پس‌لرزه‌های آمار کار در بازارها

آمار ضعیف اشتغال‌زایی آمریکا در ماه می باعث شده که در هفته گذشته بهای اکثر کالاهای جهانی افزایش یابد، حال آنکه شاخص جهانی دلار با کاهش روبه‌رو بود. بهای نفت، با گذر از مرز 50‌دلاری به بیشترین مقدار طی هشت ماه اخیر رسید، ضمن اینکه قیمت اونس جهانی طی هفته حدود 50 دلار افزایش یافت. از سوی دیگر، برخی از اظهارنظرها در خصوص تداوم احتمال افزایش نرخ بهره در آینده نزدیک، فضای بازارها را با ابهام روبه‌رو کرد. برخلاف بازارهای جهانی، بازارهای داخلی هفته کم‌نوسانی را پشت سر گذاشتند. شاخص بورس تهران، با افت 3 /0درصدی به کمترین میزان سه‌ماهه خود رسید و بهای دلار در بازار آزاد طی هفته کاهش محدودی را تجربه کرد.

اثر آمار اشتغال در فضای بازار
یکی از عواملی که در هفته گذشته باعث تغییر مختصات بازارها شد، انتشار آمار ضعیف اشتغال‌زایی در روز جمعه 14 خردادماه بود. به گزارش گاردین، اقتصاد آمریکا در ماه می فقط 38 هزار شغل در بخش غیر‌کشاورزی ایجاد کرد که این رقم ضعیف‌ترین آمار از سپتامبر 2010 تاکنون محسوب می‌شود. رقمی که با پیش‌بینی افزایش 164 هزار شغل فاصله قابل توجهی داشت. در گزارش وزارت کار آمریکا که پیش از نشست مهم «فدرال‌رزرو» در ماه ژوئن منتشر شد، به نگرانی‌ها در مورد کند شدن رشد اقتصاد اشاره شده است. وزارت کار ایالات متحده اعلام کرد: آمار اشتغال تحت تاثیر اعتصاب کارگران «ورایزون» قرار گرفت، چراکه در صورت نبود اعتصابات، تعداد مشاغل می‌توانست تا 72 هزار شغل افزایش یابد.
گزارش وزارت کار آمریکا آخرین گزارش این وزارتخانه قبل از برپایی نشست مهم «فدرال‌رزرو» در 14 ژوئن به شمار می‌رود؛ نشستی که ممکن است به افزایش نرخ بهره رای بدهد. پیشتر «جانت یلن»، رئیس «فدرال‌رزرو» گفته بود: انتظار دارد بازار کار آمریکا به بهبود ادامه بدهد و زمینه لازم برای افزایش نرخ بهره در ماه‌های آتی مناسب باشد. در روز دوشنبه هفته قبل نیز، یلن در خلال سخنرانی خود تاکید کرد که «افزایش نرخ‌های بهره در شرف وقوع است». اما این مقام مسوول باز هم زمان معینی برای سیاست پولی جدید آمریکا معین نکرد، تا کمی فضای ابهام در خصوص این اقدام ایجاد شود. در این خصوص «پل آشورث»، اقتصاددان «کپیتال اکونومیکز» در یادداشتی تاکید کرده است که تضعیف فهرست حقوق‌بگیران در ماه می مشهود بود، تولید 10 هزار شغل و ساخت و ساز 15 هزار شغل از دست دادند. به گفته او، با این وضعیت بعید به نظر می‌رسد که «فدرال‌رزرو» نرخ بهره را در ماه ژوئن بالا ببرد. این رخدادها باعث شد که فضای بازارها نسبت به هفته گذشته که خوش‌بینی‌ها نسبت به آمار مناسب اشتغال بیشتر بود، تغییر کند.

رکوردشکنی هشت‌ماهه نفت
بهای نفت در هفته گذشته سرانجام از مرز 50 دلار گذشت و به بیشترین مقدار طی هشت ماه گذشته رسید. بر اساس آخرین گزارش، بهای هر بشکه نفت برنت در روز چهارشنبه تا 52 دلار و 40 سنت رشد کرد تا نسبت به انتهای هفته قبل حدود چهار درصد رشد کند. همچنین در این روز بهای هر بشکه نفت وست تگزاس اینترمدیت نیز با ثبت رقم 50 دلار و 51 سنت نسبت به انتهای هفته گذشته حدود دو درصد رشد کرد. برخی از کارشناسان پیش‌بینی کردند که این روند افزایشی با توجه به رویدادهای جاری در این بازار تداوم داشته باشد.
به گزارش رویترز، به نقل از فعالان بازار، قیمت نفت همانند دیگر بازارهای کالایی پس از آن رشد کرد که شاخص دلار آمریکا بعد از انتشار ضعیف آمار اشتغال آمریکا در روز جمعه شاهد افت شدیدی بود. گزارش ضعیف بازار کار موجب نگرانی از وضعیت اقتصاد آمریکا شد و احتمال افزایش نرخ بهره در آینده نزدیک را کاهش داد. کاهش ارزش دلار، موجب بهبود تقویت تقاضا برای نفت در سایر نقاط جهان می‌شود، زیرا نفت ارزش‌گذاری‌شده به دلار را برای دارندگان سایر ارزها ارزان‌تر می‌کند. از سوی دیگر، فرا رسیدن ماه مبارک رمضان، در افزایش تقاضا برای سوخت خودروها و رشد قیمت نفت تاثیر داشته است. کانامه گوکون، تحلیلگر بازار نفت در این باره گفت: «با باقی ماندن نفت برنت در بالای 50 دلار، با ازسرگیری فعالیت پالایشگاه‌های فرانسوی که به دلیل اعتصاب تعطیل بودند و همچنین حملات به خطوط انتقال نفت در نیجریه، نفت در مسیر افزایشی قرار گرفته است.»
در هفته گذشته به دلیل حملات سنگین به زیرساخت‌های صنعت نفت نیجریه، عرضه نفت از سوی این کشور کاهش یافت. به گزارش بانک مرکزی، به دلیل حملات به زیرساخت خط لول انتقال نفت شرکت «نیجریا بوندی» در نیجریه، تولیدات نفت این شرکت حدود 170 هزار بشکه در روز کاهش یافت. در پی حملات تروریستی، تولید نفت خام نیجریه (بزرگ‌ترین تولید‌کننده نفت در آفریقا) بیش از 500 هزار بشکه در روز افت کرده است.
اقدامات اولیه برای ازسرگیری فعالیت سه پالایشگاه شرکت توتال فرانسه که روز دوشنبه آغاز شده بود، به دلیل اعتصاب سراسری در این کشور متوقف شده است. علاوه بر این باید تاکید کرد که هرچند اوپک هفته گذشته نتوانست بر سر یک استراتژی تولید مشخص به توافق برسد، اما فعالان بازار گفتند قول عربستان مبنی بر سرازیر نکردن مقادیر زیادی نفت به بازار موجب تقویت قیمت‌ها شده است. یکی دیگر از عوامل کاهش عرضه در بازار، کاهش بیش از انتظار حجم ذخایر نفت آمریکاست. حجم ذخایر نفت خام تجاری آمریکا در هفته گذشته 6 /3 میلیون بشکه کاهش یافت، در حالی که بر اساس نظرسنجی‌های رویترز، تحلیلگران انتظار داشتند این کاهش 7 /2 میلیون بشکه باشد. در مجموع باید تاکید کرد قیمت نفت خام به دنبال بروز اختلال در عرضه نفت کشورهای کانادا، ونزوئلا، لیبی و نیجریه و سایر عواملی که مطرح شد، نسبت به پایین‌ترین رقم‌های امسال، بیش از 85 درصد افزایش یافته است.

هضم نفت ایران در بازار
در هفته گذشته خبرگزاری بلومبرگ، در گزارشی عنوان کرد که بازگشت سریع ایران در بازار نفت، ممکن است روند ترمیم قیمت را متوقف کند. به گزارش «تسنیم»، رئیس بخش تحقیقات کالایی کامرزبانک در هفته گذشته تاکید کرد: «افزایش تولید نفت ایران فراتر از حد انتظار بوده و اختلالات پیش‌بینی‌نشده در عرضه نفت برخی کشورها مثل نیجریه و کانادا به هضم نفت ایران در بازار کمک کرده است.»
تولید نفت ایران سریع‌تر از آنچه آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌بینی کرده بود افزایش یافته و به بالاترین رقم از سال 2011 تاکنون رسیده است. در همین حال، قیمت نفت به دلیل کاهش عرضه نفت نیجریه و کانادا که موجب خنثی کردن افزایش عرضه نفت ایران شده، به بالای 50 دلار رسیده است. اما به گفته تحلیلگران کامرزبانک و بانک بارکلیز، ترمیم احتمالی کاهش عرضه از جایی دیگر در جهان این ریسک را به دنبال دارد که موجب افزایش مجدد فشار بر قیمت‌ها شود. این گزارش به نقل از میسوین ماهش، تحلیلگر بازار نفت در بانک بارکلیز در لندن، عنوان می‌کند: «ممکن است اختلالات پیش‌بینی‌نشده برطرف شود و نفت این کشورها به بازار برگردد و تقاضا نیز احتمالاً در سه‌ماهه سوم سال اندکی تضعیف خواهد شد.» به گفته او، پیش‌بینی‌ها از قیمت نفت برای سه‌ماهه سوم سال کاهشی است، زیرا برخی اختلالات پیش‌بینی‌نشده در عرضه در حال رفع شدن است و همچنین برخی مسائل ناشی از ملاحظات کلان اقتصادی وجود دارد.

احیای طلا با آمار اشتغال
هفته گذشته بازار طلا شاهد یک جهش بود، پس از انتشار آمار اشتغال در روز جمعه بهای اونس از سطح 1210 دلار، جهش قابل توجهی را پشت سر گذاشت و تا سطح 1240 دلار طی یک روز افزایش یافت. اما این پایان رشد طلا نبود، بهای طلا در انتهای هفته تا سطح 1250 دلار نیز بالا رفت و تا لحظه تنظیم این گزارش در نیمه کانال 1200‌دلاری قرار گرفته است. از سوی دیگر، داده‌های بد گزارش اشتغال‌زایی، باعث شد که دلار در هفته گذشته تضعیف شود. تضعیفی که در هفته گذشته ادامه یافت و به رشد بهای کالاهای پایه‌ای کمک کرد. از سوی دیگر برخی از اظهارنظرها در بازار، ابهام‌ها را در خصوص بازارها افزایش داد. در هفته گذشته اریک روزنگرن، رئیس فدرال‌رزرو بوستون گفت که با وجود وضعیت نامناسب بازار کار آمریکا، رشد بزرگ‌ترین اقتصاد جهان نسبت به زمستان بد، افزایش نرخ‌های بهره را ممکن می‌کند. حتی اظهارات دوشنبه شب رئیس فدرال‌رزرو نیز از ابهام موجود درباره آینده سیاست پولی آمریکا کم نکرد، تا بازارهای جهانی فلزهای گرانبها، سردرگم باقی بمانند.
شاخص دلار روز سه‌شنبه نیز با تضعیف خود به نفع طلا عمل کرد؛ اما رشد بازارهای سهام بخشی از سرمایه‌های بازار فلزهای گرانبها را به خود جلب کرد. تضعیف دلار عمدتاً ناشی از این ذهنیت معامله‌گران ارزی بود که خبری از افزایش نرخ‌های بهره در آینده نزدیک نیست. همین ذهنیت، معامله‌گران بازار سهام را نیز به سوی رشد شاخص‌ها سوق داد. بازارهای سهام جهان روز سه‌شنبه به اوج پنج‌هفته‌ای خود رفتند، همزمان رشد بهای نفت خام تا قله هفت‌‌ماهه نیز بازارهای سهام را خوشحال کرد.
عامل دیگری که روز چهارشنبه در کنار عوامل روزهای گذشته به رشد طلا کمک کرد، داده‌های بد گزارش تازه بانک جهانی بود. بانک جهانی در گزارش تازه خود پیش‌بینی نسبت به رشد اقتصادی جهان در سال 2016 را به کمتر از 4 /2 درصد کاهش داد. این رقم در گزارش ژانویه بانک جهانی بیش از 9 /2 درصد اعلام شده بود. بر اساس این گزارش، کاهش قیمت جهانی کالاها و افت تقاضا در اقتصادهای توسعه‌یافته تاثیر زیادی بر کاهش رشد اقتصادی جهان خواهد داشت. در انتهای هفته گذشته، تحلیلگران «کامرز بانک» آلمان اعلام کردند که کاهش انتظارات سرمایه‌گذاران بین‌المللی نسبت به افزایش نرخ بهره فدرال‌رزرو آمریکا موجب خواهد شد تا قیمت جهانی طلا با افزایش بیشتری روبه‌رو شود.

کمترین مقدار شاخص در سه ماه اخیر
شاخص کل بورس تهران در هفته اخیر با افت 3 /0‌درصدی به سطح 75 هزار و 876 واحد رسید که کمترین مقدار خود در سه ماه اخیر بوده و با فاصله کمی، پایین‌تر از میانگین 100‌روزه قرار دارد. شاخص کل فرابورس نیز با کاهش 8 /0‌درصدی به رقم 808 رسید. با وجود این، شاخص کل هم‌وزن با اندکی رشد عدد 13 هزار و 795 را تجربه کرده است. در شرایطی که شاخص کل بورس از ابتدای سال تاکنون با افت 6 /‌6‌درصدی مواجه بوده شاخص هم‌وزن در این بازه زمانی رشد حدود 6 /‌2‌درصدی را به ثبت رسانده است. این موضوع نشان از استقبال بیشتر سهامداران از نمادهای کوچک‌تر فعال در بورس تهران دارد. به نظر می‌رسد به دلیل فضای رکود فعلی بازار سهام، سودای کسب سودهای کوتاه‌مدت موجب توجه معامله‌گران به شرکت‌های کوچک‌تر شده است. به عبارت دیگر در فضای اصلاحی و رکودی بازار، شرکت‌های کوچک به سبب سرمایه کم خود عامل خوبی برای کسب بازدهی در کوتاه‌مدت هستند. «ضعف قوانین ساختار بورس» و محدودیت‌هایی همچون «حجم مبنا» و «دامنه نوسان» در بورس، زمینه را برای نوسانات کوتاه‌مدت روی شرکت‌های کوچک فراهم کرده است.
در هفته‌ای که گذشت، متوسط روزانه ارزش معاملات بورس و فرابورس نزدیک به 255 میلیارد تومان بوده که نسبت به هفته گذشته رشد اندک 7 /1‌درصدی داشته است. در میان صنایع، گروه خودرو و ساخت قطعات همچون هفته‌های گذشته با 292 میلیارد تومان و پس از آن صنعت محصولات فلزی با 114 میلیارد تومان بیشترین ارزش معاملات را به خود اختصاص داده‌اند. در هفته‌ای که گذشت، صنعت محصولات فلزی با 9 /12 درصد و قند و شکر با 5 /6 درصد افزایش و صنعت ابزار پزشکی با 6 /2 درصد و کانی‌های فلزی با 2 /2 درصد کاهش به ترتیب بهترین‌ها و بدترین‌ها را در میان صنایع به خود اختصاص داده‌اند. نکته قابل توجه بازگشت گروه قند و شکر در لیست بهترین‌ها در این هفته است. به‌طور سنتی گروه قند و شکر به‌عنوان گروهی با ضریب بتای منفی در بازار سهام شناخته شده است. در واقع برخی فعالان بازار سهام بدون تحلیل این صنعت، هرگاه فضای بازار را برای رشد مناسب نمی‌بینند، وارد صنعت قند و شکر می‌شوند تا از حرکت معکوس این صنعت در مقایسه با کلیت بازار استفاده کنند.
در گروه محصولات فلزی، ماشین‌سازی اراک با رشد هفتگی 20‌درصدی بهترین عملکرد را به خود اختصاص داده است. در میان شرکت‌ها، در کنار ماشین‌سازی اراک، دو عرضه اولیه اخیر یعنی توسعه حمل و نقل ریلی پارسیان و واسپاری ملت به ترتیب با 5 /21 و 5 /19 درصد بهترین عملکرد هفتگی را از آن خود کرده‌اند.

افزایش قیمت نفت، انتظار مثبت در گروه پالایشی
در طی این هفته قیمت نفت رشد چشمگیری داشت و در قله هشت ماه اخیر قرار گرفت. این موضوع چشم‌انداز مثبتی برای سهام گروه پالایشی ایجاد کرده است. پس از سپری شدن دوره سیاه نفت 30‌دلاری و بازگشت بهای جهانی هر بشکه نفت برنت به محدوده 50 دلار، به نظر می‌رسد گروه پالایشی با اقبال بیشتری همراه خواهد بود. با وجود این‌، از آنجا که ادامه روند صعودی قیمت نفت از نگاه بسیاری از کارشناسان بین‌المللی حوزه نفت در هاله‌ای از ابهام قرار دارد، فعالان بورس تهران هنوز به شکل ویژه‌ای از خود تمایل به سرمایه‌گذاری در این صنعت نشان نداده‌اند.
در هفته گذشته پالایشگاه بندرعباس، صورت‌های مالی حسابرسی‌نشده منتهی به 29 اسفند سال گذشته خود را روانه شبکه کدال کرد. بنا به این گزارش، این شرکت موفق شده است در سال مالی گذشته زیان پیش‌بینی‌شده خود را به سود تبدیل کند. در آخرین پیش‌بینی سود هر سهم سال مالی 94، این شرکت پیش‌بینی کرده بود که به ازای هر سهم 20 ریال زیان خواهد ساخت. در حالی که با انتشار صورت‌های مالی خود نشان داد که این شرکت نه‌تنها زیانی محقق نکرده است، بلکه به ازای هر سهم به اندازه 17 ریال سود کنار گذاشته است.
در آخرین روز کاری هفته گذشته، 10 درصد از سهام شرکت مدیریت انرژی امید تابان هور در نماد وهور در بازار فرابورس توسط سرمایه‌گذاری امید عرضه اولیه شده است. این شرکت سود هر سهم سال مالی جاری را 270 ریال پیش‌بینی کرده در حالی که سود هر سال مالی 94 برابر با 323 ریال بوده است.
مدیرعامل بورس از عرضه هتل‌های زنجیره‌ای هما متعلق به تامین اجتماعی در هفته جاری، نیروگاه جهرم به‌عنوان اولین شرکت دارای سیکل ترکیبی در بورس تا پایان خرداد‌ماه و شرکت آسان پرداخت فعال در خدمات بانکی در آینده‌ای نزدیک خبر داده است. وی گفته تا پایان سال 30 اوراق بدهی جدید در بورس به ارزش حدود 30 هزار میلیارد تومان منتشر خواهند شد.

افت تولید خودرو
در دو ماه ابتدایی سال جاری، بیش از 158 هزار خودرو در کشور تولید شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته افت 8 /2‌درصدی را نشان می‌دهد. ایران‌خودرو بزرگ‌ترین خودروساز خاورمیانه با تولید 81 هزار خودرو افت 5 /5‌درصدی طی این مدت داشته در حالی که سایپا دومین خودروساز کشور با تولید 63 هزار خودرو رشد 4 /4‌درصدی را ثبت کرده است. پارس‌خودرو نیز افت تولید داشته و بدون احتساب مونتاژ پراید با کاهش 5 /13‌درصدی در تولید مواجه شده است. تولید کل خودروهای سواری نیز در همین مدت چهار درصد کاهش یافته است. با وجود این، وزیر صنعت پس از سفر به آلمان از احتمال همکاری خودروسازان این کشور با طرف‌های ایرانی طی ماه‌های آینده خبر داده است. مدیرعامل شرکت سایپا نیز از بهره‌برداری خط تولید الجزایر تا پایان سال جاری خبر داده و گفته قرارداد با سیتروئن تا دو هفته دیگر امضا خواهد شد. او در مورد قرارداد با سیتروئن نیز گفته، سایت سایپا کاشان برای تولید محصولات سیتروئن در نظر گرفته شده است. بازده گروه خودرو در بازار بورس تهران در هفته اخیر 2 /1 درصد بوده است.

بازار فلزات گرانبها
طی هفته منتهی به 19 خرداد ماه، قیمت طلا 2 درصد، نقره 2 /2 درصد، سرب 1 /3 درصد، و روی 16 /6 درصد صعود کرده است. اما در این میان قیمت مس با کاهش 3 /0 درصد، آلومینیوم 2 /0 درصد و شمش فولاد صادراتی ترکیه شش درصد روبه‌رو شده‌اند. در این میان موسسه گلدمن‌ساکس پیش‌بینی بازاری مثبت و صعودی نسبت به سایر فلزات گرانبها را در میان‌مدت برای فلز روی دارد. این خوش‌بینی ناشی از تغییر عوامل بنیادین از جمله کاهش عرضه این صنعت در جهان رقم خورده است. در بازار جهانی سنگ‌آهن رکود فصلی تقاضا موجب شد ماه می قیمت سنگ‌آهن و بازارهای فیوچرز فولاد در چین یکی از بیشترین افت قیمت‌های ماهانه را تجربه کند. از طرفی با توجه به مازاد عرضه نیز ماه دشواری در ژوئن برای این کالاها برآورد شده است. به گزارش رویترز در حالی که ماه می بازار سنگ‌آهن نزولی بود، از دسامبر گذشته تا آوریل با توجه به خوش‌بینی نسبت به وضعیت اقتصادی چین، روندی رو به بهبود داشته است. افزایش قیمت ماه‌های قبل بسیاری از فولادسازان چینی را تشویق کرد که تولیدات خود را از سر بگیرند در نتیجه موجب افزایش عرضه شد و بازار فولاد را تحت فشار قرار داد. از طرفی گرمای هوا تقاضای فصلی را از ژوئن پایین‌تر می‌آورد و ساخت‌وساز کمتر خواهد شد.

کاهش جزیی در بازار ارز
در هفته گذشته بهای دلار در بازار آزاد روند کاهشی را پشت سر گذاشت. بهای هر دلار در ابتدای هفته معادل با سه هزار و 470 تومان کار خود را آغاز کرد، اما در انتهای هفته (روز چهارشنبه) بهای آن تا سه هزار و 465 تومان نیز کاهش یافت. این روند البته در میانه هفته نیز دارای نوساناتی بود. به عنوان مثال، روز دوشنبه، دلار تا محدوده سه هزار و 450‌تومانی کاهش یافت تا به قیمت‌های هفته ابتدایی خرداد برسد. به گفته فعالان، پایین آمدن نرخ حواله درهم مهم‌ترین عاملی بود که شاخص ارزی را در این روز تحت فشار قرار داد، چراکه به‌طور سنتی نرخ حواله درهم با دلار رابطه مستقیم دارد و کاهش یکی به افت دیگری منجر می‌شود. در روزهای بعد از این و پس از رسیدن بهای دلار، به سطح سه هزار و 453 تومانی، برخی از معامله‌گران ارزی احساس کردند که قیمت به کف رسیده است. در نتیجه با ورود به بازار و افزایش خریدهای خود، قیمت را در مسیر افزایشی قرار دادند، در نتیجه بهای دلار نسبت به میانه هفته کمی افزایش یافت. برخی از فعالان بازار اعتقاد دارند که بازگشت از دامنه سه هزار و 450 تومان، انتظارات افزایشی معامله‌گران ارزی را بالا برده است، هرچند عده دیگری از فعالان معتقدند که تقاضای خاصی در بازار وجود نداشته و قیمت ظرفیت رشد بیشتر را ندارد. در هفته مورد بررسی، بهای سکه تحت تاثیر افزایش بهای اونس در ابتدای هفته افزایش 15 هزار‌تومانی داشت و به یک میلیون و 15 هزار تومان رسید، اما در انتهای هفته با ورود به ماه مبارک رمضان از میزان تقاضای آن کاسته شد و در انتهای هفته بهای آن به حدود یک میلیون و 11 هزار تومان رسید. برخی از معامله‌گران انتظار دارند با افزایش بهای اونس جهانی، قیمت سکه و طلا نیز در بازار داخل افزایشی شود. در هفته گذشته، نرخ دلار در بانک مرکزی نوسان زیادی نداشت و طی هفته در محدوده قیمت سه هزار و 48 تومان نوسان می‌کرد.