده، امکان کنترل را برای وی هم سختتر کرده است.
سخنانی که با واکنش برخی از چهرههای قدیمی مجلس مواجه شد و معتقد بودند این سخنان وزیر با وعدههایش در روز رایگیری برای وزارت صنعت، معدن و تجارت منافات دارد. چرا که غضنفری در آن موقع معتقد بود میتواند با کنترل همزمان صنعت و تجارت، وضع تولید کشور را بهبود ببخشد اما به قول غلامرضا مصباحیمقدم رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در شرایط کنونی هم وضع صنعت بغرنج شده و هم تجارت.
گرچه غضنفری با وجود این توضیحات، درخواست جلسه غیرعلنی از علی لاریجانی کرده بود تا بتواند برخی حرفهای به قول خودش محرمانه را در مورد پشت پرده گرانیها بزند اما مجلس این درخواستش را قبول نکرد و حالا برای بار دوم در یک ماه گذشته به خاطر آنچه نمایندگان کمیسیون اقتصادی مجلس «ضعف در کنترل گرانی» مینامند به بهارستان فراخوانده شده است.
غضنفری دفعه پیش خطاب به نمایندگان گفته بود که مشکل اصلی عدم پرداخت یارانه تولید از یک سو و همچنین بیماریهای اصلی اقتصاد مانند نرخ ارز و تحریم است که بارش را روی قیمت کالاها گذاشته است و حتی خطاب به نمایندگان در صحن علنی مجلس اینطور گفته بود که بار گرانی بیش از آنکه معلول عدم کنترل قیمتها باشد ناشی از عوامل دیگری است:«هر اتفاقی در فضای کلان اقتصادی آثارش چند ماه بعد در بازار نشان داده میشود. مثل نرخ تورم و نرخ ارز، البته از طریق تعزیرات میتوان افزایش غیرقانونی قیمت کالاها را کنترل کرد اما کنترل موضوع گرانی در بازار غیرممکن است باید گرانی در فضای اقتصادی کشور کنترل شود.»
توضیحاتی که حداقل اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس را قانع نکرده و آنها را برآن داشته تا باز وزیر را با تهدید طرح سوال و استیضاح مواجه کنند و به او پیغام دهند یک بار دیگر فرصت دارد تا در یک هفته تعطیلات مجلس، وضع گرانی را کنترل کند و اگر پس از تعطیلات و با احضار وزیر، دیدند همه چیز مانند سابق است او را به پای طرح سوال و به قول برخی از آنها استیضاح بکشند.
البته در این بین برخی از نمایندگان به ویژه چهرههای اقتصادی قدیمیتر مجلس معتقدند که وزیر چه درست بگوید و چه نه، با احضارش به مجلس دردی از گرانی دوا نمیشود. به همین دلیل هم همان موقع کم نبودند نمایندگانی که میگفتند این نوع احضارهای وزرای مرتبط با موضوع گرانی بیش از آنکه برای مردم اثربخش باشد، جنبه تبلیغاتی و ظاهری دارد. اما این توضیحات برای مجلسی که اکثریتش نمایندگان تازهوارد هستند و از هر وسیلهای برای راضی کردن مردم حوزه انتخابیهشان آن هم یک ماه پس از ورود به بهارستان استفاده میکنند عموماً قابل پذیرش نیست. به همین دلیل هم در کمتر از یک ماه برای دومین بار غضنفری را برای دادن توضیح در مورد گرانی احضار کردهاند.