مصوبات ستاد سرّی است

تشکیل ستاد تدابیر ویژه اقتصادی با هدف رفع و تعدیل اثرات تحریم دشمنان است. اتخاذ مهم‌ترین تصمیمات در موضوعات مربوط به کنترل بازار، اشتغال، تولید، هدفمندی یارانه‌ها، صادرات غیرنفتی، ترانزیت، صنعت نفت، صنعت هوایی و دریایی و مبارزه با مفاسد اقتصادی از اهدافی بود که دولت دهم برای مدیریت ویژه آن چنین مصوبه‌ای را تصویب کرد. در زمانی که تحریم‌های ظالمانه برای اقتصاد ایران وجود دارد، باید با رویکردی بتوان به مقابله با آنها پرداخت. دولت وقت هم با این رویکرد، این ستاد را تاسیس کرد.

شأن ستاد تدابیر ویژه اقتصادی هم در نظام تصمیم‌گیری ما بسیار بالاست، به طوری که مصوبات این ستاد به سمع و نظر مقام معظم رهبری می‌رسد و شورای عالی امنیت ملی نیز در این فرآیند دخیل است.

با استفاده از اختیارات ستاد تدابیر ویژه برای مدیریت در شرایط خاص می‌توان برنامه‌ریزی کرد، تا کالاهای اساسی تامین شود. تا پیش از این و در زمانی که ما باید دولت را تحویل می‌دادیم، یکدفعه متوجه شدیم، در ستاد ویژه تدابیر اقتصادی و در جلساتی که با حضور آقای احمدی‌نژاد تشکیل می‌شد، بحثی مبنی بر اینکه در کنگره آمریکا طرح تحریم تجاری ایران مطرح شده، درگرفته بود. این طرح جدیدی بود و ما حدس می‌زدیم ممکن است این را بخواهند به رخ دولت جدید بکشند و آن را تحت فشار قرار دهند، از طرفی هم طبیعی است هر دولت جدیدی که بیاید تا مدیران جدید را منصوب کند و هماهنگی‌ها ایجاد شود زمان می‌برد، ازاین‌رو به این جمع‌بندی رسیدیم که با جدیت مصوبات ستاد را پیگیری کنیم و این فرصتی برای ملت و مقابله با تحریم‌هاست.

آقای جهانگیری با استناد به مصوبات ستاد تدابیر ویژه اقتصادی برداشت 1/4 میلیاردی از منابع صندوق توسعه ملی یا منابع ارزی بانک مرکزی را سری خواندند، آیا مصوبات این ستاد سری است؟

بله، در حقیقت چون موضوع مقابله با تحریم‌هاست و ممکن است توسط دشمن راهکار مبارزه با تحریم‌ها لو برود، از این جهت مصوبات این ستاد سری تلقی می‌شود.

دولت، مجلس و سازمان بازرسی کشور در مورد برداشت از صندوق به تفاهم رسیدند و این برداشت را از منابع صندوق رد می‌کنند، اما از سوی دیگر همچنان دیوان محاسبات بر رای خود مبنی بر برداشت و استفاده از منابع صندوق اصرار دارد. ساز و کار و مرجع رسیدگی در چنین مواردی کجاست؟

دیوان محاسبات مرجع رسیدگی به چنین مسائلی است. آنجا حتی حاکم شرع دیوان محاسبات برای رسیدگی به چنین مسائلی وجود دارد. با توجه به اینکه دولت و مجلس در مورد این موضوع به تفاهم رسیده‌اند، باید به سمت رسمیت بخشیدن به سازوکار قانونی در کشور حرکت کرد. برای رفع چنین مسائلی، کشور ساختار سیاسی متناسبی دارد و در نهایت در این مورد باید حاکم شرع دیوان محاسبات حکم کلی را تایید کند. به نظر این مسیر در حال طی شدن است. اما دغدغه ما به عنوان کارشناس باید در جای دیگر و برای حل موضوعات اساسی‌تر باشد. در هر صورت، بانک مرکزی، ارزی را که به تجار فروخته نشده تملک کرده است و به هر ترتیب چه از ذخایر ارزی بانک مرکزی، چه از منابع صندوق توسعه ملی برداشت صورت گرفته باشد با سیاست‌هایی که آقای رئیس‌جمهور و تیم اقتصادی دولت می‌گوید در تناقض است. در حقیقت، دولت از خزانه بانک مرکزی برداشت کرده است. این موضوع باید دغدغه باشد.

در مورد این برداشت اگر دغدغه‌ای هست بفرمایید.

اگر به هر دلیلی ارزهای نفتی وصول نشود یا وصول شود و به تجار فروخته نشود، بانک مرکزی آن را تملک کرده است. این به معنای این است که ریالی به خزانه در قبال آن بدهی و در ازای آن ارزها پرداخت می‌شود. ارزی که برای بانک مرکزی کاربری نداشته، به ازای آن ریال به دولت پرداخت کرده است. در حقیقت دولت از خزانه برداشت کرده است.

در واقع شما معتقدید از این جهت و با این برداشت همان بحث Fresh Money به اقتصاد وارد شده و پایه پولی افزایش یافته است؟

سال گذشته حدود 118 درصد دارایی‌های بانک مرکزی افزایش پیدا کرده است. دولت همچنان بر خلاف آنچه بر آن تاکید می‌کند، به روش پولی بودجه را تامین مالی می‌کند. بانک مرکزی وقتی که می‌آید و اظهار می‌کند، برای تامین بودجه عمرانی و بودجه جاری ناگزیرم ارزهایی را به نام خودم تملک کنم و به دولت ریال بدهم، معنایش این است که دولت برای تامین مالی بودجه خود به روش‌های پولی متمسک شده که بر خلاف نظر آقای روحانی و تیم اقتصادی ایشان است.

این موضوع تنها افزایش پایه پولی و به تبع آن و بر اساس تئوری نظریه‌پردازان اقتصادی دولت، افزایش در تورم نیست بلکه خلاف استقلال بانک مرکزی است.

نکته جالب‌تر اینکه دوستان این دولت، عین ما صحبت می‌کنند و به نقطه‌ای رسیده‌اند که حرف‌های ما را بیشتر در موقعیت فعلی درک می‌کنند. من وقتی سبک‌ سنگین می‌کنم، حتی بدون در نظر گرفتن وجه ریالی‌اش بوده، دریافتی در این دولت بالغ بر 30 درصد رشد داشته است و با این اوصافی که از دولت و مدیرانش مبنی بر کنترل حجم پول برای مهار نرخ تورم می‌شنویم، چرا باید این اتفاق بیفتد.

شما در زمان وزارت اقتصاد با چنین مشکلی مواجه شدید؛ چطور با آن برخورد کردید؟

بله، به هر حال شرایط تحریم است و مدیریت دولت سخت است، شب عید باشد و دولت ناتوان از پرداخت حقوق و دستمزد کارکنانش، من می‌فهمم چه اتفاقی می‌افتد. در آن زمان من هم با چنین مشکلاتی مواجه بودم و با جابه‌جایی مشکل را حل می‌کردم، در واقع از منابع استفاده می‌کردم و پس از مدتی با جابه‌جایی آن را پس می‌دادم. به نظرم دوستان دولت هم باید با چنین رفتاری موضوع را مدیریت می‌کردند. من در آن زمان به مجلس هم رفتم، اما در همان جلسه با توضیحات من مجلس قانع شد و سوال خود را پس گرفت.