پرده‌برداری از مصارف بودجه عمرانی

گزارش مرکز آمار ایران در حوزه بودجه در دو بخش است. یک بخش مربوط به عملکرد بودجه سال 1390 و دیگری مربوط به جزییات قانون بودجه سال 1391. در بخش عملکرد بودجه سال 1390 بیشتر از هر موضوعی به مصارف بودجه عمرانی اشاره شده است. بر اساس این گزارش مرکز آمار ایران از مجموع 6/9 هزار میلیارد تومان بودجه‌ای که برای بخش عمرانی کشور در سال 1390 صرف شد تنها 30 درصد آن برای بخش‌های اجتماعی و عمومی بوده و 70 درصد دیگر در امور اقتصادی هزینه شده است. طبق این گزارش از مجموع حدود 6/9 هزار میلیارد تومان عملکرد تملک دارایی‌های سرمایه‌ای (عمرانی) استان‌ها حدود 470 میلیارد تومان در امور عمومی، 3/2 هزار میلیارد تومان در امور اجتماعی، 7/6 هزار میلیارد تومان در امور اقتصادی و بیش از 110 میلیارد تومان هم در امور دفاعی و امنیتی هزینه شده است.

همچنین این گزارش نشان می‌دهد در سال 1390 میزان پولی که برای بخش عمران صرف شده نسبت به سال‌های قبل از آن افزایش داشته است. بر این اساس در سال 1389 بیش از 1/7 هزار میلیارد تومان صرف کارهای عمرانی شده بود که این رقم در سال 1390 با افزایش 35‌درصدی به 6/9 هزار میلیارد تومان رسید. البته این افزایش بودجه عمرانی در سال 1391 هم در قانون بودجه آمد اما آن طور که عملکرد آن در گزارش‌های منتشر‌شده از عملکرد بودجه نشان داده، دیگر وضعیت عملکرد بودجه عمرانی چندان مناسب نبوده است. البته این مساله مورد انتقاد برخی از کارشناسان اقتصادی و نماینده‌های مجلس نیز بوده که از نگاه برخی اعضای کمسیون برنامه و بودجه مجلس بخش‌هایی از پول‌های بودجه عمرانی صرف کسری دولت شده بود. با این حال مرکز آمار ایران در گزارش خود از وضعیت بودجه تنها به آمار عملکرد سال 1390 بودجه و البته جزییاتی از قانون بودجه سال 1391 اشاره کرده است. در بخش عملکرد بودجه سال 1390 موضوع قابل توجه دیگر اشاره به درآمدهای مالیاتی دولت است. بر این اساس دولت در سال 1390 بیش از 9/35 هزار میلیارد تومان درآمد مالیاتی داشته که این میزان نسبت به درآمدهای مالیاتی سال 1389 بیش از 5/7 هزار میلیارد تومان افزایش یافته بود. این در حالی است که در سال 1389 میزان درآمدهای مالیاتی دولت نسبت به سال 1388 بیش از دو هزار میلیارد تومان کاهش یافته بود که در سال 1390 میزان درآمدهای مالیاتی حتی پنج هزار میلیارد تومان از درآمدهای مالیاتی سال 1388 بیشتر شد. اما در بخش جزییات مربوط به بودجه سال 1391 اشاره شده که منابع بودجه این سال نسبت به سال 1390 بیش از 11 درصد افزایش داشته است. بر این اساس منابع بودجه کل کشور در سال 1391 بیش از 566 هزار میلیارد تومان عنوان شده بود که شامل 164 هزار میلیارد تومان بودجه عمومی دولت، 389 هزار میلیارد تومان بودجه شرکت‌های دولتی و بقیه اعتبار نیز مربوط به دو بخش بودجه بانک‌ها و بودجه موسسات انتفاعی وابسته به دولت بوده است. همچنین در این گزارش اشاره شده که درآمدها و واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای و مالی دولت در سال 91 حدود 164 هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شد که نسبت به سال قبل از آن سه درصد افت داشت.

در مورد منابع بودجه عمومی دولت هم ابتدا اشاره شده که این منابع از ترکیب درآمدها (درآمدهای مالیاتی و سایر درآمدها) و واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای و مالی تشکیل می‌شود و سپس این آمار ارائه شده که در سال‌های 1389 تا 1391 منابع بودجه عمومی دولت از 127 هزار میلیارد تومان به 169 هزار میلیارد تومان و سپس به 164 هزار میلیارد تومان رسیده است. این روند نشان می‌دهد که منابع بودجه عمومی دولت در سال 1390 نسبت به سال قبل 33 درصد رشد و در سال 1391 نسبت به سال قبل از آن سه درصد کاهش داشته است.