آزادی پژوهش

حسن روحانی در آیین اختتامیه سی‌ویکمین جشنواره بین‌المللی خوارزمی، با اشاره به اینکه اسلام تاکید دارد که برای علم و دانش نمی‌توان مرز و محدودیت قائل شد، تصریح کرد: علم، علم است و به نوع تفکر و ایدئولوژی وصل نمی‌شود. عده‌ای در کشور ما سال‌ها وقت صرف کردند تا ریاضی و شیمی و فیزیک اسلامی درست کنند؛ ایشان پول، وقت و امکانات زیادی صرف کردند، اما حاصلی به دست نیاوردند. این عده حتی تلاش کردند، علوم را در دسته‌بندی‌های علوم مرتبط با دین و علوم ضددینی یا علوم سنتی و جدید تقسیم‌بندی کنند. او با بیان اینکه امروز دیگر این تفکرات در جامعه ما طرفداری ندارد، هرگونه تلاش برای تقسیم‌بندی علم را محکوم به شکست دانست. طبق گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست جمهوری، روحانی سپس گفت: علم مطلوب در خدمت رفاه و پیشرفت بشر و حل مشکلات جامعه است و به دنبال شناخت خالق جهان، قواعد طبیعت و روابط صحیح میان انسان‌هاست و به این معنا هر علمی که در خدمت به تعالی بشر باشد، اسلامی است. روحانی با بیان اینکه نسبت علم با دین برمبنای اهداف هر علم تعیین می‌شود، اظهار کرد: هرگونه تقسیم‌بندی درباره علم، غیر از این صحیح نیست، چنان‌که تقسیم‌بندی علم به علوم سوسیالیستی و علوم بورژوازی نیز شکست خورد. تفاوت علوم اسلامی و غیراسلامی صرفاً در اهداف و نتایج این علوم است، نه خود علم. رئیس‌جمهوری با تاکید بر اینکه اگر می‌خواهیم کشور پیشرفته در علم و فناوری باشیم، محیط علمی باید برای پژوهش آزاد باشد، گفت: اساتید در دانشگاه‌ها باید بتوانند راحت‌تر نظرات خود را به صورت آزادانه بیان کنند. البته این به معنای آن نیست که بخواهند در دانشگاه ترویج مسائل سیاسی داشته باشند، چراکه محل ترویج مسائل سیاسی کلاس درس و دانشگاه نبوده بلکه احزاب است. استاد از لحاظ علمی باید آزاد باشد تا هر نظری را که به آن رسیده در تمامی علوم چه حقوق، جامعه‌شناسی، علوم سیاسی و غیره عالمانه و آزادانه بیان کند. اگر استادی مجبور شد در بیان نظر، خود را سانسور کند، مشخص است که در شیوه‌های خود مشکل داریم. باید در پژوهش آزاد باشیم و نباید هدف پژوهش را از ابتدا تعیین کنیم. در رابطه با یک نظریه، فرضیه و چارچوبی که مطرح می‌شود، تحقیق لازم صورت گیرد تا نتیجه مشخص شود، نه اینکه از پیش هدف یک پژوهش مشخص باشد. روحانی درباره ضرورت ارتباط با مراکز علمی جهان برای پیشرفت در موضوعات مختلف علمی گفت: هیچ کشوری با انزوا به رشد و پیشرفت دست پیدا نخواهد کرد، اگر روابط علمی خود را با دنیا محدود کنیم هیچ فایده‌ای برای ما نخواهد داشت. اگر دانشجویی می‌خواهد در سمیناری در خارج از کشور حضور پیدا کند، نباید قبل و بعد از حضور، او را مورد سوال و جواب قرار دهیم چراکه در دنیای علم این حرف‌ها وجود ندارد و در رشته‌های تخصصی باید بتوانیم با دنیا تعامل کنیم؛ این بسیار نادرست است که به اساتید و پژوهشگران مشکوک باشیم.