خودروبال

صدای غرش ماشین‌هایشان را می‌توان از دور شنید. صدایی که این بار نه در قالب رقابت‌های اتومبیل‌سواری که در فضای تبلیغاتی مستطیل سبز به گوش می‌رسد. فوتبال، ورزشی است پر از هیجان که میلیون‌ها انسان را در کره خاکی به خود جذب کرده. این ورزش با توجه به میزان علاقه مردم به آن به یک بنگاه پر‌سود مالی برای تاجران در هر زمینه تبدیل شده و بی‌شک تجاری که بتوانند از پتانسیل بالای فوتبال به خوبی استفاده کنند، گوی سبقت را از سایر رقبا می‌ربایند. این مهم را برندهای معتبر جهانی درک کرده‌اند و برای همین است که هر ساله به جمع حامیان مالی رقابت‌های اروپایی اضافه می‌شود. در این بین صاحبان کمپانی‌های معتبر خودروسازی هم کاملاً از پتانسیل این ورزش و طرفدارانش با‌خبر هستند. آنها سال‌هاست که در این بازار پرسود دستی دارند و نقشه‌های زیادی برای نزدیک شدن به تیم‌های معروف اروپایی در سر می‌پرورانند. در آن سو البته مدیران باشگاه‌ها هم از بستن قراردادهای بلندمدت با خودروسازان بنام جهانی لذت می‌برند. چرا که در حقیقت این‌گونه قراردادها یک بازی برد-برد است و هر دو طرف این معامله با جیبی پر از آن خارج می‌شوند.
البته اشتیاق شرکت‌های خودروساز به قرار گرفتن نام‌شان در کنار فوتبالیست‌ها، تنها به اروپا یا آمریکا محدود نمانده. این اشتیاق سال‌هاست که در ایران هم وجود دارد. به طور مثال در سال 1345، شرکت ایران‌خودرو به صورت رسمی به مستطیل سبز پای گذاشت. ظاهراً در سال‌های قبل از سال ۱۳۴۵ که تیم شاهین تهران فعال بود، محمود خیامی (مدیرعامل وقت ایران ناسیونال) یکی از هوادارهای این تیم بوده است و حسابی به ورزش عشق می‌ورزیده. او بعد از انحلال تیم شاهین تصمیم می‌گیرد با بودجه خود این تیم را اداره کند اما بازیکنان شاهین به تیم پرسپولیس می‌روند. خیامی هم در آن سال به کمک برخی از دوستانش باشگاه پیکان را شکل می‌دهد. گفته می‌شود هدف اصلی تشکیل مجموعه ورزشی پیکان، توسعه سلامتی کارکنان مجموعه صنعتی ایران‌خودرو بوده اما حالا این باشگاه تبدیل به سرگرمی آنها شده و البته برای چند سالی از زادگاه اصلی‌اش (پیکان شهر) به قزوین منتقل شد. با این همه حضور شرکت‌های خودروساز ایرانی در فوتبال تنها به ایران‌خودرو محدود نمی‌شود. شرکت سایپا، رقیب همیشگی ایران‌خودرو هم چند سالی است که در فوتبال و سایر ورزش‌ها سرمایه‌گذاری کرده. این شرکت در سال ۱۳۶۸ تصمیم به تشکیل یک تیم فوتبال گرفت و با خرید امتیاز یک تیم از دسته چهارم تهران کار خود را شروع کرد. مسوولان وقت تیم اعتقاد به رشد و ترقی داشتند، بنابراین کار خود را از رده‌های پایین شروع کردند. یک سال بعد سایپا به دسته سوم و در سال ۱۳۷۰ نیز به دسته دوم تهران راه یافت ولی نتوانست به دسته اول صعود کند. اما انحلال تیم کشتیرانی -که به دسته اول صعود کرده بود- باعث شد تیم نارنجی‌پوش سایپا از سال ۱۳۷۱ در بالاترین سطح فوتبال ایران حضور یابد. البته این روزها غول‌های خودروسازی ایران آنچنان که باید و شاید در حوزه فوتبال موفق عمل نمی‌کنند، با این همه هرگز از حضور در سطح اول فوتبال کشور غافل نشده‌اند. جالب اینجاست که شرکت ایران‌خودرو به‌رغم خارج کردن پیکان از خط تولیدش، همچنان با نام این برند در مسابقات ظاهر می‌شود. گویا قرار نیست از این همه ریخت‌وپاشی که صورت می‌گیرد، بهره خاصی برده شود و کالایی خاص تبلیغ شود. در پرونده پیش رو سعی کرده‌ایم بیشتر با کیفیت حضور برندهای معتبر خودروسازی دنیا در مستطیل سبز آشنا شویم. حضوری که پررنگ است و با هدفی مشخص انجام می‌شود.