خداحافظی تکنوکرات آرام

تکنوکرات ساکن ساختمان آزادی زودتر از آنچه تصور می‌شد با سازمان میراث فرهنگی وداع کرد اما استعفای او به فرصتی برای اصولگرایان تبدیل شد تا دولت را آماج تند‌ترین انتقادات خود قرار دهند. اصولگرایان با زیر سوال بردن انتخاب محمدعلی نجفی به عنوان دبیر ستاد هماهنگی اقتصادی، دولت را متهم کردند که در حال باج دادن به رفقای خویش است. در این میان یکی از سایت‌های نزدیک به رهپویان انقلاب اسلامی آش را آنقدر شور کرد که گزارشی تحت عنوان «تکرار علی‌آبادیسم و دولت یک صندلی به محمد‌علی نجفی بدهکار است» را روی خروجی خود برد.

منتقدان دولت گوی سبقت را در بیان انتقادات از یکدیگر می‌ربایند حتی برخی از نمایندگان در قامت نوستراداموس ظاهر شده و این مساله را مطرح کردند که ما از همان ابتدا می‌دانستیم نجفی توانایی لازم برای مدیریت را ندارد به همین دلیل اجازه ندادیم در راس وزارت آموزش و پرورش قرار گیرد. با وجود این دولت با لجبازی مدیریت سازمان میراث فرهنگی را به او سپرد و زمانی که نجفی به دلیل ناتوانی جسمانی از مسوولیت خود استعفا داد، بار دیگر او را به ریاست یک سازمان عریض و طویل اقتصادی منصوب کرد. اگر قرار باشد توانایی جسمی نداشته باشد در این مسوولیت نیز نمی‌تواند کاری از پیش ببرد.

اقامتی کوتاه

نزدیک به10 روز پیش شایعه استعفای محمدعلی نجفی آنقدر پر‌رنگ شد که همه احتمال می‌دادند او بدون تردید با دولت خداحافظی خواهد کرد اما تکذیب این خبر از سوی روابط عمومی سازمان تا حدودی این مساله را به حاشیه برد. با این حال قانون قدیمی هرچه تکذیب می‌شود در نهایت تایید می‌شود، این بار نیز مصداق پیدا کرد و نجفی استعفا داد.

متن استعفای وزیر اسبق آموزش و پرورش دو هفته بعد از اینکه او 62سالگی خود را جشن گرفت، منتشر شد. در این متن محمدعلی نجفی از حسن روحانی می‌خواهد حتماً با استعفای او به دلیل شرایط جسمانی موافقت کند با این حال جنجال‌ها آنقدر زیاد شد که او در مراسم تودیع خود چاره‌ای جز توضیح نیافت. او در مراسم خداحافظی خود با حضور اسحاق جهانگیری معاون اول به فضای متشنج ایجاد‌شده بعد از استعفا اشاره و تصریح کرد: در این ‌مدت تهمت‌ها و افتراهایی به برخی اشخاص و حتی خود بنده زده شد. آن زمان فکر می‌کردم از نظر جسمی توانایی انجام این مسوولیت را دارم اما فکر نمی‌کردم از لحاظ جسمی مشکلی برایم ایجاد شود. قصد این را نداشتم که بعد از پنج، شش ماه از این سازمان بروم و اگر رفتن من باعث نگرانی آنها یا ضرر عده‌ای شده، عذرخواهی می‌کنم.

نجفی خیلی زود از سازمانی که قرار بود آن را بار دیگر به ریل باز‌گرداند، رفت. حضور کوتاه‌مدت او در راس سازمان میراث فرهنگی از همان ابتدا با چالش‌هایی همراه بود. زمانی که او به عنوان رئیس سازمان میراث فرهنگی منصوب شد، نمایندگان مجلس این کار رئیس‌جمهور را مصداق لجبازی توصیف کرده و مرتب در لابه‌لای سخنان خود به این مساله اشاره می‌کردند که اگر کسی از نظر مجلس صلاحیت ندارد نباید در سمت معاون وزیر قرار بگیرد چه برسد به اینکه رئیس‌جمهور او را به عنوان معاون خود و رئیس یک سازمان بزرگ همچون میراث فرهنگی منصوب کند. در ادامه این جنجال‌ها برخی از نمایندگان به تکاپو افتادند که سازمان را تبدیل به وزارتخانه کنند تا دیگر ریاست این سازمان به حیاط خلوت کسانی تبدیل نشود که مجلس در صلاحیت آنها شبهه دارد.

محمدعلی نجفی که لیسانس خود را در رشته ریاضی از دانشگاه آریامهر سابق گرفته بود و همزمان با پیروزی انقلاب تحصیلات خود را در رشته ریاضی دانشگاه ام‌آی‌تی ناتمام گذاشت و به مدرک کارشناسی ارشد ریاضی اکتفا کرد و به ایران بازگشته بود، در دوره مدیریت خود نشان داد که از هیاهوها چندان هراسی ندارد به همین دلیل در اظهاراتی بدیع در برابر کسانی که خواستار تداوم ممنوعیت قلیان برای زنان بودند؛ موضع‌گیری و اعلام کرد اگر قرار است قلیان ممنوع باشد دیگر زن و مرد ندارد و این مساله باید به نظرسنجی مردم گذاشته شود. اما بی‌تجربگی او در حوزه میراث فرهنگی کار دستش داد. زمانی که در سفر به آمریکا جام شیردال به او هدیه داده شد ، با افتخار این مساله را رسانه‌ای کرد اما مشخص شد جام مذکور تقلبی بوده با این حال نجفی قافیه را نباخت و اعلام کرد استرداد شیردال ولو اینکه تقلبی باشد اقدامی از روی حسن نیت است چون قرار بود جام شیردال را 950 هزار دلار بفروشند.

ماندن از وزارت با یک رای

بیست و دوم مردادماه 92 را باید نقطه عطفی در زندگی محمدعلی نجفی محسوب کرد. در این روز برخلاف تمام پیش‌بینی‌های صورت گرفته، نماینده‌ها خلف وعده کرده و محمدعلی نجفی را با اختلاف یک رای از راهیابی به ساختمان قرنی محروم کردند. در این میان نطق‌های نمایندگان مخالف هم در نوع خود شنیدنی بود. نمایندگان مخالف از توصیف کروبی به فردی شجاع توسط نجفی، مخالفت با تغییر نام میدان آیت‌الله حق‌شناس به 9 دی، فعالیت در ستاد انتخاباتی کروبی و سرکشی به خانواده‌های آسیب‌دیده بعد از حوادث 88 به همراه خانم م.‌الف. را جزو اتهامات او ذکر کردند. نجفی در پاسخ به این اتهامات سرکشی به خانواده‌های آسیب‌دیده بعد از انتخابات را مصوبه شورای شهر دانست و تصریح کرد او و خانم ابتکار به هیچ وجه کار خلافی انجام ندادند. از سوی دیگر حفظ حرمت آیت‌الله حق‌شناس را عامل مخالفت خود با تغییر نام این میدان ذکر کرد. با این حال بسیاری از کارشناسان بر این باورند که نجفی نتوانست در برابر مخالفان قد علم کرده و آنها را اقناع کند و همین موجب شد که او تنها با اختلاف یک رای از مجموع ۲۸۴ رای (۱۴۲ رای مثبت،۱۳۳ رای منفی،۹ رای ممتنع) نتواند از مجلس رای اعتماد بگیرد.

سخن آخر

به نظر می‌رسد مرد متولد ماه دی در 62 سالگی پس از استعفای خود از سازمان میراث فرهنگی افق جدیدی را پیش رو دارد. دبیر ستاد هماهنگی اقتصادی در شرایطی که کشور با بحران اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کند به این مسوولیت منصوب شده و حداقل انتظار این است که بتواند هماهنگی لازم را بین نهادهای ذی‌صلاح انجام دهد. به هر حال فرصت اندکی لازم است تا مشخص شود وزیر اسبق آموزش و پرورش که از سال ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۴ در دولت‌های دکتر باهنر، مهدوی‌کنی و مهندس موسوی وزیر فرهنگ و آموزش عالی؛ از سال ۱۳۶۷ تا ۱۳۷۶ در دولت‌های موسوی و‌ هاشمی‌رفسنجانی وزیر آموزش و پرورش کشور بوده و سابقه ریاست برنامه بودجه را در دولت سید‌محمد خاتمی در کارنامه خود دارد تا چه حد در این عرصه موفق خواهد شد. آیا مرد تکنوکرات آرام خواهد توانست به وضعیت آشفته موجود سر و سامانی داده و توقعات اجتماعی را از دولت روحانی برآورده کند.