تاریخ انتشار:
سرگذشت یک دانشکده
«دانشکده مدیریت و اقتصاد شریف امسال دانشجو نمی‌گیرد.» این خبری بود که چندی پیش و پس از اعلام ظرفیت برخی رشته‌های تحصیلات تکمیلی در دفترچه سازمان سنجش به سرعت منتشر شد و توجه زیادی را به خود جلب کرد.
«دانشکده مدیریت و اقتصاد شریف امسال دانشجو نمی‌گیرد.» این خبری بود که چندی پیش و پس از اعلام ظرفیت برخی رشته‌های تحصیلات تکمیلی در دفترچه سازمان سنجش به سرعت منتشر شد و توجه زیادی را به خود جلب کرد. بخش نگران‌کننده‌تر این ماجرا اما آنجایی بود که با توجه به وقایع سال‌های گذشته، این‌طور به نظر می‌رسید که گویا هدف طراحان این اقدام، چیزی بیش از عدم پذیرش موقت دانشجو بوده و قرار است این کار ابعاد بزرگ‌تری داشته باشد. اما ریشه این وقایع کجاست؟ و انگیزه یا منطق تلاش برای از دور خارج کردن دانشکده مدیریت و اقتصاد شریف از کجا ریشه می‌گیرد؟ پیش از پاسخ به این سوال بهتر است نگاهی به تاریخچه این دانشکده و نتایج فعالیت آن انداخته شود.
تاسیس یک نهاد تازه
در سال 1378 علینقی مشایخی، یکی از مشهورترین استادان مدیریت کشور و فارغ‌التحصیل دانشگاه MIT، توانست ایده قدیمی خود در خصوص تاسیس یک دانشکده مدیریت و اقتصاد در دانشگاه صنعتی شریف را عملی کند. مشایخی در سال‌های پیش از انقلاب در همین دانشگاه رشته مهندسی مکانیک خوانده و پس از آن تحصیل در مقاطع بالاتر را در دانشگاه‌های سطح اول دنیا در رشته مدیریت ادامه داده بود. به طوری که تا پیش از سال 1357 و با اخذ مدرک دکترا از دانشگاه MIT، به عنوان دانشیار تحقیقاتی در آن دانشگاه مشغول به کار شده بود. اما در سال 1357 وی با اصرار خود از کار در آن دانشگاه دست کشید و پس از بازگشت به ایران، دست به کار تاسیس نهادهایی در کشور برای تاسیس علوم مدیریتی و اقتصادی هم‌تراز با دانشگاه‌های معتبر دنیا شد. حاصل این تلاش تاسیس دانشکده «مهندسی صنایع» در دانشگاه صنعتی اصفهان در سال 1358، ایجاد دوره کارشناسی ارشد «مهندسی سیستم اقتصادی و اجتماعی» در همان دانشگاه برای اولین بار در کشور در سال 1361، طراحی و راه‌اندازی دوره معادل کارشناسی ارشد «مدیریت سیستم‌ها» دانشکده صنایع دانشگاه صنعتی شریف در سال 1366 (دوره‌ای که بعداً به دوره رسمی کارشناسی ارشد «مدیریت سیستم و بهره‌وری» در رشته صنایع تبدیل شد) و اقداماتی از این قبیل بود. وی در سال 1368 «موسسه عالی آموزش و پژوهش در برنامه‌ریزی و توسعه» را پایه‌گذاری کرد و در این نهاد نیز دوره کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی سیستم‌ها را راه‌اندازی کرد. موسسه فعالیت‌های تحقیقاتی مختلفی در زمینه‌های توسعه، انرژی، حمل و نقل، مدیریت و اقتصاد انجام داد. وی در سال 1376 پیشنهاد تاسیس یک دانشکده مدیریت در دانشگاه صنعتی شریف را مطرح کرد. تا اینکه در سال 1378 دانشکده «مدیریت و اقتصاد» در این دانشگاه پایه‌گذاری شد. در دانشکده مزبور دوره‌های «MBA» (برای اولین بار)، کارشناسی ارشد «اقتصاد» و کارشناسی ارشد «مهندسی سیستم‌های اقتصادی و اجتماعی» برقرار شد.
واکنش مثبت دانشجویان
همزمان با سال‌های آغازین فعالیت این دانشکده، اقبال دانشجویان برای انتخاب رشته و تحصیل در آن نیز بیشتر می‌شد. به طوری که هر سال تعداد بیشتری از دانشجویان، خصوصاً دانشجوهای رشته‌های فنی و مهندسی، به سمت شرکت در کنکور این رشته‌ها که پیش از این با اقبال زیادی از سوی این گروه از دانشجویان مواجه نبود، جذب می‌شدند. این موضوع ادامه یافت تا اینکه در سال‌های اخیر، به عنوان مثال پذیرش در رشته MBA در مقایسه با بسیاری از رشته‌های فنی و مهندسی در آزمون کارشناسی ارشد، با رقابت بیشتری مواجه بود و افراد بیشتری خواهان پذیرش در آن می‌شدند. موضوعی که بازخورد مثبت فعالیت آموزشی این دانشکده در بین دانشجوها و علاقه‌مند شدن طیف وسیعی از افراد به مباحث مدیریتی و اقتصادی را نشان می‌داد. شاید بتوان دلیل این اقبال بیشتر را در این موضوع یافت که در این دانشکده، هم به لحاظ شیوه تدریس و هم به لحاظ محتوای آموزشی، توجه ویژه‌ای به معیارهای رایج در مراکز آموزشی تراز اول دنیا در این رشته‌ها شده است. گواه این مطلب نیز می‌تواند این باشد که با اینکه هنوز در مقایسه با دانشکده‌های داخل و خارج، مدت زمان زیادی از تاسیس این دانشکده نمی‌گذرد، نام این دانشکده در بین مراکز آموزشی جهان به نسبت شناخته‌شده است و فارغ‌التحصیلان این دانشکده در صورت تمایل به ادامه تحصیل در خارج از کشور، با پیشنهادهای خوبی از بهترین دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی جهانی برای ادامه تحصیل مواجه می‌شوند. به عنوان مثال برخی از فارغ‌التحصیلان این دانشکده از سوی دانشکده‌های اقتصاد برتر جهان مثل دانشکده اقتصاد شیکاگو یا مدرسه اقتصادی لندن یا دانشگاه‌های هاروارد و MIT که در فهرست‌های جهانی به عنوان بهترین دانشکده‌های اقتصاد جهان رده‌بندی می‌شوند، پذیرش گرفته و جزو بهترین فارغ‌التحصیلان آنها بوده‌اند. موضوعی که نشان‌دهنده کیفیت قابل قبول آموزش در این نهاد آموزشی است. علاوه بر این، در سازمان‌ها و نهادهای داخلی نیز تمایل زیادی به جذب دانش‌آموختگان این رشته‌ها به وجود آمده است، به طوری که در سال‌های اخیر، معمولاً دانشجویان این دانشکده در حین تحصیل نیز با پیشنهادهای مناسبی از سوی بازار کار مواجه می‌شدند.
جذب در بازار داخل
در فهرست سازمان‌هایی که دانش‌آموختگان دانشکده مدیریت و اقتصاد شریف در آنها مشغول به کار شده‌اند، طیف متنوعی از نهادهای دولتی و خصوصی دیده می‌شود. در این فهرست علاوه بر اینکه نام سازمان‌ها و شرکت‌های اقتصادی و خصوصی بزرگ و کوچک مثل شرکت‌های خودروسازی، نفتی، مخابراتی و دیگر سازمان‌های اثرگذار بر فضای کسب‌و‌کار ایران دیده می‌شود، نهادهایی همچون وزارت خارجه، وزارت کشور یا سازمان‌هایی مثل سازمان انرژی اتمی و سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران نیز حضور دارند.
وضعیت اقامت فعلی در ایران
گزارشی که اخیراً بر اساس وضعیت فعلی 238 نفر از دانش‌آموختگان این دانشکده تهیه شده، نشان می‌دهد اکثر دانش‌آموخته‌ها ایران هستند و درصد بالایی از آنها در داخل کشور مشغول کارند. بدین ترتیب از مجموع فارغ‌التحصیلان دانشکده که به پرسشنامه بررسی وضعیت فعلی خود پاسخ داده‌اند، 72 درصد آنها در داخل کشور و 28 درصد آنها در خارج از کشور مشغول زندگی بوده‌اند. که در مقایسه با وضعیت فعلی دانش‌آموختگان مهندسی دانشکده‌های دانشگاهی مانند شریف، نسبت پایینی است و تفاوت قابل ملاحظه‌ای دارد. در خصوص آن بخش از این گروه نیز که وارد بازار کار شده‌اند، این آمار نشان می‌دهد محل کار و اقامت 92 درصد از این گروه در داخل کشور بوده است. هر چند کاملاً مشخص نیست در صورتی که فارغ‌التحصیلان رشته‌های دانشگاهی کشور به بهترین دانشگاه‌های دنیا بروند و از امکانات پژوهشی آنها استفاده کنند یا جذب سازمان‌های بزرگ و برتر بین‌المللی شوند، چه زیانی می‌تواند به کشور از این ناحیه وارد شود. چرا که اغلب این افراد پس از تحصیل خود با کشور در ارتباط بوده و نیز از خانواده خود حمایت مالی می‌کنند که حتی از جنبه ارزآوری نیز در شرایط فعلی می‌تواند موضوع قابل توجهی باشد. در صورتی نیز که امکان اشتغال و بستر حضور این افراد در داخل فراهم شود، بسیاری از آنها حضور در کشور را به اقامت در کشورهای دیگر ترجیح می‌دهند.
ظرفیت صفر و یک سوال بزرگ
با این همه و در شرایطی که هر سال دانشکده‌های متعددی در کشور تاسیس می‌شوند و حتی با توجه به ضعف بنیه علمی و پژوهشی، به جذب دانشجو در سطوح بالای تحصیلات تکمیلی اقدام می‌کنند، اعلام ظرفیت صفر برای پذیرش در مقطع ارشد و دکترا برای دانشکده مدیریت و اقتصاد شریف با سوالات زیادی مواجه شده است. استدلالی که موافقان این موضوع برای تایید اقدام وزارت علوم می‌آورند، موضوعاتی از این قبیل است که در یک دانشگاه صنعتی نباید دانشکده‌ای با محوریت علوم انسانی باشد یا اینکه آموزش مباحث درسی در این دانشکده به صورت تک‌بعدی است. حال آنکه در صورتی که وضعیت دانشکده‌های 30 دانشگاه برتر مهندسی دنیا در رده‌بندی‌های بین‌المللی مورد توجه قرار بگیرد، ملاحظه می‌شود که به جز یک مورد (دانشگاه Calthec که دانشگاه خاصی است) بقیه موارد همگی دانشکده‌های علوم انسانی دارند. علاوه بر این دانشگاه‌های فنی داخل مانند امیرکبیر یا خواجه نصیر نیز به جذب دانشجو در رشته‌های مدیریت اقدام می‌کنند یا دانشگاه شریف نیز مدت‌هاست که در رشته فلسفه علم دانشجو می‌گیرد. علاوه بر این، در قوانین آموزش عالی کشور نیز موردی مبنی بر ممنوعیت وجود دانشکده‌های علوم انسانی در دانشگاه‌های فنی وجود ندارد. علاوه بر این، برای اثبات ایرادی مبهم و کلی مثل «تک‌بعدی بودن آموزش» استدلالی ذکر نشده است که فقط در صورتی که استقبال خوب بازار کار داخل از فارغ‌التحصیلان و هم‌ترازی با برخی از بهترین دانشگاه‌های دنیا معیاری برای کیفیت یک نهاد آموزشی در نظر گرفته نشود، می‌توان به چنین توجیه‌های دور از ذهنی پناه آورد.
تحقیقات و اقدامات پژوهشی
گذشته از موارد گفته‌شده، در عمر کوتاه دانشکده مدیریت و اقتصاد شریف، طرح‌های پژوهشی قابل توجهی دیده می‌شود که در ابعاد ملی صورت گرفته و حل برخی از مهم‌ترین چالش‌های سیاستگذاری کشور را نشانه گرفته است. به عنوان مثال برای بیان طرح‌های پژوهشی و مشاوره‌ای که توسط این دانشکده انجام شده، می‌توان به مواردی مثل «طرح استراتژی توسعه صنعتی کشور» به سفارش وزارت صنایع و معادن، «چارچوب فعالیت‌های اصلاح نظام بودجه‌ریزی کشور» به سفارش «سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی»، «ارزیابی یارانه‌های مالی زمین و مسکن» به سفارش «وزارت مسکن و شهرسازی» و «شناخت و بررسی اقتصادی، مالی، بازار و سرمایه‌گذاری در بخش ICT کشور» به سفارش «مرکز تحقیقات مخابرات» اشاره کرد. بسیاری از رساله‌های انجام شده در رشته مدیریت در دانشکده مدیریت و اقتصاد نیز با محوریت موضوعات ملی انجام شده است که از فهرست طولانی این تحقیقات، می‌توان به مواردی مثل «چالش‌های مدیریتی پیاده‌سازی دولت الکترونیکی در ایران»، «دینامیک‌های رشد جمعیت در کلانشهرها: نمونه موردی تهران»، «انتخاب مدلی مناسب برای برنامه‌ریزی استراتژیک دانشگاه‌ها» و «بررسی عوامل کلیدی تاثیر‌گذار بر ارزش‌گذاری منازل مسکونی در ایران» اشاره کرد.
تاسیس یک نهاد تازه
در سال 1378 علینقی مشایخی، یکی از مشهورترین استادان مدیریت کشور و فارغ‌التحصیل دانشگاه MIT، توانست ایده قدیمی خود در خصوص تاسیس یک دانشکده مدیریت و اقتصاد در دانشگاه صنعتی شریف را عملی کند. مشایخی در سال‌های پیش از انقلاب در همین دانشگاه رشته مهندسی مکانیک خوانده و پس از آن تحصیل در مقاطع بالاتر را در دانشگاه‌های سطح اول دنیا در رشته مدیریت ادامه داده بود. به طوری که تا پیش از سال 1357 و با اخذ مدرک دکترا از دانشگاه MIT، به عنوان دانشیار تحقیقاتی در آن دانشگاه مشغول به کار شده بود. اما در سال 1357 وی با اصرار خود از کار در آن دانشگاه دست کشید و پس از بازگشت به ایران، دست به کار تاسیس نهادهایی در کشور برای تاسیس علوم مدیریتی و اقتصادی هم‌تراز با دانشگاه‌های معتبر دنیا شد. حاصل این تلاش تاسیس دانشکده «مهندسی صنایع» در دانشگاه صنعتی اصفهان در سال 1358، ایجاد دوره کارشناسی ارشد «مهندسی سیستم اقتصادی و اجتماعی» در همان دانشگاه برای اولین بار در کشور در سال 1361، طراحی و راه‌اندازی دوره معادل کارشناسی ارشد «مدیریت سیستم‌ها» دانشکده صنایع دانشگاه صنعتی شریف در سال 1366 (دوره‌ای که بعداً به دوره رسمی کارشناسی ارشد «مدیریت سیستم و بهره‌وری» در رشته صنایع تبدیل شد) و اقداماتی از این قبیل بود. وی در سال 1368 «موسسه عالی آموزش و پژوهش در برنامه‌ریزی و توسعه» را پایه‌گذاری کرد و در این نهاد نیز دوره کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی سیستم‌ها را راه‌اندازی کرد. موسسه فعالیت‌های تحقیقاتی مختلفی در زمینه‌های توسعه، انرژی، حمل و نقل، مدیریت و اقتصاد انجام داد. وی در سال 1376 پیشنهاد تاسیس یک دانشکده مدیریت در دانشگاه صنعتی شریف را مطرح کرد. تا اینکه در سال 1378 دانشکده «مدیریت و اقتصاد» در این دانشگاه پایه‌گذاری شد. در دانشکده مزبور دوره‌های «MBA» (برای اولین بار)، کارشناسی ارشد «اقتصاد» و کارشناسی ارشد «مهندسی سیستم‌های اقتصادی و اجتماعی» برقرار شد.
واکنش مثبت دانشجویان
همزمان با سال‌های آغازین فعالیت این دانشکده، اقبال دانشجویان برای انتخاب رشته و تحصیل در آن نیز بیشتر می‌شد. به طوری که هر سال تعداد بیشتری از دانشجویان، خصوصاً دانشجوهای رشته‌های فنی و مهندسی، به سمت شرکت در کنکور این رشته‌ها که پیش از این با اقبال زیادی از سوی این گروه از دانشجویان مواجه نبود، جذب می‌شدند. این موضوع ادامه یافت تا اینکه در سال‌های اخیر، به عنوان مثال پذیرش در رشته MBA در مقایسه با بسیاری از رشته‌های فنی و مهندسی در آزمون کارشناسی ارشد، با رقابت بیشتری مواجه بود و افراد بیشتری خواهان پذیرش در آن می‌شدند. موضوعی که بازخورد مثبت فعالیت آموزشی این دانشکده در بین دانشجوها و علاقه‌مند شدن طیف وسیعی از افراد به مباحث مدیریتی و اقتصادی را نشان می‌داد. شاید بتوان دلیل این اقبال بیشتر را در این موضوع یافت که در این دانشکده، هم به لحاظ شیوه تدریس و هم به لحاظ محتوای آموزشی، توجه ویژه‌ای به معیارهای رایج در مراکز آموزشی تراز اول دنیا در این رشته‌ها شده است. گواه این مطلب نیز می‌تواند این باشد که با اینکه هنوز در مقایسه با دانشکده‌های داخل و خارج، مدت زمان زیادی از تاسیس این دانشکده نمی‌گذرد، نام این دانشکده در بین مراکز آموزشی جهان به نسبت شناخته‌شده است و فارغ‌التحصیلان این دانشکده در صورت تمایل به ادامه تحصیل در خارج از کشور، با پیشنهادهای خوبی از بهترین دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی جهانی برای ادامه تحصیل مواجه می‌شوند. به عنوان مثال برخی از فارغ‌التحصیلان این دانشکده از سوی دانشکده‌های اقتصاد برتر جهان مثل دانشکده اقتصاد شیکاگو یا مدرسه اقتصادی لندن یا دانشگاه‌های هاروارد و MIT که در فهرست‌های جهانی به عنوان بهترین دانشکده‌های اقتصاد جهان رده‌بندی می‌شوند، پذیرش گرفته و جزو بهترین فارغ‌التحصیلان آنها بوده‌اند. موضوعی که نشان‌دهنده کیفیت قابل قبول آموزش در این نهاد آموزشی است. علاوه بر این، در سازمان‌ها و نهادهای داخلی نیز تمایل زیادی به جذب دانش‌آموختگان این رشته‌ها به وجود آمده است، به طوری که در سال‌های اخیر، معمولاً دانشجویان این دانشکده در حین تحصیل نیز با پیشنهادهای مناسبی از سوی بازار کار مواجه می‌شدند.
جذب در بازار داخل
در فهرست سازمان‌هایی که دانش‌آموختگان دانشکده مدیریت و اقتصاد شریف در آنها مشغول به کار شده‌اند، طیف متنوعی از نهادهای دولتی و خصوصی دیده می‌شود. در این فهرست علاوه بر اینکه نام سازمان‌ها و شرکت‌های اقتصادی و خصوصی بزرگ و کوچک مثل شرکت‌های خودروسازی، نفتی، مخابراتی و دیگر سازمان‌های اثرگذار بر فضای کسب‌و‌کار ایران دیده می‌شود، نهادهایی همچون وزارت خارجه، وزارت کشور یا سازمان‌هایی مثل سازمان انرژی اتمی و سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران نیز حضور دارند.
وضعیت اقامت فعلی در ایران
گزارشی که اخیراً بر اساس وضعیت فعلی 238 نفر از دانش‌آموختگان این دانشکده تهیه شده، نشان می‌دهد اکثر دانش‌آموخته‌ها ایران هستند و درصد بالایی از آنها در داخل کشور مشغول کارند. بدین ترتیب از مجموع فارغ‌التحصیلان دانشکده که به پرسشنامه بررسی وضعیت فعلی خود پاسخ داده‌اند، 72 درصد آنها در داخل کشور و 28 درصد آنها در خارج از کشور مشغول زندگی بوده‌اند. که در مقایسه با وضعیت فعلی دانش‌آموختگان مهندسی دانشکده‌های دانشگاهی مانند شریف، نسبت پایینی است و تفاوت قابل ملاحظه‌ای دارد. در خصوص آن بخش از این گروه نیز که وارد بازار کار شده‌اند، این آمار نشان می‌دهد محل کار و اقامت 92 درصد از این گروه در داخل کشور بوده است. هر چند کاملاً مشخص نیست در صورتی که فارغ‌التحصیلان رشته‌های دانشگاهی کشور به بهترین دانشگاه‌های دنیا بروند و از امکانات پژوهشی آنها استفاده کنند یا جذب سازمان‌های بزرگ و برتر بین‌المللی شوند، چه زیانی می‌تواند به کشور از این ناحیه وارد شود. چرا که اغلب این افراد پس از تحصیل خود با کشور در ارتباط بوده و نیز از خانواده خود حمایت مالی می‌کنند که حتی از جنبه ارزآوری نیز در شرایط فعلی می‌تواند موضوع قابل توجهی باشد. در صورتی نیز که امکان اشتغال و بستر حضور این افراد در داخل فراهم شود، بسیاری از آنها حضور در کشور را به اقامت در کشورهای دیگر ترجیح می‌دهند.
ظرفیت صفر و یک سوال بزرگ
با این همه و در شرایطی که هر سال دانشکده‌های متعددی در کشور تاسیس می‌شوند و حتی با توجه به ضعف بنیه علمی و پژوهشی، به جذب دانشجو در سطوح بالای تحصیلات تکمیلی اقدام می‌کنند، اعلام ظرفیت صفر برای پذیرش در مقطع ارشد و دکترا برای دانشکده مدیریت و اقتصاد شریف با سوالات زیادی مواجه شده است. استدلالی که موافقان این موضوع برای تایید اقدام وزارت علوم می‌آورند، موضوعاتی از این قبیل است که در یک دانشگاه صنعتی نباید دانشکده‌ای با محوریت علوم انسانی باشد یا اینکه آموزش مباحث درسی در این دانشکده به صورت تک‌بعدی است. حال آنکه در صورتی که وضعیت دانشکده‌های 30 دانشگاه برتر مهندسی دنیا در رده‌بندی‌های بین‌المللی مورد توجه قرار بگیرد، ملاحظه می‌شود که به جز یک مورد (دانشگاه Calthec که دانشگاه خاصی است) بقیه موارد همگی دانشکده‌های علوم انسانی دارند. علاوه بر این دانشگاه‌های فنی داخل مانند امیرکبیر یا خواجه نصیر نیز به جذب دانشجو در رشته‌های مدیریت اقدام می‌کنند یا دانشگاه شریف نیز مدت‌هاست که در رشته فلسفه علم دانشجو می‌گیرد. علاوه بر این، در قوانین آموزش عالی کشور نیز موردی مبنی بر ممنوعیت وجود دانشکده‌های علوم انسانی در دانشگاه‌های فنی وجود ندارد. علاوه بر این، برای اثبات ایرادی مبهم و کلی مثل «تک‌بعدی بودن آموزش» استدلالی ذکر نشده است که فقط در صورتی که استقبال خوب بازار کار داخل از فارغ‌التحصیلان و هم‌ترازی با برخی از بهترین دانشگاه‌های دنیا معیاری برای کیفیت یک نهاد آموزشی در نظر گرفته نشود، می‌توان به چنین توجیه‌های دور از ذهنی پناه آورد.
تحقیقات و اقدامات پژوهشی
گذشته از موارد گفته‌شده، در عمر کوتاه دانشکده مدیریت و اقتصاد شریف، طرح‌های پژوهشی قابل توجهی دیده می‌شود که در ابعاد ملی صورت گرفته و حل برخی از مهم‌ترین چالش‌های سیاستگذاری کشور را نشانه گرفته است. به عنوان مثال برای بیان طرح‌های پژوهشی و مشاوره‌ای که توسط این دانشکده انجام شده، می‌توان به مواردی مثل «طرح استراتژی توسعه صنعتی کشور» به سفارش وزارت صنایع و معادن، «چارچوب فعالیت‌های اصلاح نظام بودجه‌ریزی کشور» به سفارش «سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی»، «ارزیابی یارانه‌های مالی زمین و مسکن» به سفارش «وزارت مسکن و شهرسازی» و «شناخت و بررسی اقتصادی، مالی، بازار و سرمایه‌گذاری در بخش ICT کشور» به سفارش «مرکز تحقیقات مخابرات» اشاره کرد. بسیاری از رساله‌های انجام شده در رشته مدیریت در دانشکده مدیریت و اقتصاد نیز با محوریت موضوعات ملی انجام شده است که از فهرست طولانی این تحقیقات، می‌توان به مواردی مثل «چالش‌های مدیریتی پیاده‌سازی دولت الکترونیکی در ایران»، «دینامیک‌های رشد جمعیت در کلانشهرها: نمونه موردی تهران»، «انتخاب مدلی مناسب برای برنامه‌ریزی استراتژیک دانشگاه‌ها» و «بررسی عوامل کلیدی تاثیر‌گذار بر ارزش‌گذاری منازل مسکونی در ایران» اشاره کرد.
دیدگاه تان را بنویسید